حال وهوای حسینیه حرم مطهر رضوی در شب‌های محرم

به گزارش شهرآرانیوز، یک‌بار دیگر هیئات برپا می‌شوند، سخنرانان از فراز منبر وعظ به بیان معارف عاشورایی می‌پردازند و مرثیه‌سرایان از مصائب کاروان سیدالشهدا (ع) در روز عاشورا می‌گویند، با این حال اگر هم شرایط ایران اسلامی و بسیاری از کشور‌های جهان این‌گونه باشد، وضعیت در مشهدالرضا متفاوت است؛ زیرا به برکت وجود مضجع مطهر امام‌رئوف (ع)، برای زائران و مجاوران این آستان ملک‌پاسبان ملموس است که صاحب عزا کیست و از آیین «اذن عزا» به‌مناسبت آغاز ماه محرم گرفته تا هر شب و روز از این ایام، هیئات مذهبی از استان‌های مختلف و حتی کشور‌های دور و نزدیک، برنامه‌های خود را با محوریت علی‌بن‌موسی‌الرضا (ع) برگزارمی‌کنند.

در این گزارش از برپایی خیمه عزای امام‌حسین (ع) در صحن قدس حرم مطهر رضوی سخن گفته‌ایم؛ جایی که «حسینیه حرم» خوانده می‌شود و همچون سال گذشته، هرشب از دهه اول محرم، میزبان برنامه‌های جذاب، چشم‌نواز و متفاوتی در سوگ سیدوسالار شهیدان است.

عزاداری به اشکال گوناگون

روایت حسینیه حرم از زاویه‌های مختلف، تفاوت‌های بی شمار با هیئات عزاداری دارد؛ البته بارزترین وجه تمایزش همان عزاداری در جوار بارگاه نورانی امام هشتم (ع) است و جانمایی حسینیه در صحن قدس نیز جزو بهترین انتخاب‌های ممکن بوده است؛ زیرا نمای نزدیک از گنبد نورانی امام رئوف (ع) و البته یادمان مسجدالاقصی در وسط صحن، باعث می‌شود از سخنران و مرثیه سرا گرفته تا عزاداران، ترکیبی از سوگواری برای حضرت سیدالشهدا (ع) را با مسائل روز درهم بیامیزند.

در یک نمونه، دو شب قبل و در جریان سوگواری شب سوم محرم که به یاد دختر سه ساله اباعبدا... (ع) برگزار شد، دوازده هیئت عزاداری از استان هرمزگان به طور متمرکز به شباهت‌های حادثه کربلا با تحولات امروز غزه و مظلومیت کودکان فلسطینی اشاره کردند.   

علاوه بر حال وهوای دلپذیری که از نوحه خوانی در جوار مضجع نورانی سلطان توس بر هیئات حاکم می‌شود، هرشب مراسم حسینیه حرم به هیئاتی از یک استان اختصاص دارد و همین موضوع باعث شده است حتی ساعاتی مانده به  ۲۱ و زمان آغاز رسمی مراسم، صحن قدس حرم مطهر امام هشتم (ع)، میزبان انبوه متراکمی از زائران و مجاوران باشد که برای هم نوایی با هیئت‌ها و تماشای مراسم، حاضر شده اند.

هر شب تعدادی هیئت از یک استان در این صحن حضور می‌یابند و براساس برنامه ریزی دقیق قبلی، سبک‌های متفاوتی از عزاداری را اجرا می‌کنند. جمع خوانی آذری ها، علم گردانی هرمزگانی ها، چلاب زنی خوزستانی‌ها و مراسم خاص و متفاوت بومی از استان‌های مختلف و حتی کشور‌های همسایه، موجب می‌شود هم زمان با اشکی که از چشم زائران و مجاوران حاضر در صحن جاری است، دوربین تلفن‌های همراه هم روشن شود و هزاران نفر از سبک‌های متفاوت و چشم نواز عزاداری فیلم بگیرند.   

نشان خدمت برسینه

سلمان فتح ا... خان، یکی دیگر از خدام حسینیه حرم است. درشت جثه با چهره‌ای محکم و خشن، پیراهن و تمبان یا همان لباس مخصوص مردان پاکستانی را بر تن دارد و اگرچه کت و شلوار فرم خدام را نپوشیده است، نشان خدمت بر سینه و چوب پر در دستش نشان می‌دهد که خادم همین بارگاه است. پیش از آغاز مراسم و حتی تا زمان سخنرانی، مدام درحال رفت وآمد است.

