درباره دوازدهمین جشنواره مردمی «عمار» در مشهد

مرتضی محمدپور - شکیبا افخمی | شهرآرانیوز - دوازدهمین جشنواره مردمی «عمار» از یکشنبه ۱۹ دی در مشهد آغاز به کار کرده است. فراتر از هرآنچه که پیش چشم مخاطبان و منتقدان جشنواره دوازدهم فیلم عمار به تصویر کشیده شود، اکران عمومی تولیدات سینماگران جوان کشور در این جشنواره را باید به فال نیک گرفت و از آن حمایت کرد. یکی از نکات مثبت جشنواره، لزوم نمایش عادلانه آثار برگزیده در دیگر شهر‌های کشور و به خصوص مشهدالرضا (ع) است و در این زمینه، هیچ تمایزی میان مخاطب پایتخت نشین با اهالی دیگر مناطق کشوروجود ندارد.

پس این نکته را در نظر داشته باشید که اگر ساعت ۱۷:۳۰ امروز ۲۱ دی در سالن ۲ و ۳ پردیس سینمایی هویزه به تماشای «آقاسید»، «بی بی»، «قیچی تیز»، «محفل طنز سمرقند»، «کفش دزدک»، «استراحت بماند»، «از مردم» و یا «هفت برادر» نشستید، این احتمال وجود دارد که کارگردان، تهیه کننده یا یکی از عوامل همین فیلم‌ها کنار شما نشسته باشد. در ادامه گپ وگفت ما با محمد حسین زاده مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان، محمدرضا مالداری دبیر جشنواره فیلم عمار در مشهد و دیدگاه‌های مردمی را می‌خوانید.

«عمار» جامعه مخاطب ۸۰ میلیونی دارد

بسیاری از آثاری که در جشنواره به روی پرده می‌روند و حتی تعداد چشمگیری از آثار برگزیده، تولیداتی هستند که در فضای مطالبه‎گری، صریح‌ترین انتقاد‌ها را مطرح می‌کنند، اما بازهم طبق یک باور غلط، برخی جشنواره «عمار» را یک رویداد دولتی تلقی می‌کنند که هنرمندانی خاص در آن شرکت کرده و هرساله به صورت تشریفاتی و سفارشی، چند اثر از این میان برگزیده می‌شوند، اما محمد حسین زاده مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی که در نخستین روز اکران عمومی آثار جشنواره مردمی «عمار» در پردیس سینمایی هویزه حضور داشت، در پاسخ به پرسش خبرنگار شهرآرا در این باره گفت: من از اساس با این بیان که این جشنواره محدود به یک بخش منحصربه فرد از جامعه است، مخالفم و این نظر را ناشی از بی اطلاعی مردم از محتوای این رویداد مهم هنری کشور می‌دانم. یکی از چالش‌هایی که پیش روی جشنواره‌های مردمی و خصوصا این جشنواره وجود دارد، نواقص موجود در امر اطلاع رسانی و تبلیغات است که باید به طور خاص موردتوجه قرار بگیرد.

مردم باید آگاه شوند که این جشنواره یک جامعه مخاطب ۸۰ میلیونی دارد و هر قشر و طبقه‌ای می‌تواند به تماشای آثار آن بنشیند و این رویداد هنری را تریبون فرهنگی خود بداند. به گفته مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی جشنواره «عمار»، جشنواره نور، روشنی، امید و حماسه است.

او با اشاره به محتوای دو اثری که در روز اول جشنواره به تماشای آن نشسته نیز بیان کرد: هر دو اثر امیدبخش بودند و به نظر من هر ایرانی که این دو اثر را ببیند، به ایرانی بودن خودش افتخار می‌کند. اراده اش قوی و به آینده درخشان کشور امیدوار می‌شود که او هم می‌تواند در این مسیر گام بردارد.

حسین زاده همچنین یادآور شد: جشنواره «عمار» سال به سال قوام بهتر و نظم بهتری پیدا می‌کند و من از هرکسی که به حوزه فیلم و سینما علاقه‌مند است دعوت می‌کنم، تمــاشای آثــار این رویــداد را از دست ندهد.

هدف، جریان سازی فرهنگی در بطن جامعه است

جشنواره «عمار» که از بدو برگزاری آن قرار بود ماهیت مردمی داشته باشد و به اذعان بسیاری از منتقدان، تاکنون توانسته به این آرمان خود وفادار بماند، در ادوار گذشته حتی مراسم افتتاحیه و اختتامیه آن هم در بین مردم برگزار می‌شد و این مردم بودند که آثار جشنواره را به میان خود می‌بردند و در مساجد، هیئات مذهبی و حتی مدارس اکران می‌کردند. محمدرضا مالداری، دبیر جشنواره دوازدهم در مشهد در این باره به شهرآرا می‌گوید: رویکرد اساسی این جشنواره فیلم، جریان‎سازی فرهنگی در میان عموم مردم است.

در جریان پنجمین دوره از جشنواره که مستند «نمای بسته از همسایه شقایق ها» اکران شد، مخاطبان شاهد روایت زندگی ننه عصمت فلکیان بودند که در هنگامه پیشروی‌های داعش در عراق و سوریه برای رزمندگان مدافع حرم دستکش می‌بافت و به جبهه‌های مقاومت اهدا می‌کرد، اما همه چیز به همین اکران عمومی ختم نشد و ستاد اجرایی جشنواره در آن سال پس از اکران این مستند با حجم انبوه درخواست‌های بانوانی روبه رو شد که متأثر از سوژه این اثر، داوطلب تهیه تدارکات مشابه برای رزمندگان مقاومت بودند. در نهایت امر و به تبع جریان‎سازی ناشی از این اثر، سازوکاری تعریف شد تا کمک‌های غیرنقدی مشتمل بر دستکش، کلاه و البسه بافته شده از سوی تعداد زیادی از بانوان به جبهه‌ها ارسال شود و به دست رزمندگان مدافع حرم برسد.

