برخورد بار کامیون با پل هوایی شهید فهمیده در مشهد (۲ آذر ۱۴۰۳) انتقام از قاتل با قتل فجیع سه عضو خانواده سانحه رانندگی در خواف خراسان رضوی هشت مصدوم برجای گذاشت (۲ آذر ۱۴۰۳) قتل فجیع جوان ۲۳ ساله تهرانی به جرم دفاع از ناموس تصادف در مسیر سبزوار- خوشاب یک کشته و ۲ زخمی برجای گذاشت (۲ آذر ۱۴۰۳) کاهش مصرف آب در مشهد، نتیجه اقدامات فرهنگی موثر است مسمومیت ۶ عضو یک خانواده با گاز مونوکسید کربن در نزدیکی مشهد (۲ آذر ۱۴۰۳) ۸ محصول غیرمجاز آرایش چشم اعلام شد برخی جاده‌های خراسان رضوی بارانی و لغزنده است (۲ آذر ۱۴۰۳) آیا میتوان با زن مبتلا به ایدز ازدواج کرد؟ پروازهای ایران‌ایر به فرودگاه استانبول روزانه شد جزییات حادثه سقوط آسانسور یک ساختمان مسکونی در خیابان قائم مشهد واژگونی خودرو در بجستان خراسان رضوی یک کشته برجای گذاشت (۲ آذر ۱۴۰۳) دستگیری ۳۸۶ متهم به سرقت در اجرای طرح اقتدار امنیت اجتماعی در مشهد زمان برگزاری کنکور سراسری ۱۴۰۴ اعلام شد تلاش‌های ماندگار استاد باقرزاده در توسعه دانشگاه فردوسی و رفاه دانشجویان اختصاص ۲.۲ هزار میلیارد تومان برای تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام سیستان و بلوچستان آخرین اخبار از تأثیر معدل در کنکور توصیه‌هایی برای محافظت در برابر آلودگی هوا واژگونی خودرو در بولوار وکیل‌آباد مشهد بدون مصدوم و محبوس تنها نشانه پوکی استخوان «شکستگی» است ستاد حقوق بشر به تصویب قطعنامه پیشنهادی کانادا علیه ایران اعتراض کرد اختلافات مالی بین ۳ دوست در تهران منجر به قتل شد شمارش معکوس برای روشن‌شدن تنور نانوایی در محله عمار یاسر مشهد اعترافات مردی که همسرش را با کلنگ در مشهد به قتل رساند + عکس پیش‌بینی هواشناسی مشهد و خراسان رضوی (پنجشنبه، یکم آذر ۱۴۰۳) | تداوم بارش باران در غالب نقاط استان نگرانی وزیر بهداشت از روند نزولی زادوولد در کشور | ثبت کمتر از یک میلیون تولد در سال ۱۴۰۳ بازنشستگان تأمین اجتماعی فعلاً بیمه تکمیلی ندارند! (یکم آذر ۱۴۰۳) | لطفاً بیمار نشوید انجام ۱۵۰۰ عمل جراحی برای مجروحان حادثه لبنان در ایران تأکید معاون وزیر نیرو بر ضرورت اعمال مدیریت مصرف آب در مشهد
سرخط خبرها

پس از یک سال؛ کرونا در آینه رسانه

  • کد خبر: ۵۹۳۰۲
  • ۰۲ اسفند ۱۳۹۹ - ۱۶:۱۴
پس از یک سال؛ کرونا در آینه رسانه
بهروز فرهمند - روزنامه‌نگار
یک ضرب المثل ایرانی می‌گوید سلمانی‌ها وقتی بیکار می‌شوند، سر یکدیگر را می‌تراشند. حالا شاید این حکایــــــت ما جمـــاعت رسانه‌ای باشد که وقتی از سوژه‌های مردم، کمی فارغ می‌شویم، قلم بر ما نهیب می‌زند که چه نشـــسته‌ای؟
 
وقتش آیا نرسیده است که کمی هم درباره خانواده رسانه‌ای خودت بنویسی؟

خاصه که سررسید تقویم به ما می‌گوید پارسال -شاید- در همین روز‌ها بود که سروکله آن مهمان ناخوانده و بدشـــگون در زندگی ما -فرزندان حضرت آدم (ع) - پیدا شد و چنین می‌شود که ناگهان تو ســــــوژه‌ای را بر روی میــــــز و پیش چشمانت می‌بینی که باید قلمی اش کنی و آن، چیزی نیست جز اینکه رسانه‌های ایرانی در همین یک سال با ویروس سمج و مردمان جامعه کرونازده، چه کردند؟

رسانه‌های ایرانی می‌گویم و همه گونه‌های آن -از دیداری و شنیداری تا چاپی و نوشتاری و کوچک یا بزرگ و رسمی یا غیررسمی- را مراد می‌کنم.