ائران را برای پیدا کردن جایی برای نشستن راهنمایی می‌کند، چای می‌دهد و هرکه دست بالا ببرد، کتب ادعیه و زیارت نامه را به ا ومی رساند، اما به محض اینکه روضه شروع می‌شود، یک گوشه می‌نشیند، دست روی صورت می‌گذارد و چند لحظه بعد، از شانه‌های ستبرش معلوم است که به شدت می‌لرزد.    

روایت متفاوت سلمان خان از حضور در حسینیه حرم، بسیار جذاب است. او که یکی از افسران ارتش پاکستان است، می‌گوید: در کشور ما زمینه‌های زیادی برای اختلاف وجود دارد و بسیار پیش می‌آید که طوایف مختلف از کشمیر گرفته تا کراچی با یکدیگر وارد جنگ شوند، اما به محض اینکه ماه محرم می‌رسد، همه اختلاف‌ها فروکش می‌کند. باورتان نمی‌شود اگر بگویم خودم شخصا بسیار به چشم دیده ام رهبران طوایف مختلف که تا پیش از محرم با یکدیگر در جنگ بودند، در خیمه عزای امام حسین (ع) کنارهم عزاداری می‌کنند و همین سوگواری، مجادله را ختم به صلح می‌کند.    

او می‌افزاید: سال گذشته به همراه هیئت ثارا... اسلام آباد، یک شب توفیق پیدا کردم در حسینیه حرم امام رضا (ع) حاضر شوم. بعد از آن شب، نذر دارم هرسال به اینجا بیایم، چشم و گوشم را پر از شرح وقایع حسینیه کنم و بعد که برگشتم، آن را برای خانواده، همکاران و عشیره بازگو کنم. هر روایت از داستان کربلا و هرشب از وقایع این حسینیه، منشأ خیر کثیر و بی اندازه‌ای است که دل‌ها را به هم پیوند می‌دهد، وحدت و همدلی می‌سازد و ملت ما را بهره مند می‌کند.   

من سنه چوخ عاشق اولدوم!

محمود حق دوست، یکی از خدام حسینیه حرم است؛ البته این مراسم، خادمان متفاوتی از خدمه بارگاه منور رضوی ندارد، اما او یکی از کسانی است که از سال گذشته داوطلبانه پای کار آمده است و هرشب از هیئات یک استان میزبانی می‌کند. درحقیقت، همان فراشان و دربانانی که به صورت هفتگی در صحن قدس نوبت کشیک دارند یا متمرکز بر برگزاری مراسم هستند، در دهه اول محرم پای کار حسینیه حرم می‌آیند، اما مشابه آقای حق دوست، هستند کسانی که داوطلبانه و به طور خاص، خدمت در حسینیه را دنبال می‌کنند.   

او که اصالتا متولد و ساکن شهر تبریز است، داستان متفاوتی دارد و در گفتگو با شهرآرا می‌گوید: سال گذشته به همراه هیئت قمربنی هاشم (ع) از تبریز به مشهد آمدیم و در حسینیه حرم عزاداری کردیم. باورتان نمی‌شود چه حال وهوایی داشت! ما که آذری هستیم، به نوحه خوانی آذری عادت داریم و حتی خادم هیئتمان هم هستیم، آن شب به قدری بی قرار شدیم که نمونه مشابه آن را به یاد نداریم.

چه شبی بود! مداح در محضر آقا امام رضا (ع) می‌خواند و ما سینه می‌زدیم. همه با جان و دل احساس می‌کردیم آقا دارد می‌بیند. همان جا نذر کردم اگر شفای دخترم را از امام رضا (ع) بگیرم، هر سال نه به عنوان هیئت بلکه در مقام خادم حسینیه بیایم مشهد؛ به همین دلیل روز آخر ماه ذی الحجه و هم زمان با مراسم اذن عزا می‌آیم مشهد، تا ۱۰ روز می‌مانم و هر شب در حسینیه خدمت می‌کنم.   

