نشست نقد و بررسی مجموعه شعر «ابزورد» جواد اشکذری برگزار شد

سیده ریحانه موسوی | شهرآرانیوز - نشست نقد و بررسی مجموعه شعر «ابزورد» یکشنبه در حوزه هنری خراسان‌رضوی به‌میانداری محمدکاظم‌ کاظمی، شاعر سرشناس معاصر برگزار شد. مجموعه شعر سپید «ابزورد» اثر سیدجواد اشکذری، یک منظومه بلند شامل ۲۶ شعر در چهار پرده است که داستان دو بازیگر تئاتر را روایت می‌کند و از پرده اول که عشق است، آغاز می‌شود و در پرده‌های بعدی انتظار، تنهایی و مرگ را نشان می‌دهد. این اثر به تازگی از سوی نشر «آزاد سرو» منتشر شده است.

«ابزورد» اثری متفاوت

سیدجواد اشکذری در این نشست با بیان اینکه «ابزورد» شعر فضاست و نه مبتنی بر واژه ها، گفت: آنچه ما را به فضای محتوایی اشعار مرتبط می‌کند، ارتباط ارگانیکی میان اشعار است و اتمسفری که فضاسازی‌ها و تصویرسازی‌های اشعار ایجاد می‌کنند، نه مانند بسیاری از اشعار این روز‌ها که صرفا صف آرایی واژه هاست؛ من به دنبال فضای شاعرانه بودم، نه گفتار و سخن شاعرانه.

این نویسنده و شاعر مشهدی بیان کرد: فضای مکتب محتوایی «ابزورد» را که برایم خیلی جذاب بود، با زبان شعر سپید ارائه کردم و عنصر «تکرار» را که از ویژگی‌های «ابزورد» است، در اشعار آوردم که خود عامل درگیرکننده ذهن مخاطب است؛ در این اثر سعی کردم اشعار ساده و روان باشد، اما اندیشه‌ای که منتقل می‌کند، عمیق و تأثیرگذار باشد؛ «ابزورد» دغدغه من درباره معنا باختگی بسیاری از موضوعات مهم زندگی است که دیگر در زندگی رایج ما هویتی ندارند. وی افزود: این کتاب در سال ۹۹ در یک ماه و در یک فضای مسخ گونه در ذهن و روان من شکل گرفت و هیچ گاه فکر نمی‌کردم که یک منظومه باشد. به همین دلیل در کلمات آن نیز دست نبردم و سعی کردم احساساتم ناب و دست نخورده باقی بماند؛ «ابزورد»، نقطه تلاقی شاعر جوان دهه ۷۰  و تئاتری دهه ۸۰  و ۹۰  بود و بین ۲۰ کتابی که از من چاپ شده است، متفاوت‌ترین کتاب است.

یکی از ملاک‌های اعتبار هر کتاب ناشر آن است

عباس ساعی، شاعر، پژوهشگر و منتقد ادبی در این نشست گفت: یکی از ملاک‌های اعتبار هر کتاب ناشر آن است و با توجه به دانش، دریافت، نقد و قضاوت خوب یوسف بینا ناشر این کتاب، نام «آزادسرو» می‌تواند اعتبار خوبی برای کتاب‌های شعر باشد.

به گفته او، این منظومه از نظر کتاب آرایی، ویرایش و کم غلط بودن بسیار خوب است و جدیت و روحیه خستگی ناپذیر جواد اشکذری برای انتشار این کتاب مثال زدنی است. وی با اشاره به اینکه جواد اشکذری بیشتر از آنکه به عنوان شاعر مطرح باشد، هنرمند تئاتر است و در نمایشنامه نویسی و کارگردانی سابقه درخشانی دارد، تصریح کرد: ابزورد بیشتر اصطلاحی است که در تئاتر مطرح است که شاعر پلی میان تئاتر و ادبیات زده است. به گفته او، «رویداد» به شکلی که ما انتظار داریم در نمایش‌های ابزورد وجود ندارد و نمایشی متفاوت است.

