گیاه آنغوزه چیست و چه خواصی دارد؟

به گزارش شهرآرانیوز، آنغوزه یا آنقوزه گیاهی با ریشه‌هایی ضخیم و گوشتی است. این گیاه در مناطق خشک و آهکی نواحی گرم آسیا مثل بیابان‌های خشک ایران و کوه‌های افغانستان و در هند رشد می‌کند و گل‌هایی زردرنگ دارد که به صورت گل آذین چتری در انتهای ساقه‌ها قرار می‌گیرند. میوه این گیاه، حالت بیضی شکل و قهوه‌ای رنگ است.

آنغوزه داروی مفید یا گیاه بدبو؟

آنغوزه در گیاه شناسی استفاده‌های زیادی در زمینه دستگاه گوارش، سبزی و مزه دار کردن غذا دارد دارای تاریخچه غنی در دارو‌های آیورودا و غذا‌های هندی است. بسیاری از افراد بوی این گیاه را زننده می‌دانند، اما چگونگی استفاده از این گیاه جالب است و می‌توانند صحت غذای هندی خود را افزایش دهند. برخی نکات را در مورد آنغوزه دنبال کنید.

کشور‌های تولید کننده اصلی:افغانستان، ایران، ترکستان. آنغوزه عمدتا از ایران و افغانستان وارد هند می‌شود. بخشی از آنغوزه وارداتی پس از مقداری پردازش و ارزش افزوده دوباره به کشور‌های مختلف صادر می‌شود.

روش برداشت | کاشت:

آنغوزه از بریدگی‌های روی ریشه‌ها و ساقه‌های گیاهان به دست می‌آید. معمولا گیاهان ترش ۵ ساله ریشه‌های بسیار ضخیم و گوشتی می‌دهند. قسمت بالایی ریشه برهنه شده و ساقه در نزدیکی تاج بریده می‌شود. سطح آن توسط ساختار گنبد شکل و شاخه‌های کوچک پوشانده شده است. آب شیری از سطح برش آن ترشح می‌شود در معرض هوا قرار می‌گیرد و پس از چند روز سفت و رزین ترشح- می‌شود.

دوره برداشت | جمع آوری:

جمع آوری معمولا در نیمه ماه اسفند تا نیمه اردیبهشت، درست قبل از گل گیاهان انجام می‌شود.

پردازش و اضافه شدن ارزش:

عصاره شیر به دست آمده از ریشه، پس از خشک شدن، تبدیل به توده‌ای قهوه‌ای رنگ مانند رزین می‌شود. آنغوزه به صورت توده یا به صورت پودر به بازار عرضه می‌شود. توده آنغوزه رایج‌ترین شکل خالص است. شکل تجارت رزین خالص یا به اصطلاح آنغوزه ترکیبی" که پودر خوبی است شامل بیش از ۵۰ % آرد برنج و رزین عربی است تا از توده جلوگیری شود. مزیت ترکیبی سورین این است که مصرف آن آسان‌تر است.

از صمغ رزینی هم برای به دست آوردن روغن اسانس به نام روغن آنغوزه استفاده می‌کند.

ویژگی ها:

آنغوزه به خاطر حضور ترکیبات سولفور در آن، بوی تند و طعم تلخی دارد.

آنغوزه حاوی حدود ۴۰ تا ۶۰ درصد رزین، ۲۵ درصدصمغ، ۱۰ درصد روغن اسانس و ترکیبات دیگری هم هست و فرولیک اسید دارد.

تحلیل آنغوزه نشان می‌دهد که شامل ۶۷.۸ درصد کربوهیدرات، رطوبت ۱۶.۰ درصد، پروتئین ۴ درصد، چربی ۱ درصد، مواد معدنی ۷ درصد و فیبر ۴.۱ درصد است. مواد معدنی و ویتامین آن شامل کلسیم بالایی به علاوه فسفر، آهن، کاراتوئن، ریبوفلاوین و نیاسین می‌باشند.

مصارف آنغوزه:

آنغوزه از دیرباز به عنوان طعم دار کردن و گیاهان دارویی استفاده می‌شده است این گیاه هنوز هم گاهی در گیاه درمانی‌های مدرن مورد استفاده قرار می‌گیرد که به ویژه در درمان هیستری، برخی شرایط عصبی، برونشیت، آسم و سیاه سرفه بسیار ارزشمند است.

صمغ ضد انقباض، داروی ضد نفخ، اخلاط اور، ملین، آرام بخش است. روغن موجود در صمغ برای درمان آسم بسیار عالی است.

