کنکوری‌ها بخوانند! | تاثیر مثبت معدل در کنکور چطور محاسبه می‌شود؟ تاریخچه‌ای از کشت چای در ایران | چند‌و‌چون چای راهنمایی برای انتخاب، مصرف و نگهداری نان | یک لقمه سلامتی ماجرای درگیری در خیابان بهشتی تهران چه بود؟ (۳۱ فروردین ۱۴۰۴) طرحی برای پایان دادن به چرخه معیوب ترک اعتیاد متجاهرها در مشهد | امید به شفابخشی نسخه «مدیریت مورد» معاون اداره کل میراث فرهنگی خراسان رضوی: باید به موضوع فرونشست زمین در محدوده اماکن تاریخی استان توجه ویژه شود مشهد، قطب آزمایشگاهی منطقه شمال‌شرق کشور مدیر موزه بزرگ خراسان: سازه‌های مقاوم بنا‌های تاریخی ۲۵۰۰ ساله از افتخارات ایرانیان است یک تمرین ساده برای تسکین زانودرد منابع مالی، چالش‌برانگیزترین موضوع در حوزه بازسازی و حفاظت از بنا‌های تاریخی است برای حفظ بنا‌های تاریخی باید به ضعف‌های ذاتی این سازه‌ها توجه ویژه داشته باشیم فرودگاه مشهد آماده بدرقه بیش از ۱۲ هزار زائر خانه خدا پایه یازدهمی‌ها امسال هم ۶ درس را امتحان نهایی می‌دهند وزیر آموزش‌ و پرورش: اساسی‌ترین مشکل و بزرگ‌ترین بحران‌های امروز کشور ریشه در مسائل فرهنگی دارد آیا سی‌تی‌اسکن خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد؟ پروژه برقی‌سازی خط‌آهن تهران-مشهد، از پروژه‌های اولویت‌دار کشور است پیش‌بینی هواشناسی مشهد و خراسان رضوی امروز (یکشنبه، ۳۱ فروردین ۱۴۰۴) | از فردا هوا گرم می‌شود نقش زن خارجی در باند گروگان‌گیران آدمکش در مشهد چه بود؟ ۵۴ درصد از مردم خراسان رضوی، گرفتار کم‌تحرکی هستند | کم‌وزنی، مهم‌ترین دلیل مرگ‌ومیر نوزادان در استان + فیلم شنا با  مرگ | غرق شدن ۵ نفر از ابتدای ۱۴۰۴ در خراسان رضوی فرمانده کل انتظامی: ضرورت تعریف طرح نوین همکاری پلیس و آموزش و پرورش رئیس‌کل دادگستری خراسان رضوی: زمینه‌های افزایش سرمایه‌گذاری در حوزه تجهیزات پزشکی محقق شود اهدای عضو بیمار مرگ مغزی در مشهد جان ۴ بیمار را نجات داد (۳۱ فروردین ۱۴۰۴) طب ایرانی چگونه شانس بارداری را افزایش می‌دهد؟ زمان واریز مابه‌التفاوت حقوق فروردین ۱۴۰۴ بازنشستگان کشوری اعلام شد | بازنشستگان تأمین‌اجتماعی همچنان چشم انتظارند! چگونه میکروب‌های روده بر سلامت ما تأثیر می‌گذارند؟ پیش‌بینی رگبار باران و رعد و برق در برخی نقاط کشور (۳۱ فروردین ۱۴۰۴) تأثیر ترکیبات موجود در گیاه خارمریم بر بهبود عملکرد کبد فروش دارو‌های یخچالی در فضای مجازی ممنوع است ثبت ۴۷۱ هزار و ۴۴۰ فقره سند ازدواج در سال ۱۴۰۳
سرخط خبرها

درباره تاریخچه اشکنه؛ خورش نانی بس بامزه و زودپز

  • کد خبر: ۳۵۶۷۴
  • ۰۳ مرداد ۱۳۹۹ - ۱۰:۳۹
درباره تاریخچه اشکنه؛ خورش نانی بس بامزه و زودپز
آخرین باری که اشکنه خوردید کی بود؟ آیا قبول دارید که در حق این غذای اصیل و خوش‌مزه جفا می‌کنیم؟ این مطلب را پیشکش می‌کنیم به محضر اشکنه که در تنوع طعم بی‌نظیر است.
یوسف انصاری | شهرآرانیوز؛ آخرین باری که اشکنه خوردید کی بود؟ آیا قبول دارید که در حق این غذای اصیل و خوش‌مزه جفا می‌کنیم؟ این مطلب را پیشکش می‌کنیم به محضر اشکنه که در تنوع طعم بی‌نظیر است

«اشکنه خورش‌های نان است و بس بامزه و زودپزند. باشد که در خانه خورشی آماده نباشد یا به بیابان و روستا گوشت و دیگر چیز به دست نیاید، اشکنه سازند. نخست بدان که اشکنه زبان پهلوی است که به تازی ثَرید نامند. آبگوشت را نیز نام پارسی اشکنه است. اکنون اشکنه دیگر است و آبگوشت دیگر، و همه خورش نان است که پَرکن پَرکن در آن افکنند تا نرم و آغشته گردد و خورند.» این تعریف نغز و دقیق را نادرمیرزا قاجار از اشکنه در کتاب آشپزی «خوراک‌های ایرانی» نوشته است. (کتابی که به‌تازگی نشر اطراف نسخه‌ای از آن را با نام «کارنامه خورش» منتشر کرده است و حالا می‌شود راحت‌تر به آن رجوع کرد.)