این فعال فرهنگی درباره معنای واژه ابزورد گفت: «بی معنایی»، «معناباختگی»، «پوچی» و شاید دقیق‌ترین معنایی که برای ابزورد ارائه شده باشد کلمه «عبث» است، که بهتر از دیگر کلمات بیانگر موضوع است. ساعی، ابزورد را نتیجه طبیعی سرخوردگی‌های مردم اروپا بعد از جنگ جهانی دوم دانست و بیان کرد: بعد از جنگ جهانی دوم مکتب‌های ادبی فراوانی به وجود آمدند و از سوی دیگر بسیاری منقرض شدند و تعدادی نیز تکامل پیدا کردند، به همین دلیل حالات خاصی در مردم آن روزگار پدید آمد که ابزورد یکی از این واکنش‌های هنری مردم به رخداد‌ها و وقایع تلخ آن زمان بود.

او با بیان اینکه در این کتاب شاعر با کلمه «عبث» دست به گریبان است و این موضوع در تمام شعر‌ها دیده می‌شود تأکید کرد: نمی‌توان توقع داشت که در این کتاب رایحه فکر و کلام فردوسی، خیام، سعدی، مولانا و حافظ وجود داشته باشد و اگر در این منظومه به دنبال چنین موضوعی برویم دست خالی بر می‌گردیم، زیرا به نظر می‌رسد در بسیاری از اشعار آن، شاعر اراده‌ای در نوشتن نداشته و تنها راوی است. به گفته ساعی، در این کتاب بسیاری از واژه‌های زبان فارسی کنار زده شده اند و معادل آن‌ها به کار گرفته شده اند که این حجم از واژه‌های بیگانه در یک کتاب شعر خوانش آن را سخت می‌کند، اما اگر منصفانه‌تر نگاه کنیم شاعر آینه‌ای در برابر زبان فارسی ما گرفته است، زیرا امروز زبان فارسی ما جز این نیست. به باور او، مقطع نویسی و کوتاه نویسی و روان نویسی اشعار جواد اشکذری در «ابزورد»، این اثر را به نوع نگاه جلال آل احمد نزدیک می‌کند.

جنگ مخاطبان شعر نو و کلاسیک

مهدی آخرتی، دیگر شاعر و منتقد ادبی نیز گفت: بعد از به میان آمدن «شعر سپید» و درحالی که انتظار می‌رفت این جریان آرام آرام جلو برود، جریان‌هایی مثل «موج نو» ایجاد شدند که در آن همه چیز کنار گذاشته شد. شاید این تجدد مقداری زود بود و یکی از دلایلی که شعر سپید کم رنگ است و در برهه‌ای باقی مانده، همین تجدد ناگهانی است که باعث شد تا جنگ مخاطبان شعر کلاسیک و نو شدیدتر شود.

به باور او، این مجموعه از نظر کسانی که کلاسیک پسند هستند اقناع کننده نخواهد بود، زیرا در آن آرایه‌های بلاغی زیادی وجود ندارد با این حال، باید در جامعه چند صدایی وجود داشته باشد. آخرتی ادامه داد: بین اسم مجموعه و شعر‌ها ارتباط خوبی وجود دارد، که خود نوعی تناسب است. نکته مشهود دیگر این است که نویسنده این اثر نمایشنامه نویس است و می‌توانست از این قلم با این توانایی استفاده‌های خوبی بکند و به عنوان مثال روایت‌هایی در شعر به وجود بیاورد.

مونولوگ بلند شاعرانه

یوسف بینا، شاعر و مدیر انتشارات «آزادسرو» که ناشر این کتاب است، در پایان این نشست اظهار کرد: شاعر این مجموعه با سابقه‌ای بیست‌ساله در تئاتر و نمایشنامه‌نویسی و روزنامه‌نگاری، پارسال منظومه «ابزورد» را سرود و با اینکه تمایلی برای انتشارش نداشت، با اصرار دوستان شاعر منتشر کرد؛ زبان شعر‌های «ابزورد» به‌وضوح نشان‌دهنده تأثیر شاعر از دو فضای روزنامه‌نگاری و نمایشنامه‌نویسی است؛ شعر‌هایی که همچون یک مونولوگ بلند شاعرانه در تئاتری عاشقانه سروده شده‌اند.