آن به عنوان یک عامل طعم دار به کار می‌رود و مخلوطی از ترکیبات ادویه را تشکیل می‌دهد.

آنغوزه در درمان اختلالات تنفسی مانند سیاه سرفه، آسم و برونشیت مفید است.

این بیماری به عنوان دارویی مشهور است که ضد نفخ است و هر گونه اختلالات انقباضی را از بین می‌برد. هم چنین یک محرک عصب، عامل گوارشی و یک مسکن است.

از ساقه این گیاه نوعی صمغ استخراج می‌شود که به نام همان آنغوزه نام برده می‌شود و مزه‌ای گس و تقریبا تند و سوزاننده و بویی شبیه به بوی نامطبوع ترکیبات گوگرددار دارد که بخش دارویی گیاه را تشکیل می‌دهد. در ادامه با آنغوزه و خواص درمانی این گیاه که به صورت ادویه هم در غذا‌ها استفاده می‌شود، بیشتر خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

خواص آنغوزه: آنغوزه برای درمان آسم، برونشیت و سرماخوردگی و آنفولانزای اطفال بسیار مناسب است. این گیاه به خاطر خواص ضد میکروبیش، برای کاهش برونشیت مزمن و سرفه مفید است. این گیاه دارای خواص ضدبارداری است و در طب سنتی به عنوان دارویی برای جلوگیری از بارداری استفاده شده است. آنغوزه محافظ خوبی در برابر تری گلسیرید و کلسترول حاصل از خوردن غذا‌های چرب است.

ماده‌ای به نام کومارین در این گیاه، سبب رقیق شدن خون می‌شود. این گیاه به دلیل خواص ضدفیبروزی و ضدالتهابی که دارد، برای مقابله با اثرات طولانی مدت استفاده الکل مثل آسیب‌های کبدی و التهابی مفید است. این گیاه دارای کربوهیدرات، پروتئین و مواد معدنی مانند کلسیم و فسفر است که برای تقویت بدن مفید است. از دیگر خواص آنغوزه تسکین درد دندان است. به این منظور مقداری از آن را با آبلیمو مخلوط کرده و با پنبه بر روی دندان‌تان قرار دهید.

دیگر خواص گیاه

از دیگر حواص این گیاه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
درمان یبوست
حمله‌های هیستری
هضم غذا
خاصیت آنتی بیوتیکی
درمان عفونت‌های قارچی معده
درمان کزاز، یرقان
مسکن درد گوش
تقویت بینایی

مصرف این گیاه برای بزرگسالان عوارضی ندارد، ولی در کودکان سبب ایجاد مسمومیت می‌شود. در زمینه مصرف درمانی، برای این گیاه تا الان عوارضی مشاهده نشده است. اما در بعضی افراد ممکن است مصرف زیاد آن سبب اسهال، نفخ، سوزش هنگام ادرار، سوزش معده، سردرد، گیجی و تشنج شود. با توجه به این که آنغوزه دارای خاصیت قاعده‌آور است، مصرف زیاد آن می‌تواند موجب سقط جنین شود؛ بنابراین توصیه می‌شود در دوران بارداری و شیردهی مصرف نشود.

در بعضی موارد این گیاه ممکن است سبب تحریک گلو، تورم لب‌ها، آروغ زدن، گاز معده و اسهال شود. علاوه بر این‌ها افرادی که دارای بیماری‌های عصبی هستند، مصرف این گیاه ممکن است اثرات تحریکی برای آن‌ها ایجاد کند. اگر مبتلا به صرع هستید، از این گیاه استفاه نکنید. چون ممکن است مورد حملات صرع قرار بگیرید.

آنغوزه ممکن است باعث حساسیت‌های پوستی مثل قرمز، خارش و تحریک پوستی شود. در این حالت باید با پزشک خود مشورت کنید تا بدن‌تان واکنش‌های آلرژیک نشان ندهد. مقدار زیاد آنغوزه ممکن است سبب سرگیجه و سردرد و کاهش هوشیاری در هنگام کار شود. اگر مبتلا به بیماری فشارخون بالا یا پایین هستید از این گیاه استفاده نکنید.

طریقه مصرف آنغوزه

آنغوزه را هم می‌توانید به صورت پودر، روغن و ادویه در غذا‌های مختلف استفاده کنید. همچنین صمغ این گیاه را می‌توانید به صورت محلول در آب یا مخلوط با عسل، فلفل و روغن زیتون استفاده کنید.

منبع: تابناک | نمناک