پنجمین سال خشکسالی پیاپی در خراسان رضوی | احتمال ازدست‌رفتن سد‌های تأمین‌کننده آب مشهد در پاییز ۱۴۰۴ + فیلم

به گزارش شهرآرانیوز، محمدعلی نعمت‌نژاد، به‌مناسبت روز خبرنگار از تحریریه شهرآرا بازدید کرد و در گفت‌و‌گو با خبرنگار این رسانه، با تشریح آخرین وضعیت منابع آبی استان در سال آبی ۱۴۰۴ـ۱۴۰۳، درباره تداوم بحران خشکسالی و کاهش بی‌سابقه ذخایر سد‌ها هشدار داد.

وی افزود: متأسفانه امسال پنجمین سال خشکسالی پیاپی را در استان تجربه می‌کنیم. در ۱۰ سال اخیر، به‌جز یکی‌دو سال، وضعیت بارندگی تقریباً مشابه و کم‌بارش بوده و با توجه به اینکه ۷۴ درصد مساحت استان در اقلیم خشک و ۲۶ درصد در اقلیم نیمه‌خشک قرار دارد، وضعیت اقلیمی استان همواره بحرانی بوده است.

کاهش ۵۱ درصدی بارندگی در مشهد نسبت‌به سال گذشته

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان ادامه داد: میزان بارندگی در سال آبی جاری نسبت‌به سال آبی گذشته حدود ۲۴ درصد و نسبت‌به میانگین بلندمدت ۳۰ درصد کاهش یافته است. در شهرستان مشهد، شدت خشکسالی بیشتر بوده و کاهش بارندگی به ۵۱ درصد نسبت‌به سال گذشته و ۴۰ درصد نسبت‌به بلندمدت رسیده است.

پرشدگی کمتر از ۶ درصدی سد‌های مشهد!

نعمت‌نژاد در ادامه با اشاره به حجم مخازن سد‌های استان گفت: حجم کل مخازن سد‌های استان حدود یک میلیارد و ۵۷۰ میلیون مترمکعب است، اما در حال حاضر تنها حدود ۱۰ درصد از این حجم پر شده است. وضعیت سد‌های تأمین‌کننده آب شرب مشهد شامل سد‌های دوستی، طرق، ارداک و کارده نیز بحرانی است و پرشدگی آن‌ها کمتر از ۶ درصد و در حدود ۵ درصد است.

وی هشدار داد: با ادامه این روند و در صورت عدم صرفه‌جویی، ممکن است در مهر یا آبان، سد‌های تأمین‌کننده آب شرب مشهد را به‌طور کامل از دست بدهیم.

ضرورت مدیریت مصرف

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی از مردم درخواست کرد که با رعایت الگوی مصرف آب، به مدیریت این بحران کمک کنند و تأکید کرد: هم‌اکنون در ماه‌های پربار مصرف یعنی مرداد و شهریور قرار داریم که هم‌زمان با دهه پایانی صفر و افزایش ورود زائران به مشهد است. با عبور از این دو ماه، شرایط جوی و میزان مصرف بهتر خواهد شد، اما باید سد‌هایی را که از دست خواهیم داد، با پروژه‌های اضطراری جبران کنیم.

اجرای پروژه‌های اضطراری برای تأمین آب جایگزین

نعمت‌نژاد افزود: پروژه‌های اضطراری برای جایگزینی حجم آب ازدست‌رفته سد‌ها توسط شرکت آب منطقه‌ای و شرکت آبفای مشهد تعریف شده و در دست اجراست. پیگیر تأمین اعتبارات لازم هستیم تا این پروژه‌ها به‌موقع به بهره‌برداری برسند.

چالش‌های دیپلماسی آب با افغانستان و خشکی سد دوستی

وی به مسئله ورودی آب از رودخانه هریرود به سد دوستی اشاره کرد و گفت: اقدامات سازه‌ای کشور افغانستان در بالادست رودخانه هریرود و سد دوستی در حال انجام بوده که ممکن است ورودی این سد را به‌شدت کاهش دهد. وزارت امور خارجه و وزارت نیرو در حال پیگیری هستند که ورودی رودخانه هریرود را از دست ندهیم. اگر این اقدامات و دیپلماسی آب نتیجه ندهد، متأسفانه ورودی قابل‌توجهی از هریرود به سد دوستی نخواهیم داشت.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی گفت: حقابه سد دوستی بین ایران و ترکمنستان به صورت ۵۰-۵۰ تقسیم می‌شود و در حال حاضر ۸۵ تا ۹۰ درصد ورودی این سد از رودخانه هریرود تأمین می‌شود که منشأ آن در داخل افغانستان است.

در ادامه حتما بخوانید تشدید بحران آب در خراسان رضوی با افتتاح سد پاشدان هرات

نعمت‌نژاد درخصوص تأثیر تأسیس سد پاشدان بر وضعیت آبی استان، تصریح کرد: سد‌هایی مانند سلما در حال بهره‌برداری بوده و سد پاشدان نیز اخیراً به بهره‌برداری رسیده است. سد پاشدان دارای ظرفیت ۵۴ میلیون مترمکعب و سد سلما نیز حدود ۶۴۰ میلیون مترمکعب ظرفیت دارد. برخی دیگر از سد‌ها هنوز در دست مطالعه یا در حال ساخت هستند که هنوز به بهره‌برداری نرسیده‌اند.

حفر چاه تنها راه‌حل نیست

درخصوص وضعیت حفر چاه در استان، نعمت‌نژاد گفت: آب شرب اکثر شهر‌های استان (به‌جز مشهد و قوچان) از طریق منابع آب زیرزمینی و حفر چاه‌ها تأمین می‌شوند. همه مصارف از جمله کشاورزی، صنعت، بهداشت، فضای سبز و شرب، به آبخوان‌ها وابسته‌اند. در مشهد نیز علاوه بر چهار سد، پروژه‌هایی در حال احداث است و سد شوریده نیز تا پایان امسال به بهره‌برداری می‌رسد.

در پایان، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی تأکید کرد: نباید به یک منبع آبی خاص، مثلاً فقط چاه‌ها متکی باشیم؛ باید تمامی گزینه‌ها از جمله انتقال آب، استفاده از چاه‌های کشاورزی، بهره‌برداری بهینه از سد‌ها و حقابه‌ها برای تأمین آب مشهد در دستور کار قرار گیرد. با توجه به جمعیت و صنعتی که بر آبخوان مشهد مستقر شده، فیزیک آب در این حوزه محدود است و نیازمند مدیریت همه‌جانبه هستیم.