هر روز صدقه بدهید!

یکی از زیبایی‌های معارف دینی ما، دستورات فراوان درباره کمک‌کردن به دیگران و صدقه‌دادن است. آیات زیادی در قرآن کریم وجود دارد که درباره سرفصل‌های مختلف این موضوع صحبت می‌کند.

به‌طورکلی خداوند حکیم، اصلاح جامعه و رشد و تربیت فردی را در همین دستور متعالی به‌صورت توأمان در نظر گرفته است. در آیات قرآن سفارش شده است که درباره صدقات و کمک‌های مالی به افرادی که به شما مراجعه می‌کنند، اکتفا نکنید؛ بلکه به‌سراغ کسانی بروید که اگر از گرسنگی بمیرند هم گوهر آبروی خود را برای گرفتن مقداری پول یا غذا معاوضه نمی‌کنند.

در آیه۲۷۳ سوره بقره آمده است: یَحْسَبُهُمُ الْجَاهِلُ أَغْنِیَاءَ مِنَ التَّعَفُّفِ تَعْرِفُهُمْ بِسِیمَاهُمْ لَا یَسْأَلُونَ النَّاسَ إِلْحَافًا وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ خَیْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَلِیمٌ از شدت خویشتن‌‏دارى‏، فرد بی‌اطلاع، آنان را توانگر می‌پندارد. آن‌ها را از سیمایشان می‌شناسی. با اصرار چیزى‏ از مردم نمی‌خواهند و هر مالى به آنان‏ انفاق کنید، قطعاً خدا از آن آگاه است‏. یعنی به عبارت روشن‌تر قرآن می‌گوید به‌سراغ کسانی بروید که با سیلی صورت خود را سرخ می‌کنند و نگذارید که این افراد در جامعه شما گرسنه بمانند و از شدت نداری دچار صدمات مختلف بشوند.

دستور دیگری که خیلی مهم است و بسیار به این موضوع گوشزد شده است، این است که اگر می‌خواهید به دیگری کمک کنید دنبال خشنودی خدا و شادکردن بندگان او باشید. نکند که با منت‌گذاشتن و اذیت‌کردن، زیبایی کار خود را از بین ببرید؛ چراکه خداوند را به خشم می‌آورید.

البته طبق آیات قرآن هرآنچه ما از کمک‌های مالی به فقیر ارائه می‌دهیم، حق خود اوست که خداوند این حق را در اموال ما قرار داده است. نکته دیگر آنکه صدقه طبق آیات قرآن می‌تواند آشکارا یا پنهانی داده شود و در تفاسیر برای هرکدام حسنی برشمرده و نکته‌ای گفته شده است که صدقه آشکار در واقع دعوت دیگران به این‌کار نیک است و صدقه پنهانی برای حفظ اخلاص فرد و آبروی افراد بهتر است.

در روایتی آمده است که پیامبر خدا (ص) فرموده‌اند: مسلمان باید هر روز صدقه بدهد که برای بعضی با تصور اینکه صدقه فقط درباره کمک‌های مالی صدق می‌کند، سنگین می‌آید که پیامبر خدا (ص) در اینجا ابواب جدیدی از صدقه را باز می‌کنند، «رُویَ عَنِ النَّبِیِّ صلى‌الله علیه و آله أنَّه قالَ: إنَّ على کُلِّ مُسلمٍ فی کلِّ یَومٍ صَدَقةً، قیلَ: مَن یُطِیقُ ذلکَ؟ قالَ صلى الله علیه و آله: إماطَتُکَ الأذى عنِ الطَّریقِ صَدَقةٌ، و إرشادُکَ الرَّجُلَ إلى الطَّریقِ صَدَقةٌ، و عِیادَتُکَ المَریضَ صَدَقةٌ، و أمرُکَ بالمَعروفِ صَدَقةٌ، و نَهیُکَ عنِ المُنکَرِ صَدَقةٌ، و رَدُّکَ السَّلامَ صَدَقَةٌ.» (بحار الأنوار،۷۵/۵۰/۴) روایت شده است که پیامبر خدا (ص) فرموده‌اند: بر هر مسلمانى است که هر روز صدقه بدهد. عرض شد: چه کسى توان این‌کار را دارد؟

حضرت فرمودند: برداشتن چیزهاى آسیب‌رسان از سر راه، صدقه است. نشان‌دادن راه به کسى صدقه است. عیادت از بیمار صدقه است. امربه‌معروف صدقه است. نهی‌ازمنکر صدقه است همچنین سلام را جواب‌دادن صدقه است. خدای تعالی به همه ما کمک کند که در این ماه‌های بزرگ بتوانیم انگیزه‌های الهی را در خودمان رشد دهیم و با توجه کردن به فقرا و دست‌گیری از دیگران، در ابعاد معنوی و انسانی رشد کنیم و از صدقه‌دهندگان نوشته شویم. ان‌شاءا...