واکنش آیت الله سبحانی به دیدگاه‌های مصطفی ملکیان در مورد معارف دینی چه بود؟

به گزارش شهرآرانیوز، چندی پیش کلیپی از سخنان مصطفی ملکیان، استاد فلسفه در مورد فلسفه و معارف دینی منتشر شد که واکنش‌هایی در پی داشت.

خلاصه محتوای آن چنین است:

اکثر آنچه در قرآن و نهج‌البلاغه و فلسفه و عرفان ما هست از غرب آمده است!

۱. بخش بزرگی از آنچه در فرهنگ اسلامی وجود دارد، ریشه در اندیشه‌های یونان و روم باستان دارد.

۲. بسیاری از آموزه‌های قرآن، روایات و نهج‌البلاغه با تفکرات رواقیان همخوانی دارد.

۳. فلسفه‌ای که «اسلامی» نامیده می‌شود، در اصل بازخوانی و ادامه فلسفه افلاطون، ارسطو، نوافلاطونیان و رواقیان است.

۴. وقتی از دفاع از فرهنگ خودی سخن می‌گوییم، باید دانست که بخش مهمی از همین فرهنگ خودی، از غرب آمده است.

بسیاری از آموزه‌های قرآن و روایات تحت تأثیر تفکرات رواقیان بوده است؛ رواقیانی که فیلسوفان یونان و روم باستان بودند. برای نمونه، در قرآن آمده است: «لِکَیلا تَأسَوا عَلی ما فاتَکُم و لا تَفرَحوا بِما آتاکُم»؛ یعنی نه بر آنچه از دست می‌دهید اندوهگین شوید و نه بر آنچه به دست می‌آورید، شادی بیش از حد کنید. این دقیقاً همان تعالیم مارکوس اورلیوس و اپیکتتوس است.

محمد محمدرضایی، استاد فلسفه دین دانشگاه تهران با انتشار یادداشتی به رد دیدگاه ملکیان پرداخت.

همچنین وی در گفتگوی مکتوب و انتقادی با حسن قنبری استاد دانشگاه ادیان و مذاهب که طرفدار دیدگاه ملکیان بود به نقد مبسوط تری پرداخت.

محمدرضایی اظهار کرد: خدمت استاد گرانقدر مرجع عالی قدر حضرت آیت الله العظمی سبحانی (دامت برکاته) مشرف شدم و نظر حضرت ایشان را در باب، ادعای اقتباس قرآن و نهج البلاغه از فرهنگ غرب (رواقیان و یونانیان) جویا شدم، چند نکته مختصری در این باب مطرح نمودند که به اطلاع می‌رسانم.

۱. معارف و احکام اخلاقی اسلام ریشه در عقلانیت و فطرت انسان دارند؛ لذا اگر در یونان و مکتب رواقی دعوت به عدل و نیکی شده است و در اسلام هم وجود دارد به ریشه عقلانی و فطری انسان برمی گردد.

در ادامه حتما بخوانید آیت الله سبحانی: کتب درسی حوزه علمیه باید متناسب با نیاز روز باشد

۲. کسانی که مدعی اقتباس قرآن از علوم یونانیان و رواقیان هستند نشان دهند اصل و مطلبی که در اسلام و آنجا هست مشروط بر آن که دلیل عقلانی نداشته باشد یعنی ریشه عقلانی و فطری نداشته باشند.

گذشته از این، چنین مطلبی سنگ به تاریکی انداختن است. در زمان دعوت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم رابطه ایی بین حجاز و یونان نبوده و کتابی هم در این باب ترجمه نشده بود.

در مورد خطبه‌های امیر مؤمنان علیه السلام آنچه از ایشان خواسته می‌شود، باز چند مطلب مورد استناد قرار دهند که در اسلام و یونان بوده مشروط بر این که عقلانی نباشند.

در پایان از آقای ملکیان اظهار تاسف می‌کنم که چنین سخنان بی اساسی را بر زبان جاری می‌سازند، با توجه به این که ایشان از یک خانواده روحانی و پدر و برادر محترمشان مدت‌ها امام جمعه شهر رضا (قمشه) بودند.

منبع: شبستان