فاصله اجتماعی الگویی برای طراحی آینده

به گزارش شهرآرانیوز؛ فاصله‌گذاری‌های اجتماعی، وسایل حمل‌ونقل با نشانه‌هایی برای رعایت‌کردن فاصله میان انسان‌ها، بسته‌شدن بیشتر مکان‌های اجتماع و ساکنان شهرهایی که در خانه‌های خود محدود شده‌اند نشان می‌دهند که شیوع نگران‌کننده ویروس کرونا به‌سرعت ما انسان‌ها را در فضای خود سازماندهی و به طور موقت کره‌ زمین را برای حرکت ما کوچک کرده است. با این حال، شیوع بیمارهای هولناک قرن‌هاست که محیط‌های ساخته‌شده و فضاهای اجتماعی را دگرگون کرده‌اند.

نگاهی به تاریخ گذشته نه‌چندان‌دور به ما می‌فهماند که پیش از این نیز بیماری‌های عفونی مکان‌ زندگی ما، معماری، طراحی تاسیسات ساختمان‌ها و برنامه‌ریزی شهری را پایه‌‌گذاری کرده‌اند و روش‌هایی ماندگار را برای حیات ما شکل دادند.

معماری قرن بیستم و مقابله با بیماری در شهرهای پر ازدحام

ساختمان‌هایی که در عصر مدرنیته پدید آمدند در زمان شیوع شدید بیماری‌هایی همچون وبا، سل و همه‌گیری آنفولانزا، معماران اوایل قرن بیستم را واداشت تا طراحی خود را به عنوان راهکاریی در مقابله با بیمارهای شهرهای پر ازدحام انجام دهند.

این محیط‌های بالینی الهام‌بخش معماری جدید و مدرن شدند؛ همانطور که لو کوربوزیه (Le Corbusier) می‌گفت: "خانه‌ای پر از نور و هوا قابل سکونت است."

معماران پیشگام مدرن از آدولف لوس (Adolf Loos) تا آلوار آلتو (Alvar Aalto) بیشتر محیط‌های درمانی‌ای را ارائه کردند که در برابر بیماری و آلودگی مقاومت داشتند.

نمایی از خانه لوس در شهر وین که باعث تحول سبک معماری این شهر شد

خانه لوس (Looshaus) در وین، بنایی با پنجره‌های فاقد طاقی یا زینت است که ایدئولوژی مینیمالیستی آدولف لوس را مجسم کزد و معماری وین را تحت تاثیر قرار داد.

ویلای ساوا در حومه شهر پاریس و تجسم ایده خانه‌ای پر از نور و هوا برای سکونت 

در حقیقت مبلمان و طراحی مدرنیستی هم نگرانی‌های شیوع بیماری‌های عصر خود را منعکس کرد. همانطور که پل اوری (Paul Overy) منتقد هنر و معماری درباره، نور، پلان باز و گردش هوا در بناهای مدرنیستی می‌نویسد: "گرد و غبار موجود در ویژگی‌های تزئینی بناها دشمن بهداشت بود که باید به هر قیمتی ریشه‌کن می‌شد."

بر همین اساس هم طرح‌های مینیمالیستی جایگزین چوب‌های منبت‌کاری شده و اثاثیه یا لوازم داخلی که جایی برای گرد و غبار حاوی ویروس و میکروب برای زمان‌های طولانی می‌شدند از بناهای مدرن رخت بربستند. در عوض، طراحان از مواد قابل شست‌وشوی سبک و ساده برای خانه‌ها استفاده کردند.

میشائل تونت (Michael Thonet) طراح هم، برای ساخت صندلی‌هایش از چوب‌های خاردار و نیشکر استفاده می‌کرد. آلتو نیز از تخته سه‌لا خم‌شده و مارسل برور (Marcel Breuer) و لودویگ میس فن در روهه (Ludwig Mies van der Rohe) از فولاد لوله‌ای استفاده می‌کردند. این مبلمان‌ها به راحتی تمیز و جابه‌جا می‌شدند و گرد و غبار و حشرات را در محل‌های مخفی از زندگی با انسان‌ها محروم می‌کردند.

