رونمایی از آثار جدید پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت(ع)

به گزارش شهرآرانیوز، آیت‌الله محمدهادی یوسفی غروی؛ استاد تاریخ اسلام حوزه علمیه، اول اسفندماه در مراسم رونمایی از آثار جدید پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت (ع) در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با اشاره به روایاتی از امام صادق (ع)، گفت: امام (ع) فرمودند: اُکْتُبْ وَ بُثَّ عِلْمَکَ فِی إِخْوَانِکَ فَإِنْ مِتَّ فَأَوْرِثْ کُتُبَکَ بَنِیکَ فَإِنَّهُ یَأْتِی عَلَى اَلنَّاسِ زَمَانُ هَرْجٍ لَا یَأْنَسُونَ فِیهِ إِلَّا بِکُتُبِهِمْ؛ امام صادق (ع) خطاب به مفضّل بن عمر فرمود: بنویس و دانش خود را در میان برادرانت منتشر کن و، چون [خواستى]بمیرى، آن را به پسرانت میراث ده؛ زیرا زمانه‌اى پر آشوب بر مردم مى‌رسد که در آن زمان جز با کتاب‌هایشان همدم نشوند.

وی افزود: اخبار ائمه اطهار (ع) از مصادیق ارتباط با علم الهی است و باید ثبت و ضبط شود و به مردم برسد و به تعبیر ایشان بدانید که به اینها نیاز پیدا خواهید کرد. یک خطاطی به نام سیدنجومی کرمانشاهی همسایه کتابخانه امیرالمؤمنین (ع) در نجف شده بود و وقتی مرحوم علامه امینی کتابخانه خود را در آنجا افتتاح کردند دو تابلوی زیبا از این دو روایت به کتابخانه امیرمؤمنان (ع) اهدا کرد و بنده این دو روایت با مضمون ذکر شده از امام صادق (ع) را در آنجا مشاهده کردم.

استاد تاریخ اسلام حوزه علمیه افزود: آثاری که از این پژوهشکده در مورد ائمه (ع) منتشر شده است به خصوص دو سه اثری که آقای مصطفی صادقی کاشانی دارند آثار خوبی است و بنده پیشنهادی هم بر نوشته ایشان دارم؛ آقای صادقی در تحقیق منابع مقتل ابن طاووس (لهوف) باید از مرحوم شیخ مفید به عنوان نگارنده اولین مقتل امام حسین (ع) ذکری می‌کردند، زیرا ایشان بر ابن طاووس تقدم دارد و البته سیدبن طاووس هم جا داشت یادی از شیخ مفید بکند و این خلأ باید به نحوی پر می‌شد.

وی افزود: مسئله دیگر ذکر کتاب الملاحم‌الفتن ابن طاووس بود که انجام نشده است به خصوص اینکه نسبت این کتاب با کتاب نعیم بن حماد اهل سنت بررسی می‌شد.‌ای کاش ذکری هم از این کتب در مقدمه کتاب‌های اقای صادقی کاشانی می‌شد، زیرا در احادیث این دو کتاب تشابه وجود دارد.

اجرای کلان‌پروژه دانشنامه اهل بیت (ع)

در ادامه این نشست حجت‌الاسلام والمسلمین حمیدرضا مطهری؛ رئیس پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت (ع) و عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، با بیان اینکه در پژوهشکده تاریخ سیره اهل بیت (ع) پژوهشگاه، چند گروه از جمله گروه تاریخ تشیع، فرهنگ و تمدن اسلامی فعالیت دارند، گفت: یکی از کلان‌پروژه‌های این پژوهشکده، دانشنامه اهل بیت (ع) بود که بعدا تبدیل به یک گروه شد.