ساختارشکنی در عمار، یک سنت محترم است

با اینکه فرار از چهارچوب‌های ناصواب و ساختارشکنی‌های خلاقانه یکی از ویژگی‌های ثابت در ادوار مختلف جشنواره مردمی «عمار» بوده، اما در آن، حد مشخصی میان ساختارشکنی و هنجارشکنی وجود دارد. دبیر جشنواره دوازدهم در مشهد با بیان این مهم می‌افزاید: تا پیش از این هیچ گاه سابقه نداشت که در یک هیئت مذهبی یک اثر سینمایی اکران شود، اما امروز بعضی از آثار برگزیده جشنواره این قابلیت را دارند که در هیئات مختلف به نمایش دربیایند. مضاف بر این تاکنون تعداد زیادی از مبلغان مذهبی برای سفر‌های تبلیغی خود به دبیرخانه جشنواره مراجعه و محتوای نمایشی متناسب تهیه می‌کنند تا به این ترتیب، ضمن درهم آمیزی هنر و دین، بر اثرگذاری منبر‌های وعظ و تبلیغ افزوده شود و آثار سینمایی تولیدکنندگان جوان نیز حتی در دورافتاده‌ترین روستا‌های کشور به سمع و نظر مردم برسد. موضوعی که تا پیش از این حتی برای آثار شناخته شده سینما نیز رخ نداده بود.

مالداری در تشریح یکی دیگر از طرح‌های ابتکاری ستاد اجرایی جشنواره در بخش اقتصادی می‌گوید: در جشنواره مردمی «عمار» پس از جلسات متعدد و جمع بندی ارزیابی‌های کارشناسی، رویه مرسوم فروش بلیت این بار با ارائه بلیت‌های بدون رقم انجام می‌شود. به این معنا که به هر تماشاکننده یک پاکت تحویل می‌شود که در آن خواسته شده تا به اندازه نمره‌ای که مخاطب به اثر می‌دهد و میزان اقبالی که نسبت به آن دارد، مقدار دلخواهی از هزینه اکران را در پاکت قرار دهد و هیچ اجباری برای پرداخت هزینه بلیت وجود ندارد. همچنین بدون آنکه دبیرخانه کوچک‌ترین دخل و تصرفی در مبالغ جمع آوری شده داشته باشد، پاکت‌ها به دست تهیه کنندگان آثار می‌رسد.

استقبال مخاطبان از جشنواره «عمار»

روز اول جشنواره تعدادی از علاقه‌مندان به سینما در پردیس سینمایی هویزه به تماشای آثار این رویداد نشستند. یکی از تماشاگران جشنواره را رویدادی پیشرو نسبت به دیگر جشنواره‌های کشور دانست و گفت: من هرسال در جشنواره با حرف‌های جدیدی آشنا می‌شوم. امسال هم فیلم‌های خوبی معرفی شده که حتما به تماشای آن‌ها خواهم نشست. به نظر او سرمایه گذاری بیشتری باید روی این جشنواره صورت گیرد و مدیران باید توجه بیشتری به استعداد‌هایی که در این حوزه فعالیت می‌کنند داشته باشند.

یکی دیگر از تماشاگران حاضر در سینما هویزه که به تماشای مستند «رفاقت هایتک» ساخته هاشم مسعودی و محمدصادق رمضانی مقدم نشسته بود درباره این اثر نظرش را این گونه بیان کرد: مستند خیلی خوب بود، زیرا به نخبه‌هایی که می‌گویند در ایران فضای کار وجود ندارد پاسخ می‌داد.

به نظر او این جشنواره فرصت خوبی برای کسانی است که می‌خواهند کارشان را در حوزه مستند آغاز کنند و شناخته شوند. یکی دیگر از حاضران در سالن سینما هویزه درباره جشنواره نیز بیان کرد: جشنواره عمار رویدادی خودجوش از دل مردم است که خود من را به تولید یک کار کوتاه ترغیب کرد. من به همراه دوستانم در مسجد محله مان از اندک تجهیزات رسانه‌ای استفاده کردیم و یک کار کوتاه تولید کردیم. او یادآور شد: محتوای آثار جشنواره امسال نسبت به سال‌های قبل غنی‌تر و پربارتر شده و کیفیت برگزاری مسابقه و اکران فیلم‌ها نیز بهبود یافته است. مخاطبی دیگر نیز جشنواره را فرصتی برای کسانی که توانایی دارند و می‌خواهند پا در عرصه فیلم سازی بگذارند دانست و گفت: به نظر من این افراد در سال‌های بعد می‌توانند فیلم‌هایی بسازند که باعث رشد سینما شود.

او همچنین درخواست کرد که آثار جشنواره در فضا‌های دیگری مثل فرهنگ سرا‌ها به نمایش گذاشته شوند تا مردمی بیشتری از آن‌ها استفاده کنند. علی نجات عباسی مستندساز و جانباز مشهدی نیز درباره جشنواره یادآور شد: در این جشنواره کسانی که دست اندرکار هستند، آن‌ها که تولید می‌کنند و تماشاگران همگی دغدغه انقلاب دارند. فیلم‌هایی که پخش می‌شود هم درباره انقلاب و انرژی دادن
به مردم است.

به گفته او تبلیغات برای جشنواره «عمار» که رویدادی صددرصد مردمی است باید بیشتر شود و صداوسیما باید حمایت بیشتری انجام دهد.