چطور توبه کنم؟

یکی از حس‌های زیبا، حس بازگشت به خداست؛ حس جدا شدن از خطا‌ها و اشتباهات و گناهانی است که همواره بر دوشمان سنگینی می‌کند. شب‌های قدر وقتی از رحمت بی منتهای خداوند می‌شنوی و با بردن نامش، خودت را در آغوش او می‌افکنی، حس تو، حس زیر باران رفتن است، درحالی که انگشتان نوازشگر باران، صورت تو را می‌نوازد و عطر طراوت و پاکی روح تو را زنده می‌کند.

شب‌های قدر بهانه‌ای برای زنده شدن مردگان است؛ کسانی که نفس می‌کشند، اما زندگی نمی‌کنند. کسانی که دوست دارند از زشتی‌هایی که گرفتار آن هستند، جدا شوند، اما نمی‌توانند و نیاز به زمینه و انگیزه دارند.

جوانی از من می‌پرسید چطور توبه کنم. به او گفتم اولین گام و مهم‌ترین گام همین است که درد را ببینی و بشناسی. بیماری خودت را بشناسی و خود را بیمار بدانی؛ یعنی زشتی کار زشت را ببینی و مهم‌تر آنکه از آن نادم و پشیمان باشی. مولایمان امیرالمومنین (ع) در این باره می‌فرماید: «پشیمانى از گناه، همان استغفار است.» (غررالحکم،۱۲۱۱)

این مرحله اول، مهم‌ترین مرحله توبه و بازگشت به خداست. اینکه از اعماق وجودت از آنچه گرفتار آن هستی، پشیمان باشی، اما در روایات مربوط به توبه، مطالب فراوان دیگری نیز آمده است که به بعضی از آن‌ها اشاره می‌کنم.

بعضی اذکار و کلمات هم در روایات ذکر شده است که کسی که می‌خواهد توبه کند، این کلمات را بگوید. در بخشی از روایتی که امام صادق (ع) از پیامبر اکرم (ص) نقل می‌کند، آمده است: اگر بنده‌ای که از گناه خود پشیمان است، بگوید: «استغفرا... الذى لا اله الا هو، عالم الغیب والشهاده، العزیز الحکیم، الغفور الرحیم، ذوالجلال و الإکرام و اتوب الیه».

«از خداوند طلب آمرزش می‌کنم؛ خدایی که معبودى جز او نیست. داناى نهان و آشکار، ارجمند و نیرومند و صاحب حکمت. او که بسیار آمرزنده و بسیار مهربان و صاحب جلالت و جوانمردى است و به سوى او توبه می‌کنم»، چیزى در نامه عملش نوشته نمی‌شود. (کافى، ج ۲، ص۴۲۹)

آنچه در گام بعدی بسیار مهم است، برنامه ریزی است؛ اینکه برنامه بریزیم که به آنچه از آن توبه کرده ایم، برنگردیم و بتوانیم از آن فاصله بگیریم که اگر این برنامه جدی و درست نباشد، احتمال آنکه پس از مدتی دوباره دچار گناهان گذشته بشویم، زیاد است و باید از یاد نبریم که اگر خطای ما شامل تضییع حقوق دیگران و حق الناس باشد، باید هر طور که شده در صدد جبران آن باشیم.

آرزومند هستیم که در این شب‌های نورانی، خداوند عزیز و حکیم به همه ما توفیق توبه از گناهان و اراده‌ای استوار در ترک گناه و عاقبت به خیری عنایت کند. ان شاءا...!