آینده بازار سهام و صنعت ایران

آیا صنعت به‌ویژه صنعت خودرو می‌تواند به لوکوموتیو رشد شاخص بازار سهام تبدیل شود؟ گزارش جدید پژوهشکده پولی و بانکی از روند ماهانه تولید صنعتی با استفاده از اطلاعات شرکت‌های بورسی در خرداد هرچند امیدوارکننده به‌نظر می‌رسد، باید اندکی درنگ کرد، به‌ویژه اینکه این گزارش نشان می‌دهد صنعت خودروسازی مانند ماه‌های گذشته مهم‌ترین عامل رشد شاخص کل بوده است. البته برای ارزیابی دقیق اثر مثبت شاخص صنعت به‌ویژه صنایع بورسی بر تحولات بازار سهام، باید مبنای قضاوت را در روندی میان‌مدت و نه صرفاً ماهانه قرار داد و متغیر‌های تقویت‌کننده یا تهدیدکننده شاخص رشد صنایع بورسی را در نظر گرفت. از این منظر چند نکته برای ارزیابی چشم‌انداز آینده بازار سهام و روند شاخص صنعت باید مدنظر قرار گیرد.

نخستین شاخص روند سودآوری و سودسازی صنایع بورسی است و مهم‌ترین مانع پیش پای صنایع بورسی برای نشان‌دادن سود و زیان واقعی، سیاست‌های مداخله‌جویانه دولت‌ها و البته قیمت‌گذاری دستوری محصولات صنعتی است که مصداق روشن آن حرکت خودروسازان در مسیر زیان و انباشته‌شدن زیان روی زیان است. به همین سبب بازده سهام صنایع بورسی از لحاظ عملکردی در آینده با تزلزل روبه‌روست و تا زمانی که دخالت دولت در بازار این محصولات دوام داشته باشد، نمی‌توان انتظار استحکام سودآوری و بازده سهام از محل فعالیت این صنایع داشت.

دومین مسئله به روند آینده کل شاخص صنعت و در یک نمای کلی شاخص رشد اقتصادی برمی‌گردد. آمار‌ها از خروج اقتصاد به‌ویژه صنایع کشور از رکود در فصل سوم سال گذشته به بعد نشان دارد. بدیهی است اگر دوباره اقتصاد با شوک منفی ناشی از تحریم‌ها و به بن‌بست‌رسیدن مذاکرات هسته‌ای روبه‌رو شود، حتی می‌تواند شاخص مثبت صنایع بورسی را نیز به چالش بکشد، زیرا سودآوری این صنایع و روند تولید و صادرات آن‌ها با دست‌انداز‌های جدی روبه‌رو خواهد شد.

شاخص سوم دراین‌باره می‌تواند در رابطه بین انتظارات تورمی و اثر آن بر شاخص بازار سهام باشد، به‌گونه‌ای که برخی بر این باورند خیزش شاخص بازار سهام در ماه‌های نخست پارسال دوباره در ماه‌های پیش‌رو تکرار خواهد شد. گزاره‌ها و متغیر‌های اقتصادی هرچند از روند روبه‌بهبود بازار سهام در آینده نشان دارد، به‌هیچ‌وجه تأییدکننده جهش انفجاری شاخص بازار نیست، به‌ویژه اینکه باید منتظر سیاست‌های پولی بانک مرکزی در دولت سیزدهم بود. گزارش کارشناسی این نهاد که به‌تازگی منتشر شده است به‌گونه‌ای آژیر خطر را برای رشد قیمت‌ها در بازار‌های دارایی‌محور ازجمله بازار سهام به‌صدا درآورده است.

منطق ایجاب می‌کند که آینده بازار سهام متکی بر عوامل بنیادین و ناشی از بازده بخش واقعی اقتصاد به‌ویژه صنایع بورسی تحلیل شود و سیاست‌های آینده به‌گونه‌ای تنظیم شود که جلو شکل‌گیری امواج انتظارات تورمی و شوک به بازار گرفته شود، هرچند به‌نظر می‌رسد دست‌کم تا پایان فصل پاییز روند واقعی نرخ تورم مثبت باشد؛ بنابراین احتیاط و تحلیل سهام‌داران شرط نباختن در آینده خواهد بود و برای اقتصاد، اما مهم این است که در برابر تورم و تحریم پیروز خواهد شد یا نه.