داروی تقلبی کرونا: ۲۰ میلیون تومان ناقابل!

تکتم جاوید/شهرآرانیوز - با گذشت حدود ۶ ماه از اعلام رسمی شیوع کرونا در دنیا براساس آخرین آمار، شمار مبتلایان به این ویروس، از مرز ۱۳میلیون نفر گذشته و تعداد جان‌باختگان نیز به ۶۰۰ هزار نفر رسیده است. طیف ابتلا، پیشرفت بیماری در بعضی افراد و فوت برخی بیماران در این چندماه نشان می‌دهد که دارو‌های استفاده‌شده در مراکز درمانی، اثربخشی چندانی ندارد و هنوز درباره نوع دارو و روند درمان، هیچ پروتکل بهداشتی خاصی نه در ایران وضع شده است و نه در کشور دیگری. آنچه هست، همه پیشنهاد‌هایی است برای تحت کنترل درآوردن ویروس ناشناخته‌ای به نام کووید ۱۹.

 

در این میان، شنیدن اخباری همچون کمیاب شدن یا تقلبی بودن همان دارو‌های موجود تاییدنشده، نگرانی خانواده بیماران را تشدید و صدای اعتراض برخی را بلند کرده است. دلالان مشهدی «رمدسیویر» را با وعده اصل بودن، بین ۲۰ تا ۴۵ میلیون قیمت می‌دهند و تاکید می‌کنند آمپول رفلاکس معده نیست که در بازار به نام رمدسیویر فروخته می‌شود؛ «پنتوپرازول» که نهایتا ۱۰ هزار تومان قیمت دارد.

اینگونه است که باید مبلغی به دلال پول بدهید تا داروی اصل شما را از تهران تهیه کند و یک روز بعد بگذارد کف دست‌تان. در این میانه اسم چند نفر را هم می‌برد که با خرید همین دارو با ریه‌‎هایی سفید از مرگ برگشته‌اند.

خانواده بیماران مبتلا به کرونا تا مقابل در بیمارستان می‌آیند و پس از آن عزیزشان را به دست کارکنان بیمارستان می‌سپارند. سختی پذیرش مراحل درمان، این است که به‌دلیل شرایط موجود، آن‌ها امکان حضور در بخش و مرکز درمانی را ندارند و چشمانشان را به دهان پزشک و کارکنان دوخته‌اند که از اوضاع بیمار خبری بیاورند. در چنین احوالی، خبر کمبود دارویی که به نام این بیماری شهره شده است، غم بزرگ‌تری است؛ چراکه برای حل آن چاره‌ای ندارند. برادر آقای حسینی را از یک هفته پیش در بیمارستان شریعتی بستری کرده‌اند. او اطلاع چندانی از وضعیت رسیدگی و مراحل درمان برادرش ندارد، اما از کارکنان شنیده است که داروی رمدسیویر که برای بیماران ضروری است، پیدا نمی‌شود. خودش می‌گوید: هیچ‌کس پاسخ‌گوی ما نیست.

او می‌گوید با واسطه از چند نفر قیمت دارو را در بازار آزاد گرفته و مبلغش به قدری بالاست که تهیه‌اش از توان او و خانواده‌اش خارج است؛ «ما وسیله‌ای نداریم که ۳۰ میلیون بیارزد. تازه معلوم نیست دارو اصل باشد.»

یکی از مخاطبان شهرآرانیوز نیز در پیامکی نوشته بود: «دولت باید برای تامین داروی بیماران مبتلا به کرونا که شرایط خاصی دارند، تمهیدی بیندیشد. ما باید هم نگران مبتلا شدن عزیزمان باشیم و هم نگران تامین دارو. درست نیست در این وضعیت این‌همه فشار روی مردم باشد. فکری به حال بیماران بکنید.»