اشکنه البته نیاز به تعریف ندارد، به‌خصوص در خراسان که خاستگاه اشکنه است. قدمت برخی از انواع این غذا در خراسان به چندصدسال می‌رسد و مدل‌هایی از آن که سیب‌زمینی و گوجه‌فرنگی دارند، قدمتشان به دوره صفویه و قاجار برمی‌گردد.

برخی به غلط فکر می‌کنند اشکنه از ابتدا غذای مستضعفان بوده است. شاید این باور به‌واسطه ضرب‌المثل‌هایی باشد که اشکنه را غذایی برای ندار‌ها توصیف می‌کند، ولی اشکنه در روزگاران قدیم چنان باب بوده که فقیر و غنی در آن نان تریت می‌کردند و می‌خوردند. فرقی نمی‌کرد آن فرد شاه مملکت باشد یا یک کشاورز ساده.
 
میرزا علی‌اکبرخان کاشانی، آشپزباشی مخصوص ناصرالدین‌شاه، در کتاب سفره اطعمه که به شرح غذا‌های پخته‌شده برای شاه قاجاری می‌پردازد، انواع اشکنه را یکی از غذا‌های سفره شاهانه معرفی کرده است: «خوان پانزدهم اشکنه است؛ و در آن ۸ کاسه است: کاسه اول اشکنه سفید است؛ و آن چنان باشد که پیاز داغ کرده، قدری آرد ریخته، سرخ که شد، اندکی شنبلیله خشک داخل نموده و به قدر کفایت آب ریخته، بگذارند بجوشد. چون جوش آمد، چند دانه تخم‌مرغ در آن شکنند و نمک و فلفل زنند. کاسه دویم اشکنه سرکه شیره است؛ و آن چنان باشد که پیاز داغ کرده و نعناع خشک در آن ریخته، آب به قدر کفایت داخل نموده، چون جوش آمد، سرکه شیره ریزند و نیز تخم‌مرغ شکنند و نمک و فلفل زنند. کاسه سِیُم اشکنه آب غوره است. آن را مانند اشکنه سرکه شیره پزند. اگر خواهند، اسفناج داخل کنند. کاسه چهارم اشکنه رب است و آن را نیز مانند اشکنه سرکه شیره پزند. کاسه پنجم اشکنه آلبالوی خشک است؛ و آن چنان باشد که آلبالوی خشک را داخل کنند. کاسه ششم اشکنه لواشک است؛ آن را هم مانند اشکنه سرکه شیره درست نمایند. کاسه هفتم اشکنه بادنجان است؛ و آن چنان باشد که یتیمچه را نعناع داغ کرده و آب غوره زنند؛ آب‌دار باشد و نمک و فلفل کنند. کاسه هشتم اشکنه نخود است؛ و آن چنان باشد که نخودِ در گوشت پخته را قدری گذارده که آبش برچیده شود، بعد آن را کوبیده و در پیازداغ تفت داده، آب گوشت یا آب در آن ریخته و جوش آورده، چند دانه تخم‌مرغ در آن شکسته، آب‌لیمو و نمک و فلفل زنند.»

مشخص است برخی از اشکنه‌هایی که در قدیم طبخ و خورده می‌شده است، دیگر امروز رایج نیست و برخی از آن‌ها هم از قدیم تا امروز محبوب دل تریت‌خور‌ها بوده و هست. اشکنه تنوع بسیار زیادی دارد. به یقین متنوع‌ترین خورش نان در دنیاست و در بین همه غذا‌ها هم اگر حساب کنیم، شاید سوپ‌ها و چند غذای معدود دیگر باشند که تنوعشان بیشتر از اشکنه است. نجف دریابندری در کتاب مستطاب آشپزی دستور پخت ۱۶ مدل اشکنه را نوشته است و به غیر از این‌ها کلی اشکنه داریم که در هیچ کتاب آشپزی اسمشان نیست و باید دستور پختش را از دل مادربزرگ‌های پیری بیرون کشید که هنوز دستشان به پخت‌وپز می‌رود؛ از اشکنه قرمه، اودوغ و آلبالو بگیر تا اشکنه باقلا، بَنه، نیلکوک، دوردوانی و بابونه.
 
 
در این باره بخوانید: فلسفه اشکنه در سفره های ایرانی
 

جای حسرت دارد که چنین غذای متنوع و خوش‌مزه‌ای در مارکت غذایی ما جایی ندارد. خیابان‌های شهرمان پر است از رستوران‌ها و غذافروشی‌های فرنگی و سنتی، ولی در منوی هیچ‌کدام از آن‌ها، نامی از اشکنه به چشم نمی‌خورد. اشکنه ظرفیت‌های بسیار بالایی دارد که مثل خیلی از چیز‌های دیگر که ریشه در آداب و فرهنگ ما دارند، از آن غفلت شده و به فراموشی سپرده شده است.
گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->