انتشار نسخه جدید GPT-۵؛ جهشی در هوش مصنوعی با تمرکز بر دقت، استدلال و کاربرد‌های روزمره

به گزارش شهرآرانیوز، شرکت OpenAI، پیشرو در حوزه هوش مصنوعی، روز هفتم اوت ۲۰۲۵ (۱۶ مرداد ۱۴۰۴) مدل جدید خود به نام GPT-۵ را منتشر کرد. این مدل که به عنوان "هوشمندترین، سریع‌ترین و مفیدترین" نسخه تاکنون توصیف شده، برای همه کاربران ChatGPT در دسترس قرار گرفته و نوید بهبود‌های چشمگیری در زمینه‌های استدلال، کاهش خطا‌ها و قابلیت‌های چندرسانه‌ای می‌دهد. این انتشار در حالی رخ می‌دهد که صنعت هوش مصنوعی با رقابت شدیدی از سوی شرکت‌هایی مانند گوگل و متا رو‌به‌رو است، و OpenAI تلاش می‌کند رهبری خود را حفظ کند، در حالی که به دنبال بازگشت سرمایه‌گذاری‌های کلان است.

جزئیات انتشار و دسترسی

GPT-۵ بلافاصله پس از اعلام، برای کاربران رایگان، پلاس، پرو و تیم ChatGPT در دسترس قرار گرفت. کاربران رایگان می‌توانند از آن با محدودیت‌هایی مانند ۱۰ پیام هر ۵ ساعت استفاده کنند، در حالی که کاربران پلاس تا ۱۶۰ پیام هر ۳ ساعت و کاربران پرو دسترسی نامحدود دارند. این مدل جایگزین مدل‌های قبلی مانند GPT-۴o و o۳ شده و به طور خودکار برای کار‌های پیچیده از حالت "فکر کردن" (thinking) استفاده می‌کند تا پاسخ‌های دقیق‌تری ارائه دهد.

طبق اعلام OpenAI، این مدل بیش از ۷۰۰ میلیون کاربر هفتگی ChatGPT را هدف قرار داده و در محصولات مایکروسافت نیز ادغام شده است. سم آلتمن، مدیرعامل OpenAI، در یک کنفرانس خبری این مدل را "گامی مهم به سوی هوش عمومی مصنوعی (AGI) " توصیف کرد، هرچند برخی آزمایش‌کنندگان اولیه به خبرگزاری رویترز گفتند که جهش از GPT-۴ به GPT-۵ به اندازه گذار از GPT-۳ به GPT-۴ چشمگیر نیست. GPT-۵ همچنین برای کاربران تیم امروز rollout شده و برای Enterprise و Edu هفته آینده در دسترس خواهد بود.

GPT-۵ بر پایه پیشرفت‌های قبلی مانند مدل‌های o۱ و o۳ ساخته شده و قابلیت‌های جدیدی را معرفی می‌کند:

استدلال پیشرفته (Reasoning): مدل می‌تواند برای کار‌های پیچیده "فکر کند" و زنجیره‌ای از افکار داخلی را طی کند. این ویژگی در زمینه‌هایی مانند کدنویسی، تحلیل داده، مسائل علمی و مالی بهبود یافته و دقت آن را تا ۴۵ درصد افزایش داده است.

کاهش توهمات (Hallucinations): یکی از مشکلات اصلی مدل‌های قبلی، تولید اطلاعات نادرست بود. طبق سیستم کارت GPT-۵ که در ۷ اوت ۲۰۲۵ منتشر شد، این مدل ۴۴ درصد کمتر پاسخ‌هایی با "خطا‌های عمده واقعی" (major factual errors) تولید می‌کند نسبت به مدل‌های قبلی مانند o۳، این کاهش به ویژه در زمینه‌های حساس مانند سوالات پزشکی، حقوقی یا علمی چشمگیر است، جایی که توهمات می‌تواند خطرناک باشد. همچنین، OpenAI اعلام کرده که پیشرفت‌های قابل توجهی در کاهش توهمات، بهبود پیروی از دستورات و کاهش "چاپلوسی" (sycophancy، یعنی تمایل مدل به توافق بیش از حد با کاربر) انجام شده. در تست‌های واقعی، نرخ توهمات در GPT-۵ تا ۸۰ درصد کمتر از مدل‌های قبلی گزارش شده. برای مثال، در بنچمارک‌هایی مانند Aider polyglot (برای ویرایش کد)، نرخ خطا یک سوم کاهش یافته و به ۸۸ درصد دقت رسیده. این پیشرفت از طریق ترکیب تکنیک‌های جدید مانند "تفکر در زمان تست" (test-time compute) و آموزش پس از پیش‌تمرین (post-training) حاصل شده. مدل حالا بیشتر "خودآگاه" است و محدودیت‌های خود را بهتر می‌شناسد، که منجر به پاسخ‌های قابل اعتمادتر می‌شود. این کاهش به معنای کد‌های دقیق‌تر (کمتر باگ)، تحلیل‌های بهتر داده‌ها و پاسخ‌های قابل اعتمادتر در کاربرد‌های روزمره است. با این حال، برخی کاربران اشاره کرده‌اند که این بهبود ممکن است خلاقیت مدل را کمی محدود کند.

قابلیت‌های چندرسانه‌ای (Multimodal): مدل می‌تواند تصاویر، ویدیو‌ها و داده‌های غیرمتنی را بهتر پردازش کند، مانند تفسیر نمودار‌ها یا خلاصه عکس‌ها. این ویژگی برای کار‌های خلاقانه مانند تولید اپلیکیشن‌های وب بر اساس توصیف‌های ساده مفید است.

شخصی‌سازی و ایمنی: کاربران می‌توانند شخصیت‌هایی مانند "بدبین" یا "گوش‌دهنده" انتخاب کنند و رنگ چت را تغییر دهند. از نظر ایمنی، OpenAI بیش از ۵۰۰۰ ساعت تست انجام داده و از "پاسخ‌های ایمن" برای جلوگیری از محتوای مضر استفاده می‌کند، به ویژه در زمینه‌های زیستی و حساس. رویکرد جدید "safe-completion" در GPT-۵ ایمنی را بدون کاهش مفید بودن افزایش می‌دهد.

تأثیرات بر صنعت و جامعه

انتشار GPT-۵ واکنش‌های متفاوتی به همراه داشته است. گاردین گزارش داد که این مدل می‌تواند مصرف انرژی بالایی داشته باشد، اما OpenAI جزئیات آن را فاش نکرده است، و کارشناسان می‌گویند قابلیت‌های پیشرفته آن هزینه‌ای گزاف دارد. رویترز نیز به نقل از کارشناسان اشاره کرد که این مدل می‌تواند بازگشت سرمایه در صنعت هوش مصنوعی را تسریع کند.

به گفته شرکت سازنده این مدل همچنین می‌تواند بر مشاغل تأثیر بگذارد، زیرا در بیش از ۴۰ حرفه مانند حقوق، مهندسی و فروش، عملکردی برابر یا بهتر از کارشناسان انسانی دارد.

در نهایت، GPT-۵ نشان‌دهنده تکامل هوش مصنوعی به سمت ابزار‌های کاربردی‌تر و ایمن‌تر است، اما سؤالاتی در مورد انرژی، اخلاق و توزیع قدرت باقی می‌ماند. کارشناسان معتقدند این مدل می‌تواند استاندارد‌های صنعت را بالاتر ببرد، اما نیاز به نظارت مداوم دارد تا مزایایش برای همه جامعه قابل دسترس باشد.