گل زعفران را دلالان می‌چینند

حال دردانه خراسان خوب نیست. تعجب نکنید، زیرا خشک سالی رمق زعفران خوش عطر خراسان را گرفته است.
چندروزی است که فصل برداشت طلای سرخ در شهر‌های مختلف خراسان رضوی آغاز شده است، اما به نظر می‌رسد امسال مزارع رنگ وبوی هر سال را ندارند. آن طور که مسئولان به رسانه‌ها گفتند، پدیده خشک سالی و تداوم آن همراه با تنش‌های دمایی از زمستان پارسال تاکنون تأثیرات منفی اش را بر کاشت و برداشت محصول راهبردی زعفران این استان هم گذاشته است.

ازاین رو، کارشناسان پیش بینی کرده اند خشک سالی و پیامد‌های طبیعی آن موجب کاهش ۳۵درصدی تولید محصول زعفران در مزارع شود. از سوی دیگر، خشک سالی موجب شده است پیاز‌های زعفران ریزتر باشد و ریزی پیاز‌ها روی گل دهی زعفران و نگین داخل آن‌ها تأثیرگذار است.

البته این تمام ماجرا نیست، زیرا در کنار سایه شوم خشک سالی، این دلالان هستند که سود گل زعفران را در فصل برداشت به جیب می‌زنند. واقعیت این است که دلالان در بازار طلای سرخ عملکرد مخرب دارند، زیرا پارسال هر کیلو گل زعفران در فصل برداشت تا ۳۰۰هزار تومان معامله می‌شد که با عملکرد واسطه‌ها این رقم به کیلویی ۵۰هزار تومان کاسته شد. امسال نیز این رقم حدود ۲۰۰ هزار تومان است.

این درحالی است که هزینه‌های سرسام آور کشت از سم و کود و آب تا مزد شخم و کارگر و جمع آوری و پاک کردن گل کمر کشاورز را شکسته است. مشاهدات عینی نیز نشان می‌دهد برای حذف واسطه‌ها اقداماتی مانند برپایی بازار گل در برخی شهر‌های زعفران خیز انجام شده است، اما به گفته کشاورزان، واسطه‌ها با سوءاستفاده از پول نقدشان و شرایط اقتصادی کشاورزان، دسترنج آنان را به‌یغما می‌برند.

این درحالی است که بنا به گفته مسئولان جهاد کشاورزی، بیش از ۵۸۰ هزار نفر بر سر سفره زعفران نشسته اند و به همین سبب است که خراسان شمالی، جنوبی و رضوی میزبان بیش از ۹۰درصد مجموع زعفران دنیاست.

این موضوع روی دیگری هم دارد؛ درحالی که هر کیلوگرم زعفران در ایران به زحمت به ۱۵ میلیون تومان می‌رسد، همین محصول ایران در بازار‌های جهانی به قیمت هر کیلوگرم بیش از ۱۰۰میلیون تومان فروخته می‌شود و درواقع سود اصلی زعفران ایران به جیب دلالان بین المللی زعفران می‌رود؛

بنابراین به نظر می‌رسد سیاست گذاری برای فروش زعفران به قیمت‌های واقعی، نخست موجب افزایش چشم‌گیر قیمت و ارزش زعفران صادراتی کشور به میزان حداقل ۱۰برابر فعلی می‌شود و از طرفی موجب افزایش ارزش و سود در زنجیره ارزش زعفران از مزرعه تا صادرات خواهد شد؛

به طوری که میزان سودآوری هر بخش از زنجیره ارزش زعفران بیش از ۸برابر می‌شود و ضمن افزایش ارزآوری برای کشور، موجب اشتغال بیشتر، رونق و بهبود معیشت و رفاه کشاورزان و فعالیت این زنجیره خواهد شد.

به هرحال طلای سرخ نیازمند تدبیر است؛ تدبیری که منافع همه دست اندرکاران زنجیره تولید زعفران به ویژه کشاورزان را تضمین کند.