اربعین لبیک به حسین (ع) است | بررسی عظمت مناسک اربعین حسینی

به گزارش شهرآرانیوز، برای آنها که شیرینی زیارت اربعین سیدالشهدا (ع) زیر زبانشان نرفته است و بهشت مواکب را تجربه نکرده‌اند، منطق قوی در این سفر پیاده آن‌هم در گرمای طاقت‌فرسای بیابان وجود ندارد و چه‌بسا این سؤال در ذهنشان باشد که مگر زیارت بدون سختی ممکن نیست که این‌چنین به عشق حسین (ع) سر به بیابان می‌گذارند. پاسخ به این‌گونه سؤال‌ها و چرایی نفوذ زیارت اربعین در قلب‌ها را در گفتگو با سه استاد برجسته حوزه علمیه بررسی کرده‌ایم.

دلدادگی مردم به اربعین از وصف بیرون است

آیت‌ا... سید جعفر سیدان، استاد سطح عالی حوزه علمیه خراسان

پاسداشت روز اربعین سیدالشهدا (ع) درحقیقت یکی از شعائرا... است که برکت و اثرش برای زائرانی که با پای پیاده به استقبال آن می‌روند، قرب به خدا و طی مسیر بندگی است. برای بیشتر فضائل و نعمات این عبادت جمعی با آیت ا... سیدجعفر سیدان، استاد درس خارج حوزه علمیه خراسان، هم کلام شده ایم. توضیحات ایشان را در ادامه می‌خوانید:

آیت ا... سیدان با اشاره به آیه ۳۲ سوره حج به تعریف شعائر دینی در دین می‌پردازند و بیان می‌کنند: خداوند در قرآن می‌فرماید: «وَ مَنْ یُعَظِّمْ شَعائِرَ اللهِ فَإِنَّها مِنْ تَقْوی الْقُلُوبِ؛ و هرکسی شعائر الهی را بزرگ دارد و (به نشانه‌های آیین خدا و پرچم‌های اطاعت او) احترام بگذارد، این از تقوای دل هاست.» یکی از چیز‌هایی که در دین ما بسیار حائز اهمیت قرار گرفته است، کاری است که مردم را به طرف خدا توجه بدهد و حالت بندگی در مردم نسبت به خداوند متعال ایجاد کند و هرچه بهتر مردم را در جهت اطاعت پروردگار و کار‌های خیر موفق بدارد. 

این کار‌های خوب که چنین خاصیتی دارد و در دینمان بر آن‌ها بسیار تأکید شده، شعائر دینی است. یعنی چیز‌هایی که این خصوصیت را دارند، شعائر هستند. مانند برپایی عزای حضرت سیدالشهدا (ع)، مانند رفتن به زیارت کربلا، مانند رفتن به حج و زیارت خانه خدا و رفتن به اماکن زیارتی معصوم (ع) و اماکن تأکیدشده. این اعمال که مردم را به طرف خدا توجه می‌دهد، نامشان شعائر است. یعنی چیز‌هایی که مردم را به طرف خدا سوق می‌دهد، توجه می‌دهد. 

این عالم بزرگوار در ادامه مطرح کردند: یکی از این شعارا... هم مسئله اربعین است که در روایتی آمده است چندچیز از علامت‌های مؤمن است که یکی از آن‌ها زیارت اربعین است. عملی که اگر از نزدیک شد چه بهتر، در غیر این صورت از دور زیارت اربعین انجام شود. در این باره زیارتی هم تحت این عنوان در کتاب شریف مفاتیح الجنان آمده است و بسیار به جاست که از این زیارت هم در این روز استفاده شود. 

استاد دروس خارج حوزه علمیه تصریح می‌کنند: با توجه، به حضرت سیدالشهدا (ع) و اربعین عاشورای حسینی، دل‌های زائران به حضرت متوجه شود، به خدا متوجه شده است. به این خاطر که حضرت دل‌ها را به طرف خداوند سوق داده است. توجه داریم که تمام مصائب و آنچه در عاشورا بر حضرت وارد شده است، به خاطر این بوده است که مردم هدایت شوند و در راه صحیح حرکت کنند؛ لذا زیارت عاشورا تأکید شده است. 

آیت ا... سیدان در پایان بیان می‌کنند: امیدواریم که همه مردم هرچه بیشتر و بهتر بتوانند در تعظیم این جریان بسیار ارزنده موفق باشند که بحمدا... این چنین هم هست. از وصف بیرون است اهمیتی که مردم به مسئله اربعین داده اند و می‌دهند و از نقاط مختلف عالم متوجه زیارت آقا امام حسین (ع) هستند که یا به قصد زیارت به طرف مرقد مطهر سیدالشهدا (ع) حرکت کرده اند یا دل‌ها متوجه به وجود مقدس ایشان است. امیدواریم خداوند چنین توفیقی را هرچه بیشتر به ما عنایت بفرماید و همگان از الطاف آقا حضرت امام حسین (ع) برخوردار باشند.

پیاده‌روی اربعین نشانه لطف خداست

آیت‌ا... محمود رجبی، عضو خبرگان رهبری، رئیس مؤسسه امام‌خمینی (ره)

پیاده‌روی اربعین از جهاتی شبیه به حج است. حج موسمی است که همه توجه انسان به خدا و معنویت و تسلیم‌شدن مقابل خدا معطوف می‌شود. پیاده‌روی اربعین هم چنین موسمی است که همه زائران از ابتدای مسیر تا انتهای آن متوجه امام‌حسین (ع) و قیام ایشان هستند.

