هفته شیراز روی آنتن شبکه نمایش «قلمه»، جوانه امیدوارکننده طنزپردازان خراسان | آیین اختتامیه یازدهمین رویداد ملی طنز قلمه برگزار شد چالش‌های ایفای نقش شهید علی هاشمی در «پسران هور» | از واکنش دختر شهید تا سختی‌های فیزیکی اطلاعیه اداره کل هنرهای نمایشی درباره اختتامیه جشنواره تئاتر مهر و ماه دیزنی، «گیسو کمند» را با اسکارلت جوهانسون زنده می‌کند معصومه آقاجانی، بازیگر و دوبلور پیشکسوت در بیمارستان بستری شد پایان فصل اول «۱۰۰» با اجرای هادی حجازی‌فر | فصل دوم به زودی ۷۰ درصد مردم همچنان پای تلویزیون | رقابت نزدیک شبکه سه و آی‌فیلم «استخر» با حضور پسر سروش صحت به پایان فیلم‌برداری رسید فیلم کوتاه «تنبیه» نامزد سه جشنواره معتبر جهانی شد ویدئو | وداع همایون شجریان با مادرش در مشهد طنین موسیقی ایرانی در قلب ایتالیا | شعر و صلح میان دو تمدن جایزه نوبل ادبیات سال ۲۰۲۵ به «لاسلو کراسناهورکایی» اهل مجارستان رسید مجموعه نمایشی «دو نفره‌ها» در رادیو + زمان پخش انتشار دوبله فیلم «چهار شگفت‌انگیز: اولین قدم‌ها» از فیلیمو مناسبت‌ها و تقویم فرهنگی‌هنری امروز (جمعه، ۱۸ مهر ۱۴۰۴) برنامه‌های گالری‌های مشهد در روز‌های آتی (۱۷ مهر ۱۴۰۴) انتشار اشعار منتشرنشده «شیموس هینی» برنده نوبل
سرخط خبرها

نقش نام امام علی (ع) در شهر جبله

  • کد خبر: ۶۶۰۲۶
  • ۱۳ ارديبهشت ۱۴۰۰ - ۱۲:۳۹
نقش نام امام علی (ع) در شهر جبله
دکتر احمد خامه‌یار - تاریخ‌پژوه
ابراهیم ادهم بلخی (درگذشته ۱۶۱ یا ۱۶۲ ق) از مشاهیر زُهّاد و عُرفای سده دوم هجری است که احوال و اقوال وی به تفصیل در منابع تراجم و طبقات آمده است. درباره محل وفات و دفن ابراهیم ادهم میان مورخان و اصحاب تراجم اختلاف‌نظر شدیدی وجود دارد. عطار نیشابوری در این باره می‌گوید: «نقل است که، چون عمرش به آخر رسید ناپیدا شد، چنان‏‌که به یقین خاک او پیدا نیست. بعضی گویند: در بغداد است و بعضی گویند در شام است و بعضی گویند: آنجاست که شهرستان لوط پیغمبر ـ علیه‌السلام ـ به زمین فرو رفته است، و او در آنجا گریخته است از خلق و هم آنجا وفات کرده است.».

اما بر اساس اقوال برخی مورخان، مبنی بر مشارکت ابراهیم ادهم در غزوه‌های دریایی علیه رومیان، او در «سوقین» ـ از قلعه‌های روم ـ و به قول دیگری، در جزیره‌ای در بلاد روم دفن شده است. ابونعیم اصفهانی نیز از انتقال پیکر وی به شهر «صور» (در ساحل دریای مدیترانه در جنوب لبنان امروزی) خبر داده است و راوی این خبر تأکید کرده که قبر وی را در این شهر دیده است. با این حال، امروزه مسجد و زیارتگاه بزرگ و پررونقی منسوب به ابراهیم ادهم، در شهر «جَبله» (در ساحل دریای مدیترانه در خاک سوریه) وجود دارد که مشهورترین و بزرگ‌ترین مزار منسوب به وی محسوب می‌شود و جهانگردان مسلمان از سده ششم هجری و پس از آن، همچون علی بن ابی‌بکر هروی و ابن بطوطه به آن اشاره کرده‌اند.

به باور نگارنده این سطور، مسجد و مزار ابراهیم ادهم در جبله، شاخص‌ترین و زیباترین بنای آیینیِ دوره اسلامی در مناطق ساحلی مجاور دریای مدیترانه در غرب کشور سوریه است. ساختمان کنونی این بنا از آثار دوره مملوکی است، اما در دوره عثمانی نیز تغییراتی در آن شده است. کتیبه‌های متعدد موجود در بنا نیز شاهدی بر بازسازی‌ها و تغییراتِ مربوط به این دو دوره است.

اما هدف و مقصود اصلی ما از این نوشتار، اشاره به وجود سنگ‌نوشته‌ای حاوی نقش نام امام علی (ع) در داخل این مسجد و زیارتگاه است که بر دیوار ضلع شرقی فضای مرکزی مسجد نصب شده است. این سنگ‌نوشته به شکل دایره‌ای است که در میان آن نام علی (ع) چهار بار حول یک محور، به گونه‌ای که شکل یک صلیب شکسته را به وجود آورده، تکرار شده است.
در بالای نقش نام علی (ع)، نوشته‌ای درون دو قاب کوچک وجود دارد که ظاهراً یک بیت شعر است، اما نگارنده موفق به بازخوانی آن نشده است. در سمت راست این نقش نیز نوشته دیگری به صورت عمودی به چشم می‌خورد که حاوی نام حجّار است و نگارنده، متن آن را چنین تشخیص داده است: «عمل المعلّم سیف‌الدین بن المعلم الدین».

در سرزمین شام، افزون بر نقش فوق، تنها دو نقش تزئینی دیگرِ نام امام علی (ع) سراغ داریم که در دو شهر حلب و طرابلس، به دست آمده و مربوط به دوره انتشار تشیع در این دو شهر در دو سده پنجم و ششم هجری است.
اما وجود نقش نام علی (ع) از دوره‌ای متأخر و در زیارتگاهی متعلق به اهل سنت را باید در ارتباط با حضور گسترده فرقه نُصَیریه (علویان کنونی) در روستا‌های واقع در کوهستان‌ها و مناطق ساحلی غرب سوریه و در نتیجه اهتمام آنان به زیارتگاه ابراهیم ادهم ـ که پیروان این فرقه وی را از رجال و شخصیت‌های مقدس خود محسوب می‌کنند ـ توجیه و تفسیر کرد.
گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
آخرین اخبار پربازدیدها چند رسانه ای عکس
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->