همین چند روز پیش بود که سایت‌ها از قول محمدرضا شانه‌ساز، رئیس سازمان غذاوداروی وزارت بهداشت، نوشتند که ضمن هشدار درباره نمونه‌های تقلبی داروی «رمدسیویر» اعلام کرده بود: این دارو در بازارسیاه با قیمت‌های نجومی به فروش می‌رسد. او گفته بود: نمونه‌های زیادی به دست ما رسیده است که اصلا رمدسیویر نیست، بلکه یک داروی دیگر بوده است که جلد آن را تغییر داده‌اند و به‌جای رمدسیویر عرضه می‌کنند. نکته مورد تاکید دیگر وی این بود که: «باوجود این دردسرها، اثربخشی این دارو را کمیته علمی تایید نکرده است و پزشکان باید از تجویز آن خودداری کنند.»

لازم است با یکی از پزشکان مطلع درباره وضعیت درمان بیماران کرونایی سخن بگویم. احسان، پزشک یکی از بیمارستان‌های مشهد است، اما تمایلی به ذکر فامیلی‌اش در گزارش ندارد. او درباره دارو‌هایی که در حال حاضر برای بیماران مبتلا به کرونا در بیمارستان تجویز می‌شود، می‌گوید: تشخیص پزشک مهم است. علاوه‌بر رمدسیویر دارو‌های دیگری همچون اینترفرون، کلروکین و کلترا هم به بیماران تزریق می‌شود که در مراحل مختلف، روند بیماری را به تاخیر می‌اندازد یا درمان‌کننده است.

 

برخی پزشکان حتی آنتی‌بیوتیک هم تجویز می‌کنند. اگرچه مصرف این دسته از دارو‌ها برای بیماری ویروسی صحیح نیست، توجیه پزشکان این است که عفونتی را که روی ویروس سوار می‌شود، درمان می‌کنند. برخی بیماران هم با پلاسمای بهبودیافته‌ها درمان می‌شوند.

این پزشک درباره کمیاب بودن داروی رمدسیویر تاکید می‌کند: این یک داروی رایج نیست و در تمام دنیا کمیاب است. ازآنجاکه اکنون همه دنیا متقاضی آن هستند، کمتر هم دردسترس خواهد بود، اما سوءاستفاده یک عده از شرایط خاص مردم هم بر کمیاب شدن آن تاثیر می‌گذارد. از سوی دیگر برخی نمونه‌های وارداتی، چینی هستند و ممکن است از نظر کیفیت دچار مشکلاتی باشند.

هنوز هم پروتکل درمانی خاصی وجود ندارد، اما کادر درمان براساس تجربه یا یافته‌های گاه وبی‌گاه، دارو تجویز می‌کنند. احسان با بیان این جمله، استفاده از دارو‌های مختلف را برای بیماران بدون اشکال می‌داند و اضافه می‌کند: مسئله مهم این است که ما در مقابل ویروسی قرار داریم که کاملا ناشناخته است و عوارض متفاوتی را در بیماران نشان داده است. گاهی یک فرد با جثه ضعیف و بیماری زمینه‌ای، بهبود پیدا می‌کند و گاه یک بیمار با بدن سالم، دچار وخامت شده یا فوت می‌کند.

رمدسیویر یکی از دارو‌های رایج تزریقی است که هم‌اکنون در همه کشور‌های جهان برای بیماران مبتلا به کووید ۱۹ تجویز می‌شود. این دارو را شرکت آمریکایی گیلیاد ساینسز (Gilead Sciences) برای درمان بیماران مبتلا به ابولا، تولید کرده بود، اما در چند ماه اخیر به این دلیل که به کوتاه کردن دوره درمان برخی بیماران بستری‌شده کرونایی کمک کرد، پزشکان مصرف آن را آغاز کردند؛ البته تا زمانی که داروی تاییدشده دیگر یا واکسنی تولید شود. این شرکت در توافق با پنج شرکت سازنده دارو‌های ژنریک، مجوز ساخت این داروی ضدویروس را اعطا کرده است.

