عزای فاطمی

عزاداری کردن و تدارک مجالس عزا، در روایات شیعه، امری جایز بلکه پرفیض و مستحب است. در دهه فاطمیه به‌سر می‌بریم؛ روز‌هایی که پاره تن پیامبر (ص) و نوری از انوار الهی را از دست داده‌ایم. در سالگرد این فقدان و در تحمل این مصیبت، در روایات توصیه شده است که اقامه عزا کنیم.

اقامه عزا به این معناست که هر فرد در هرجایی از دنیا با هر میزان توانایی و وسعی که دارد، در روز شهادت حضرت فاطمه (س) مراسم عزای ایشان را برگزار کند. این کار، برکات شمارنشدنی دارد؛ چه به لحاظ فردی و چه به لحاظ اجتماعی؛ زیرا ترویج فرهنگ شیعی و گرامیداشت شخصیت مهم حضرت فاطمه (س) اهمیت دارد. توصیه شده است شیعیان در این روز به مراسم عزای حضرت زهرا (س) اقدام کنند.

در مفاتیح‌الجنان برای اعمال روز شهادت زهرای‌مرضیه (س)، توصیه‌هایی بیان شده است؛ مانند زیارت و.... سیدبن‌طاووس در کتاب «زوائدالفوائد» اعمال ویژ‌ه روز شهادت آن حضرت را این‌گونه بیان کرده است: «ابتدا نماز زیارت یا نماز خود آن حضرت را به‌جا می‌آورید. نماز آن حضرت دو رکعت است.

در هر رکعت بعد از خواندن سوره حمد، شصت‌مرتبه سوره توحید و اگر نتوانستید، در رکعت اول پس از سوره حمد، سوره توحید و در رکعت دوم، سوره کافرون را بخوانید و، چون سلام دادید، این دعا را بخوانید: «السَّلامُ عَلَیْکِ یَا سَیِّدَه نِسَاءِ الْعَالَمِینَ السَّلامُ عَلَیْکِ یَا وَالِدَه الْحُجَجِ عَلَى النَّاسِ أَجْمَعِینَ السَّلامُ عَلَیْکِ أَیَّتُهَا الْمَظْلُومَه الْمَمْنُوعَه حَقَّهَا، پس بگو: اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى أَمَتِکَ وَ ابْنَه نَبِیِّکَ وَ زَوْجَه وَصِیِّ نَبِیِّکَ صَلاه تُزْلِفُهَا فَوْقَ زُلْفَى عِبَادِکَ الْمُکَرَّمِینَ مِنْ أَهْلِ السَّمَاوَاتِ وَ أَهْلِ الْأَرَضِینَ».

یکی دیگر از آدابی که برای اقامه عزا در متون بسیاری به انجام آن توصیه شده است، «بکا» و «تباکی» است؛ یعنی حالتی از زاری و تضرع؛ یعنی اندوه‌زده و گریان بودن برای عزایی که رخ داده است و ما به‌واسطه آن از شدت درک واقعه‌ای که برای اهل عالم رخ داده است، در از دست دادن نوری از انوار الهی، در رنج و گریان هستیم. این کار مستحب ذکر شده است. مفضل، یکی از یاران امام‌صادق (ع)، از ایشان پرسید: «گریه چه پاداش و ثوابی دارد؟» حضرت فرمودند: «اگر گریه برحق باشد، ثواب آن شمردنی نیست». آن‌گاه مفضل گریه‌ای شدید و طولانی کرد.

برای سابقه این موضوع می‌توان به احادیث و روایت‌های موجود رجوع کرد. یکی از اصطلاحاتی که شاید به گوش شما خورده باشد، «البکائون خمسه» به معنای پنج گریه‌کننده است. از امام‌صادق (ع) نقل شده است: «البکائون خمسه: آدم و یعقوب و یوسف و فاطمه بنت محمد (ص) و علی‌بن‌الحسین؛ گریه‌کنندگان معروف پنج نفرند؛ آدم، یعقوب، یوسف، فاطمه، دختر پیامبر اسلام (ص) و علی‌بن‌حسین (ع)».

در مورد این پنج نفر و دلیل نام گرفتنشان به بکائون، می‌توان گفت حضرت آدم (ع) به‌سبب اخراج از بهشت و دوری از پروردگار خود در این حال بوده است. گریه حضرت یعقوب (ع) به‌دلیل آنچه از حادثه گم شدن حضرت یوسف (ع) بر او رفته بود و دوری از حضرت یوسف (ع) بوده است.

متقابلا حضرت یوسف (ع) به‌خاطر فراق و جدایی از پدر بزرگوارش و پیامبر خدا گریان بوده است و در بسیاری از روایات ذکر شده است که حضرت زهرا (س) بعدِ از دست دادن پدرشان، رسول خدا (ص)، بسیار بی‌تاب بودند و در حالت اندوه فراوان به‌سر می‌بردند و بسیار می‌گریستند. گریه امام سجاد (ع) نیز به‌خاطر شهادت مظلومانه پدر بزرگوارشان، حسین‌بن‌علی (ع)، بود. مدت آن در بعضی روایات، ده سال و در برخی دیگر چهل سال بیان شده است.

باتوجه‌به این روایات و آنچه درمورد اقامه عزا گفتیم، جایگاه برگزاری روضه‌های کوچک و بزرگ خود را دست‌کم نگیرید و با هر میزان توانی که دارید، برای خود و خانواده‌تان، مجلس عزایی تدارک ببینید.