وقتی از او درباره حال وهوای خدمت در این حسینیه متفاوت می‌پرسم، دیگر اشک امانش نمی‌دهد. با همان لهجه غلیظ آذری می‌گوید: من از یک سال قبل نیت داشتم بیایم مشهد تا شفای دخترم را بگیرم. او سرطان دارد. حالا شما ببینید چه سری بود که در روز عید غدیر، وقتی بالای سر بچه بودیم، تعدادی از خادم‌های آقا با پرچم و بسته متبرک آمدند بیمارستان مردانی تبریز، بالای سرش. به خدا قسم که هماهنگ نکرده بودیم! همین طوری آمدند. پرچم را که دیدم، فقط گفتم «سن منه جانیمسان!» [تو جان من هستی!]، حتما برای حسینیه به حَرَمت می‌آیم.   

ضیافتی برای همه عاشقان اهل بیت (ع)

تشریح دلایل راه اندازی و فلسفه شکل گیری حسینیه حرم، ما را بر آن داشت به سراغ رضا خوراکیان، مدیرعالی حرم مطهر رضوی، برویم. او تأکید می‌کند که ایجاد یک فضای عزاداری، تلاشی از طرف آستان قدس رضوی و توصیه صریح تولیت آن بوده است تا برای همه اقوام، مذاهب و ملیت‌ها امکان سوگواری در ایام محرم فراهم شود.    

خوراکیان می‌افزاید: حقیقت آن است که وجود اقدس امام حسین (ع) فراتر از قیدوبند‌های قومی، مذهبی، ملی و جغرافیایی است. شما این موضوع را به وضوح در مراسم باشکوه اربعین به چشم می‌بینید؛ جایی که عزاداران حسینی نه فقط از کشور‌های منطقه و مسلمان بلکه حتی از کشور‌های اروپایی، آمریکایی یا شرق آسیا در این مراسم حضور می‌یابند و به موازات آن ها، سران ادیان و مذاهب مختلف نیز هرکدام به سبک و سیاق مخصوص خود در رثای سیدوسالار شهیدان سوگواری می‌کنند.    

به گفته مدیرعالی حرم مطهر امام هشتم (ع)، حسینیه حرم تلاشی برای تحقق یک فضای مشابه است و البته شکل گیری آن، درپی خواسته‌ای بود که سالیان طولانی، هیئات مذهبی در آیین اذن عزا یا جلسات مشابه مطرح می‌کردند. او ادامه می‌دهد: سال گذشته که برای نخستین بار این طرح را اجرایی کردیم، هیئت‌های مذهبی استقبال گسترده و کم نظیری از آن کردند و به همین دلیل، براساس تأیید تولیت معزز آستان قدس، مقرر شد از حدود دو ماه قبل خبر استمرار فعالیت حسینیه حرم به شورای هیئات مذهبی استان‌ها اعلام شود.

در این شرایط، اگرچه تصمیم گرفته شده است اماکن برپایی مراسم به چند صحن و رواق گسترش پیدا کند و برنامه عزاداری حسینیه به صورت سراسری در کل حریم نورانی امام هشتم (ع) پخش شود، به طور خاص، صحن قدس حرم مطهر رضوی از روز نخست ماه محرم تا ۲۰ شهریور، پذیرای هیئات عزاداری استان‌ها و اقوام مختلف خواهد بود.    

خوراکیان این نکته را هم می‌گوید که طبق برنامه ریزی‌های قبلی، پس از تشرف هیئات مذهبی از سیزده استان کشور، محافل عزاداری به سبک وسیاق بومی و محلی آن‌ها در صحن قدس برگزار خواهد شد. او بیان کرد: محافل عزاداری آیینی هیئات مذهبی استان‌های مختلف از ساعت ۱۶ در حرم مطهر رضوی آغاز‌ می‌شود و ضمن برگزاری رویداد اصلی در صحن قدس، رواق‌های امام خمینی (ره) و دارالحجه به همراه صحن‌های غدیر و گوهرشاد هرشب از ساعت ۲۱ الی ۲۳:۳۰ شاهد برپایی آیین‌های عزاداری خواهند بود.

در ادامه حتما بخوانید اعلام برنامه‌های دهه اول محرم در حرم مطهر امام‌رضا(ع) | پذیرایی از ۶ میلیون زائر رضوی + فیلم