بنابراین، همان‌طور که حج اردوی معنویت است، پیاده‌روی اربعین هم صفای باطنی و ورزیدگی معنوی مقابل آلودگی‌ها و زیاده‌خواهی‌های نفس ایجاد می‌کند. در نتیجه می‌بینیم هرکس در این مسیر پا می‌گذارد، نهایت صفا و صمیمیت، عشق‌ورزی و محبت به خدا، اولیای خدا و دیگران و رعایت ارزش‌های اخلاقی در او نمایان و متجلی می‌شود. از سوی دیگر، پیاده‌روی اربعین شبیه به ماه مبارک رمضان است. در رمضان‌المبارک حتی خواب و نفس روزه‌دار تسبیح و عبادت است. 

پیاده‌روی اربعین هم که همه مسیر برای رضای خدا و به عشق امام طی می‌شود، حکم عبادت دارد، چون هر عملی که برای خدا خالص شود، عبادت و تسبیح است. از نظر معنویت شاید در اعمال مستحبی و واجب شبیه به پیاده‌روی نداریم و برای همین هم خیلی‌ها در این مسیر متحول می‌شوند و همین تحول و دستاورد‌های معنوی باعث می‌شود آنها که شیرینی این سفر را چشیده‌اند، با همه مشکلات لحظه‌شماری کنند تا سال بعد برسد و دوباره در این مسیر حاضر شوند. 

پیاده‌روی اربعین نشانه لطف خداست، بنابراین، فرصتی گران‌بها برای خودسازی و تمرین سبک زندگی اسلامی و ارتقای معنویت و اخلاق برای زائر فراهم می‌شود. خیلی‌ها از منطقی که سختی این سفر را توجیه می‌کند، می‌پرسند. یکی از علمای اهل سیروسلوک می‌گوید دو عامل انسان را به‌سوی خدا می‌کشاند؛ یکی معرفت و دوم محبت به خدا. در روایت است که در قلوب انسان‌های مؤمن و پاک حرارت و عشقی نسبت به اباعبدا... الحسین (ع) وجود دارد که هیچ‌گاه خاموش نمی‌شود و فروکش نمی‌کند. 

این عشق باطنی که امام‌حسین (ع) را نماد همه فضایل معرفی می‌کند، باعث می‌شود هر سختی و مرارتی مقابل این عشق رنگ ببازد، چنان‌که بسیاری از رزمندگان و مدافعان حرم به‌عشق امام‌حسین (ع) همه هستی‌شان را ایثار کردند و این تجلی عینی «حب‌الحسین یجمعنا» است. این عشق به‌قدری قوی است که هر سختی مقابل آن رنگ می‌بازد. همه آنها که این پیاده‌روی را تجربه کرده‌اند، معترف‌اند عشق و شیرینی نهفته در پیاده‌روی مانع از حس ذره‌ای سختی می‌شود.

اربعین برای عالم تشیع یک الگوی عظیم است

آیت‌ا... رحیم توکل، عضو خبرگان رهبری

ارزش زیارت و پیاده‌روی اربعین در یک نکته مهم و اساسی نهفته است، یعنی ذکر سیدالشهدا (ع). وقتی سخن از امام‌حسین (ع) به میان می‌آید، مسئله مبارزه با ظلم و ظالم مطرح می‌شود و همین شهادت امام و یارانشان را تداعی می‌کند و به ما روحیه ایثار و مقاومت و مبارزه می‌دهد. 

حضرت سیدالشهدا (ع) همه هستی و خانواده و عزیزانشان حتی طفل شش‌ماهه را فدا کردند، اما حاضر نشدند برای آنی با ظلم کنار بیایند. اربعین این مفاهیم مهم را در ذهن تداعی می‌کند و به زائر یادآور می‌شود که حتی ثانیه‌ای با ظالم کنار نیاید و همکاری نکند و این عین عمل به دستور قرآن است که می‌فرماید: «و (شما مؤمنان) هرگز نباید با ظالمان هم‌دست و دوست و بدان‌ها دل‌گرم باشید، و‌گرنه آتش (کیفر آنان) در شما هم خواهد گرفت.(هود:۱۱۳)»

اربعین یعنی امام‌حسین (ع) و امام‌حسین (ع) یعنی جنگ با ظالم. اربعین برای عالم تشیع یک الگوی عظیم است و این تجلی عشق به اباعبدا... (ع) است که موجب افتخار اسلام و تشیع می‌شود. یاد اربعین بودن یعنی جنگیدن با ظالم و یاری مظلومان و پرداختن سنگین‌ترین بها برای دین خدا. انسان‌ها میل دارند با نگاه به الگو‌ها عمل کنند، مثل دانش‌آموزی که به معلم محبوبش حتی در راه‌رفتن و خندیدن نگاه می‌کند و مثل او عمل می‌کند.

وقتی ما چنین عشق و محبتی به امام‌حسین (ع) داریم، باید تلاش کنیم در سبک زندگی به ایشان نزدیک شویم. زیارت اربعین باید چنین کارکردی داشته باشد و باعث شود در جنگ با ظالم، یاری مظلوم، معاشرت‌ها، دست‌گیری از فقرا، ملاطفت با محروم و هرچه در مرام اباعبدا... (ع) است، به ایشان نزدیک شویم. نه فقط شیعه و مسلمان بلکه تمام آزادگان جهان برای این ظلم‌ستیزی محب و عاشق اباعبدا... الحسین (ع) هستند، امامان معصوم (ع) که جانشان را در مبارزه با ظلم ایثار کردند و به شهادت رسیدند. اگر با ظالمان کنار می‌آمدند که شهید نمی‌شدند و این سند افتخار ماست.

در ادامه حتما بخوانید زیارتی عاشقانه و مؤمنانه با همراهی اذکار الهی