تراس‌ها، بالکن‌ها و سقف‌های مسطح عناصر معمول در معماری مدرنیستی هستند که حتی در آب و هوایی که کمتر برای فضای باز مناسب‌ا‌ند هم ارائه می‌شوند. این ویژگی‌ها فراتر از جذابیت زیبایی‌شناختی آن‌ها، دلهره‌های مدرنیستی را با اثرات درمانی نور، هوا و طبیعت مجسم می‌کنند.

کلینیک پایمیو بنایی که به عنوان ابزار پزشکی ارائه شد

این ویژگی‌های معماری -تراس‌ها، سقف‌های مسطح و فضای داخلی و مبلمان- دقیقاً طراحی شده، درعین‌حال که تئوری‌های طراحی عملکرد و عقلانیت را که مشخصه مدرنیسم هستند به دنبال شیوه زندگی درمانی به ظهور رسانده است. البته زیبایی‌شناسی مینیمالیستی این بناها بیش از یک راه حل، آرزوی عمیق‌تر بشر برای تعالی را نشان می‌دهد.

در عین حال، این طرح‌ها و ایده‌های زیبایی‌شناسانه یک فلسفه را تجسم می‌کردند که بهزیستی اخلاقی، جسمی و اجتماعی را با هم متحد می‌کرد.

لوکوربوزیه درباره شهر فردا می‌نویسد: "زندگی در شهرها به بهداشت و سلامت اخلاقی بستگی دارد. بدون بهداشت و سلامتی اخلاقی، سلول اجتماعی دچار نطفه نمی‌شود."

فاصله اجتماعی الگویی برای طراحی آینده

در بحران فعلی سلامتی که با شیوع ویروس کرونا ایجاد شده، گفتن این حقیقت دردناک است که زندگی بدون اقدامات کاهش فعالیت‌های اجتماعی در برخی از شهرهای پرجمعیت، مختل خواهد شد و از نظر بهداشتی ثابت شده که زمینه‌های باروری برای ویروس کرونا با حضور فعالیت‌های اجتماعی مهیا می‌شود. در حال حاضر، متخصصان بهداشتی فاصله اجتماعی را به عنوان راهکاری موقت، در صورت طولانی شدن، برای یافتن راه حل پزشکی توصیف می‌کنند.

از آنجا که آسایشگاه‌ها از ساختمان‌های مدرنیستی الهام گرفتند، به همین ترتیب ممکن است عناصر ساختمانی جدید از مراقبت‌های بهداشتی قرن بیست و یکم تبعیت کنند و مانند نوگرایان معماری که زینت بناها را در زمینه خدمات بهداشتی رد کردند، طراحان معاصر به احتمال زیاد از مواد ضد باکتری در فضاهای عمومی و خصوصی استفاده ‌کنند که به راحتی ویروس‌ها را از بین می‌برند.

برخی گمانه‌زنی‌ها در مورد تأثیر فاصله اجتماعی در طراحی شهری، نشان می‌دهد که معماران ممکن است به جای مکان‌های کوچک‌تر، فضاهای بازتری را برای کاهش تراکم طراحی کنند و بلوارهایی با تهویه گسترده ارائه دهند. با افزایش تعداد خطوط امنیتی و اتوماسیون مراحل ورود، شاید سیستم فرودگاه‌ها دوباره طراحی شود تا ازدحام را کاهش داده و گردش مسافر را سهولت بخشند. بسته به نحوه اثبات کار از راه دور در این بیماری، فضای مجازی ممکن است جایگرین بسیاری از مشاغل شود و در مکان‌های اداری شاید اتاق‌های مشترک به سمت اتاقک‌های شیشه‌ای تک نفره سوق پیدا کند و به طور کلی، فاصله اجتماعی می‌تواند به الگویی برای طراحی آینده تبدیل شود.

منبع: هنرآنلاین