مقابله با شبهات عزاداری در فضای مجازی

در این چند سال با فرارسیدن ایام محرم و عاشورای حسینی، شاهد لجن پراکنی و بیان شبهاتی درباره این حادثه بزرگ در فضای مجازی هستیم؛ مطالبی که گاه با گره زدن به بعضی مسائل و مشکلات امروز جامعه همراه می شود و مخاطب را با پس زمینه قبلی، برای پذیرش آن مجاب می کند. دقت در این مباحث نشان می دهد که بیشتر نکات مطرح شده فقط با نگاهی مادی به واقعه عظیم کربلا نگاشته می شود؛ جایی که بسیار نزدیک به مباحث اقتصادی گره خورده است و می کوشد از این روزنه نفوذ، جایگاهی در ذهن مخاطب به دست بیاورد. همچنین، همراه این جریان با انعکاس بعضی بدعت ها و اعمال نادرست در عزاداری ذهن مخاطب این فضا را که بیشتر جوانان هستند، بیش از پیش درگیر و منحرف می کند. چنان که نوع نوشتار در این زمینه به گونه ای است که به ظاهر منابع معتبر علمی دارد و از گفتار ها و نوشته های متقن استفاده شده است.

به نظر می رسد با شوروشوقی که هرسال در برگزاری مراسم عزاداری حضرت اباعبدا...‌الحسین(ع) در جامعه دیده می شود، تأثیر این گونه فضاسازی ها بسیار اندک است، اما باقی ماندن این پرسش‌ها در ذهن مخاطب ممکن است دودلی باقی بگذارد و در بزنگاه های تصمیم و اراده، وی را با کندی در واکنش و تصمیم صحیح روبه رو سازد. امام علی(ع) می فرماید: «میوه شک سرگردانی است.» در روایتی دیگر از ایشان است که می فرماید: «هیچ گاه گمراه نشود کسی، مگر زمانی که شک و تردید بر یقین او چیره شود.»

اول اینکه در رویارویی با این گونه شبهات باید دانست که همه نوشته ها، گفتارها و تصاویری که در فضای مجازی منتشر می شود و صورت واقعی به خود می گیرد، نشئت گرفته از نقصان در آگاهی مخاطب است. مخاطب نیز به علت ناآشنایی با مباحث تاریخی، فقهی و روایی و همچنین دردسترس نبودن منابع، قدرت تشخیص صحت مباحث را ندارد و در دام این شبهات گرفتار می شود.

همان گونه که گفته شد، همراه کردن این نوشتار با ذکر اسامی دانشمندان یا کتب معتبر علمی، درحالی ذهن را درگیر می کند که با یک جست وجوی ساده مشخص می شود که یا این منبع اصلا وجود خارجی ندارد یا سخن گفته شده تقطیع شده یا اصلا گوینده چنین جملاتی را بر زبان نیاورده است. به هرحال بی حوصلگی مخاطب در فضای مجازی و تحریک احساسات که خاصیت کار در این فضاست، باعث می شود هم پیام ها سریع تر پذیرفته شود و هم فرد دریافت کننده پیام خودش زمینه ای برای بازنشر این پیام در صفحات مجازی دیگر شود. بنابراین، مطالعه و تبحر در استفاده از فضای مجازی برای جست وجوهای ساده اینترنتی در رسیدن به این منابع و اطلاعات و به دست آوردن حداقل های کاربردی، از راه هایی است که می تواند مخاطب را در این جنگ مجهز کند.

دوم اینکه مطالبی که همیشه بر آن ها تأکید شده است، بی توجهی به این موضوعات و شبهات درپی یقینی است که در سال ها و در موضوع قیام حسینی و ابعاد مختلف آن برای فرد ایجاد شده است. یقینی که برگرفته از سال ها رنج بزرگان در رسیدن این پیام به عصر کنونی است. حال برای پاسخ به این شبهه و عبور از این پرتگاه، بهترین راه پرسشگری است. اگر روحیه پرسشگری در جوانان مسلمان به نحوی شایسته شکل بگیرد و افرادی با قابلیت های جذب و دارای دانش و آگاهی محل مراجعه جوانان قرار بگیرند و در دسترس باشند، بی گمان نه تنها می تواند از ادامه این روند جلوگیری کند، بلکه به ثبات ایمان و عقیده و تجهیز جامعه به سلاح قوی و درخور اتکا کمک می کند. وظیفه متولیان امر تولید محتوای رسانه ای زیبا، فاخر و پذیرفتنی در پاسخ به این شبهات را نیز نباید نادیده گرفت، چنان که خارج کردن جلسات سخنرانی ایام عزاداری از روش متکلم وحده به پرسش وپاسخ می تواند یکی دیگر از روش های رفع این شبهات در ذهن مخاطب باشد و در عمل به جای بیان مطالب جدید، مطالبی را که از قبل در ذهن داشته است، تثیبت کند.

سوم اینکه باید جوانان را با این موضوع بیش از پیش آشنا کرد که قیام اباعبدا...(ع) قیامی صرفا در مدار ذهنی شیعیان نیست و سایر فرقه های اسلامی و حتی بزرگان و اندیشمندان غرب و شرق دراین باره سخنرانی ها کرده اند و کتاب هایی مختلف در تأیید و بیان ابعاد مختلف این قیام نوشته اند. با یک جست وجوی ساده می توان به گفتارها و کتاب های این بزرگان دست یافت و به این شبهه افکنی ها پاسخی قاطع داد که آیا این بزرگان که خودشان منشأ تحول در جامعه بشری بوده اند، از این شبهات غافل بوده و به این نکات توجه نکرده اند و واقعا این موضوعات ساده را نفهمیده اند؟ بررسی سخنان این دانشمندان غربی و شرقی و بیان این سخنان در فضای مجازی نه تنها ضدحمله مفیدی برای هجمه افکنی است، بلکه می تواند ما را به یک مهاجم در این جنگ نابرابر تبدیل کند.