به‌دنبال بروز مشکلاتی در تهیه دارو و همچنین نگرانی‌ها از یافت نشدن داروی موردنیاز بیماران مبتلا به کرونا، با معاونت غذا‌وداروی دانشگاه علوم‌پزشکی تماس گرفتیم، اما پاسخ ما را به اطلاعیه‌ای ارجاع دادند که قرار بود روی سایت دانشگاه قرار بگیرد. پس از آن گفتگو‌های بی‌نتیجه و پاسخ‌گو نبودن مسئولان دانشگاه به سوالات ما، اطلاعیه‌ای ازسوی روابط‌عمومی دانشگاه علوم‌پزشکی مشهد منتشر شد که به شکل کاملا محتاطانه، استفاده رسمی از داروی رمدسیویر را رد کرده و از تمامی شهروندان خواسته بود دارو‌های موردنیاز خود را فقط از داروخانه‌ها تهیه کنند.

در بخشی از این اطلاعیه آمده است: «درحال‌حاضر داروی رمدسیویر که توسط برخی از مراجع دارویی برای درمان برخی بیماران مبتلا به کرونا مورد توجه قرار گرفته است، با پیگیری سازمان غذاودارو وارد کشور شده و برای انجام کارآزمایی بالینی همچون سایر دارو‌های قبلی در اختیار معاونت تحقیقات وزارت بهداشت قرار گرفته است، بنابراین هیچ نمونه مورد تاییدی از این دارو در بازار وجود ندارد و تمام نمونه‌های موجود آن در بازار، غیررسمی، غیرمجاز و تقلبی محسوب می‌شود.»

مسئولان دانشگاه در این اطلاعیه، اعلام گزارش درباره وجود داروی تقلبی یا فروش غیررسمی داروی ضدویروس رمدسیویر را رد کرده و اضافه کرده‌اند: «در این زمینه اطلاع‌رسانی لازم به تمامی داروخانه‌ها صورت گرفته است و درصورت مشاهده فروش رمدسیویر، با داروخانه یا فرد خاطی به‌شدت برخورد خواهد شد.».

چنین اطلاعیه‌ای درحالی منتشر شد که روز بعد دکتر نمکی، وزیر بهداشت، در حاشیه جلسه هیئت‌دولت از تولید داخلی داروی رمدسیویر خبر داد. یعنی دارویی که به‌گفته مسئولان دانشگاه علوم‌پزشکی مشهد هنوز در مرحله آزمایش‌های بالینی قرار داشت، ناگهان به‌طور رسمی وارد چرخه تولید شده است و بنا به قول دکتر نمکی، از هفته جاری هم وارد بازار می‌شود.

در اینکه این دارو هم اکنون تنها سلاح پزشکان دنیا برای مقابله با ویروس کروناست، شکی وجود ندارد. ایران نیز ماده موثر این دارو را از شرکت‌های خارجی وارد کرده است و در داخل تولید می‌کند که به این ترتیب، باید وارد چرخه دارویی کشور شده، رایگان یا با بیمه عرضه شود.

تولید دارو در ایران خبر خوبی است، اما به‌دلیل حجم انبوه بیماران و مشکلات بیمارستان‌ها در تامین دارو بعید است بازار آزاد و سیاه عرضه متوقف شود. پاسخ‌های مسئولان دانشگاه علوم‌پزشکی مشهد هم مشخص نمی‌کند قرار است چگونه مانع عرضه دارو‌های قاچاق یا بازار سیاه شوند.

واضح است که بار دیگر بسیاری از بیماران به‌خصوص بیماران نیازمند و خانواده‌های آنان همچنان در تنگنای دارویی خواهند ماند، زیرا فاصله بسیاری بین اطلاعیه‌ها، قوانین، محدودیت‌ها و بازار واقعی دارو وجود دارد. بیمارستان‌ها مملو از بیماران مبتلا به کرونایی است که تخت و اتاق خالی برای بستری بیماران ندارند و بسیار خوش‌بینانه است که فکر کنیم در چنین شرایطی، همه بیماران از کرونا جان به در برده، سلامت به خانه بازمی‌گردند.