فیلم صبح اعدام به برنامه هفت رسید چرا تلویزیون سخنرانی حجت‌الاسلام مسعود عالی را قطع کرد؟ ریدلی اسکات در ۸۸ سالگی همچنان پرکار است برگزاری نمایشگاه گروهی نقاشیخط «هفت هنر» در نگارخانه رضوان مشهد تام کروز با شانزدهمین پرش با چتر نجات، رکورد گینس را شکست علیرضا قربانی: فقدان «الهه»، دختر سرزمینمان، داغدارمان کرد ویدئو | گاف جدید شبکه ایران‌اینترنشنال علیه فرزند رهبر انقلاب اقدام دوباره نماوا برای دور زدن قانون درباره انتشار سریال سووشون؛ این‌بار با یوتیوب سیدعلی خامنه‌ایِ خمینی درباره نمایش خانم و آقای پاواروتی | صحنه‌هایی از یک فروپاشی روزمره فیلم‌های سینمایی تلویزیون در روزهای (۱۴، ۱۵ و ۱۶ خرداد ماه ۱۴۰۴) رکوردشکنی سریال «وحشی» در فیلم‌نت علی شادمان با فیلم «تهران کنارت» در راه جشنواره کارلووی واری تابستان فصلی پر از فرصت | نگاهی به برنامه‌های کانون پرورش فکری مشهد در تابستان ۱۴۰۴ شهاب موسوی‌زاده هنرمند نقاش درگذشت برنامه استعدادیابی بین‌المللی «ستاره شو» در راه نمایش خانگی جایزه بهترین فیلم جشنواره رینبو لندن در دستان «ایار» ایرانی
سرخط خبرها

نقش نام امام علی (ع) در شهر جبله

  • کد خبر: ۶۶۰۲۶
  • ۱۳ ارديبهشت ۱۴۰۰ - ۱۲:۳۹
نقش نام امام علی (ع) در شهر جبله
دکتر احمد خامه‌یار - تاریخ‌پژوه
ابراهیم ادهم بلخی (درگذشته ۱۶۱ یا ۱۶۲ ق) از مشاهیر زُهّاد و عُرفای سده دوم هجری است که احوال و اقوال وی به تفصیل در منابع تراجم و طبقات آمده است. درباره محل وفات و دفن ابراهیم ادهم میان مورخان و اصحاب تراجم اختلاف‌نظر شدیدی وجود دارد. عطار نیشابوری در این باره می‌گوید: «نقل است که، چون عمرش به آخر رسید ناپیدا شد، چنان‏‌که به یقین خاک او پیدا نیست. بعضی گویند: در بغداد است و بعضی گویند در شام است و بعضی گویند: آنجاست که شهرستان لوط پیغمبر ـ علیه‌السلام ـ به زمین فرو رفته است، و او در آنجا گریخته است از خلق و هم آنجا وفات کرده است.».

اما بر اساس اقوال برخی مورخان، مبنی بر مشارکت ابراهیم ادهم در غزوه‌های دریایی علیه رومیان، او در «سوقین» ـ از قلعه‌های روم ـ و به قول دیگری، در جزیره‌ای در بلاد روم دفن شده است. ابونعیم اصفهانی نیز از انتقال پیکر وی به شهر «صور» (در ساحل دریای مدیترانه در جنوب لبنان امروزی) خبر داده است و راوی این خبر تأکید کرده که قبر وی را در این شهر دیده است. با این حال، امروزه مسجد و زیارتگاه بزرگ و پررونقی منسوب به ابراهیم ادهم، در شهر «جَبله» (در ساحل دریای مدیترانه در خاک سوریه) وجود دارد که مشهورترین و بزرگ‌ترین مزار منسوب به وی محسوب می‌شود و جهانگردان مسلمان از سده ششم هجری و پس از آن، همچون علی بن ابی‌بکر هروی و ابن بطوطه به آن اشاره کرده‌اند.

به باور نگارنده این سطور، مسجد و مزار ابراهیم ادهم در جبله، شاخص‌ترین و زیباترین بنای آیینیِ دوره اسلامی در مناطق ساحلی مجاور دریای مدیترانه در غرب کشور سوریه است. ساختمان کنونی این بنا از آثار دوره مملوکی است، اما در دوره عثمانی نیز تغییراتی در آن شده است. کتیبه‌های متعدد موجود در بنا نیز شاهدی بر بازسازی‌ها و تغییراتِ مربوط به این دو دوره است.

اما هدف و مقصود اصلی ما از این نوشتار، اشاره به وجود سنگ‌نوشته‌ای حاوی نقش نام امام علی (ع) در داخل این مسجد و زیارتگاه است که بر دیوار ضلع شرقی فضای مرکزی مسجد نصب شده است. این سنگ‌نوشته به شکل دایره‌ای است که در میان آن نام علی (ع) چهار بار حول یک محور، به گونه‌ای که شکل یک صلیب شکسته را به وجود آورده، تکرار شده است.
در بالای نقش نام علی (ع)، نوشته‌ای درون دو قاب کوچک وجود دارد که ظاهراً یک بیت شعر است، اما نگارنده موفق به بازخوانی آن نشده است. در سمت راست این نقش نیز نوشته دیگری به صورت عمودی به چشم می‌خورد که حاوی نام حجّار است و نگارنده، متن آن را چنین تشخیص داده است: «عمل المعلّم سیف‌الدین بن المعلم الدین».

در سرزمین شام، افزون بر نقش فوق، تنها دو نقش تزئینی دیگرِ نام امام علی (ع) سراغ داریم که در دو شهر حلب و طرابلس، به دست آمده و مربوط به دوره انتشار تشیع در این دو شهر در دو سده پنجم و ششم هجری است.
اما وجود نقش نام علی (ع) از دوره‌ای متأخر و در زیارتگاهی متعلق به اهل سنت را باید در ارتباط با حضور گسترده فرقه نُصَیریه (علویان کنونی) در روستا‌های واقع در کوهستان‌ها و مناطق ساحلی غرب سوریه و در نتیجه اهتمام آنان به زیارتگاه ابراهیم ادهم ـ که پیروان این فرقه وی را از رجال و شخصیت‌های مقدس خود محسوب می‌کنند ـ توجیه و تفسیر کرد.
گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->