کرونا که آمد، همه را غافلگیر کرد و ما رسانه‌ها نیز از همان زمره بودیم. تا آمدیم به خودمان بجنبیم، ما هم مانند مسئولان تصمیم ساز و پزشکان و درمانگران که در خط مقدم رویارویی بودند، به ورطه آزمون و خطا افتادیم و گاهی نیز «کاسه چه کنم، چه کنم» در دست گرفتیم.

بخشی از آن آزمون وخطا چه بسا طبیعی بود و به ماهیت مرموز و ناشناخته مهـــمان ناخوانده ما برمی گشت.
هرچند واقعیـــت  این است که رسانه‌های کشور ما مشکل اساسی و ریشه‌ای تری دارند؛  اینکه در هنگام بحران‌ها نمی‌دانند چگونه اطلاع رسانی کنند تا هم عطش خبری جامعه سیراب شود و هم به مخاطب بحران زده که حال وروز طبیعی خـــودش را ندارد، کمک کنند تا آرامـــش نسبی خودش را بازیابد.

اهل رســـانه، بی گمان طبیب و درمانگر نیستند، اما از این واقعیت آگاهند که جامعـــه در شرایط طبیعی نیســـت و باید به کمک پزشکان و روان پزشکان و پرستار‌ها شتافت و به قدر توان و بضاعت، از روی دوش ایشان باری برداشت.

چنین بود که در بازه یک ساله، ما رسانه‌ها گاه، مرگ‌ها و تابوت‌ها را پشت سر هم ردیف کردیم و در جایگاه «تیتر یک» نشاندیم تا هم اطلاع رسانی کنیم و هم مخاطب را بترسانیم و بیم دهیم، شاید با این آرزو که ترس، مراقبت و پیشگیری به دنبال بیاورد و آدم‌های بی خیال را کمی سر عقل.

گاهی نیز شمار دوباره جان یافته‌ها و چیره شدگان بر کرونا را برجســـته کردیم تا امید ببخشیم و با زبان بی زبانی بگویـــیم: «رفیق! نگران نباش، در انتهای این تونل تاریک، همچـــنان نوری هست».

ما از یک ســـو باید مردم را درباره خطر‌ها و آسیب‌های کرونا آگاهی می‌بخشیدیم و چه بسا هراس را نیز کمی چاشنی کار کردیم و ازسوی دیگر، جامعه نیازمند آرامش بود (و همچنان نیز هست) که این نیاز، به اهل رسانه یادآوری می‌کند مبادا از آن طرف بام بیفتند و تیتر‌های درشت هشـــداردهنده، موجـــب پریشان احوالی هموطنان شود و روان نازک و بارهاترک خورده شـــان را بخراشد. درواقع، کار رسانه‌ها در روزگار کرونازده، چیزی بود شبیه راه رفتن روی یک بند نازک.

این روزهــــــا که به پشت سرمان نگاه می‌کنیم، شاید بد نباشد از خودمان بپرسیم: «می توانستیم، راه گشاتر و حرفه ای‌تر از آن باشیم که تاکنون بوده ایم؟»

بی شک، پاسخ «بله» است. اما چگونه؟

پاسخ به همان مشکل ریشه‌ای بازمی گردد؛ همــــــان که باید بدانیم کارکرد رسانه در روزگاری که همه چیزش عادی و طبیعی است، با رسانه در جامعه بحران زده -مانند طاعون و جنگ و سیل و قحطی و کرونا- تفاوت‌هایی دارد که رویکرد‌های رسانه‌ای را دستخوش تغییر می‌کند و ازآن تفاوت‌ها نباید چشم پوشید.

به سخن دیگر، همان گونه که برای مبتلا نشدن به کرونا از شیوه نامه‌ای بهره می‌گیریم که ماسک زدن و دست شستن و ضدعفونی کردن و ده‌ها بند دیگر را یادآوری می‌کند، رسانه نیز به پروتکل یا شیوه نامه‌ای مدون و مکتوب، نیاز دارد که به آدم‌های رسانه بگوید؛ در هنگامه بحران‌ها چگونه بنویسند و چگونه ننویسند تا مانند آبی باشند بر آتش بحران، نه اینکه آن را گسترده‌تر کنند و مردم را درمانده تر.

در این میان، کیست که نداند رسانه‌های حرفه‌ای دنیا سال هاست از چنین شیوه نامه‌هایی بهره مندند و بی گمان، ما رسانه‌های ایرانی هم می‌توانیم تجربه زیسته‌های حرفه‌ای خودمان را از همان روز‌های نخست آمدن کرونا تا به امروز که از دستاورد بشر در ساخت واکسن آن سخن می‌گوییم، بازخوانی کنیم. از سر عبرت، به آزمون و خطای خود بنگریم و تندروی‌ها و کندروی‌های رسانه‌ای را بر ترازوی نقد بگذاریم تا خروجی و برایند این ارزیابی ها، نگارش و تدوین شیوه نامه‌ای کاربردی شود که در بزنگاه خطر و دامگه حادثه، عصای دست جامعه ایرانی باشد.
گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->