زیارت خِرَدزا
«دستت را می‌گذاری روی مرکزی‌ترین نقطه وجودت، یک حسّ گم‌شده آهسته شروع می‌کند به جوانه‌زدن… سلام می‌کنی، چشمت مَست تماشای گنبد طلا می‌شود… بو می‌کشی تا ریه‌هایت پُر شود از عطر حضور نگاه مهربان امام رضا(ع) و احساس تازگی، اندیشه‌های خسته‌ات را فراگیرد…»
زیارت امام رضا علیه‌السلام برای اغلب مردم، تداعیگر حسّ شوق و عشق و پناهجویی و بیان حرف دل است و اول‌بار این‌گونه می‌نماید که فایده این حرم و این رفت‌وآمدها، بازتولید احساساتی زلال و صادقانه و سرریزشدن عواطف محبان در محضر امام و مرادشان است.
اما آیا این معدن عظیم، توان ارتقای انسان در سایر ابعاد و ساحت‌های وجودی را ندارد؟! بی‌گمان، دارد. حضرت علی‌بن‌موسی‌الرضا، عالِم آل محمد(ع)، راهبر تامّ بشریت به سعادت جامع است و نباید حریم و حرمش را به ایجاد منافعی پایین‌رتبه، محصور دانست.
در این مقال، ارتباط زیارت و خردورزی زائر را بررسی می‌کنیم.
عقلانیت، اغلب به معنایی نظری تفسیر شده و مراد از آن را «سنجش و مقایسه» دقیق بین دو یا چند گزینه گفته‌اند، طوری که انتخابی درست و به‌جا به دست دهد. انسان عاقل، به جای تأثیرپذیری از هیجانات و فشار‌های اجتماعی و حرف مردم و هوس‌ها و غرایز و امثال آن، انتخابش را بر سنجش و مقایسه دقیق مبتنی می‌کند.
اما سنجش و مقایسه، بدون داشتن اطلاعات کافی، میسّر نیست؛ انسان باید از حقایق عالَم و ظاهر و باطن پدیده‌ها و رفتار‌ها اطلاعاتی جامع و صحیح داشته باشد، علاوه بر آن باید واجد شخصیتی مستقل باشد و از آزادمنشی و آزاداندیشی نیز بهره برد تا ترازوی عقلش، بر اساس حقیقت‌ها مقایسه کند و اوهام و اغلاط را واقع نپندارد.
به نظر می‌رسد زیارت حضرت امام رئوف(ع)، توان اِعطای این مقدمات را به زائر دارد؛ فضای معنوی حرم و خلوت خودخواستۀ آن بستر تفکر در دارایی‌ها و کفران‌ها و بدعملی‌ها و نقطه‌ضعف‌ها و در یک کلمه، فرصت محاسبۀ نفس را در اختیار می‌گذارد و زیارتنامه و دعا‌های پس از آن که سرشار از استغفار و طلب توبه است، باعث پاک‌شدن جوارح و جوانح زائر از پلیدی‌ها می‌شود و زنگار غفلت و توجیه و ولنگاری را از قلب و عقل او می‌زداید و آن‌گاه است که قلب، معارف جدیدی دربارۀ انسان و هستی می‌زاید و دست عقل را برای مقایسۀ دقیق‌تر پُر می‌کند.
«آنجا همیشه شلوغ است و چه زیباست که این حالت توفانی همیشه در سیطره‌ای عرفانی است.».
اما نباید عقلانیت، محدود به عرصۀ فکر انگاشته شود، بزرگان دین، اخلاق و رفتار‌هایی را نیز مصداق یا نشانه عقل‌ورزی معرفی کرده‌اند، به عنوان مثال گفته‌اند: «تلاش برای دوستی عملی با مردم، نیمی از عقل است.» همچنین از حیا به عنوان همزاد و همراه عقل یاد کرده‌اند.
اجتماع زائران در حرم و احساس پیوندی که مبتنی بر محبت و ولایت حضرت رضا(ع) در میان خود دارند، زمینه همان مودتی است که حضرت به آن فراخوانده‌اند که انتظار می‌رود محبان حضرت، در میدان زندگی نیز به آن پایبند باشند و رابطه خویش با دیگران را بر اساس مودت و محبت تنظیم کنند.
همچنین خجالت از دیگران که غریزه‌ای نهادینه در انسان است، هرگاه به درکی عینی از حضور و شهود امام معصوم در همۀ خلوت و جلوت‌های او ضمیمه شود، سراسر زندگی را با عقلانیتی عملی گره می‌زند و جلوی پرده‌دری و شهوت‌رانی و شیطان‌صفتی را از انسان می‌گیرد.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