وی افزود: شاید کمترین تعداد پژوهشگر به این پژوهشکده اختصاص دارد ولی تولیدات علمی بسیار فاخری تولید شده است که در جشنواره‌های مختلف آثار برتر شدند همچنین یک مجله عربی با عنوان التاریخ و الاحضاره الاسلامیه هم در دستور نشر قرار دارد و تاکنون هشت شماره آن منتشر شده است.

مطهری از تلاش‌های استاد سیدمحمود سامانی و استاد صاحبی از پژوهشگران برجسته این پژوهشکده که دار فانی را وداع کرده‌اند تجلیل کرد و برای آنان غفران الهی درخواست کرد.

ضعف غرب در پاسخ به پرسش نسل جوان

همچنین ناهید طیبی؛ عضو دانشنامه زنان مسلمان در سخنانی با بیان اینکه اینقدر که اثر در مورد معجزات داریم در مورد ارهاص (کرامات و کار‌های خارق عادت بدون ادعای نبوت و امامت) نداریم، گفت: تطور عجیب و معنادای در طول تاریخ برای ارهاص وجود داشته است و یکی از کار‌های بنده در کتابی که در این باره نوشته‌ام جداسازی مسئله ارهاص از اخبار آن است.

وی افزود: در دوره اول نوعی توسع معنایی برای ارهاص وجود داشت؛ در دوره میانی این توسع تبدیل به تضییق شده است و ما به لحاظ کمی و کیفی شاهد محدودیت هستیم و در قرن دهم به بعد توسع زیادی در مورد این کلمه داریم. در دوره صفویه این توسع معنایی بیشتر شده است و بنده در حال تحقیق هستم تا دلایل نقلی بیشتری در مورد آن پیدا کنم. مسئله ارهاصات حقیقتا افت و خیز و تطور معناداری داشته است.

طیبی افزود: بنده دیدم بسیاری از رمان‌های دینی و تاریخی در غرب با معضل بزرگی مواجه شدند و آن اینکه جوابی برای نسل جدید ندارند و همه چیز را براساس ایمان و پذیرش قهری بحث می‌کنند لذا یک جوان وقتی به کلیسا می‌رود به او می‌گویند تو با عقلت نمی‌توانی چیزی را بسنجی و باید با دلت بپذیری؛ متاسفانه این رویکرد در بین ما مسلمین هم رسوخ دارد و نمی‌توانیم پاسخ درست بدهیم. ما باید مراقب باشیم مسیری را که آنان رفتند نرویم و از عقل بیشتر در تبیین معارف دینی بهره ببریم.

در ادامه حتما بخوانید اختتامیه سومین دوره رویداد فرهنگی «مشهد، شهر کتاب‌خوان‌ها» برگزار شد + فیلم

استاد حوزه خواهران ادامه داد: بنده در این کار وقت چندانی روی اعتبارسنجی نگذاشتم بلکه بیشتر بر روی مفهوم آن کار کرده‌ام به خصوص نگاهی اجمالی از قرن دهم به این طرف برای تبیین تطور مفهومی این مسئله داشته‌ام. به ذهنم رسید که از رویکرد‌های متکلمان و تاریخ نویسان غربی هم استفاده کنم که صرفا برای مستشرقان هم نیست و غیرمستشرقین هم در زمره این تحقیق هستند.

طیبی با بیان اینکه از اواخر قرن ۱۴ به بعد آثار مستقل در مورد ارهاص داریم، گفت: از قرن چهارم در منابع تفسیری واژه ارهاص وارد شد؛ در قرن پنجم متکلمان شیعه وارد علم کلام کردند و در قرن هفتم اولین کتاب تاریخی که این واژه را به کار برد کتاب انوار النبی اثر عبدالحق ابن سبعین مرسی است؛ در قرن هشتم، ابن کثیر این اصطلاح را به کار برد و معجزات را به سه هزار عدد رساند و تا قرن دهم این اصطلاح محدود بود ولی از قرن دهم و از علامه مجلسی گرفته به بعد در منابع شیعی به وفور دیده می‌شود.

منبع: ایکنا