تهدید نیست فرصتی ارزشمند است!

امسال تجربه برپایی مجالس سوگواری محرم و اقامه عزای سالار شهیدان به دلیل گستردگی تهدید کرونا شاید از جهات گوناگون با سال‌های گذشته متفاوت باشد.

 

مجالس حسینی که مهم‌ترین کانون جامعه مدنی شیعی به شمار می‌روند، اکنون با تهدید جدی مواجه‌اند و بعد از محدودیت‌های شدید در زیارت بقاع متبرکه طی ماه‌های گذشته، اینک به محدودیت برپایی مجالس سوگواری رسیده‌ایم و پیش‌بینی می‌شود راهپیمایی عظیم اربعین نیز در سال جاری کاملا لغو شود.
شاید برخی این موقعیت جدید را تهدیدی برای پدیده حساس و مهم عزاداری شهدای کربلا بدانند و این مناسک اثرگذار آیینی را باز هم مانند سده‌های گذشته در معرض خطر و آسیب ببینند. اما به نظر می‌رسد این تهدید ظاهری در دل خود یک فرصت بسیار تاریخی رقم زده و نقطه عطفی در معرفی موضوع اساسی به مخاطبی فراگیر و گسترده ایجاد کرده است.
اگر تاکنون میدان برپایی و اجرای این مناسک و آیین ها، تنها فضای محدود حسینیه‌ها و محافل کوچک مجالس سوگواری بود و اگر پیش از این تنها خیابان‌ها و کوچه‌های شهر‌های محل سکونت سوگواران شاهد برافراشته شدن پرچم‌های عزا می‌شد، اینک همه جهان با چشم بینا و گوش شنوا مخاطب پیام کربلاست.
گرچه در سال‌های گذشته نیز در نقاط گوناگون و کشور‌های مختلف جهان مجالس حسینی برگزار می‌شده و به شکل‌های گوناگون تصاویر پراکنده‌ای از این مناسک و مراسم به چشم آمده است، اینک این پیام به صورت فراگیر و همگانی عرضه می‌شود.

 

فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی که دنیای جدید را دگرگون، و همه مناسبات عمومی و روابط اجتماعی را متحول کرده‌اند، میدان فراخ و بی‌کرانه این حضور جدید هستند.
بر خلاف برخی‌ها که در مقابل پدیده‌های جهان جدید با تردید و ترس قدم برمی‌دارند و با تحولات تکنولوژیک و نوآوری‌های فنی دنیای دیجیتال میانه‌ای ندارند، پیروان مکتب اهل‌بیت (ع) از این تحولات استقبال می‌کنند و آن‌ها را فرصت‌هایی مغتنم برای تحقق آرمان‌های خود می‌بینند.

 

از سویی، وعده این فناوری‌ها در احادیث و روایات متعدد به ما داده شده و مشخصا تحقق دستاورد‌هایی مانند اینترنت و فناوری‌های ارسال پیام‌های متنی و صوتی و تصویری در کلام پیشوایان دین ذکر شده است. از سوی دیگر، کوچک شدن جهان و تبدیل آن به یک دهکده با ارتباط نزدیک میان انسان‌ها، فضای عینی و ملموس ظهور امام عصر (عج) را رقم می‌زند و زمینه طبیعی انتقال پیام آن حضرت را فراهم می‌آورد.
اگر قرار است در آخرالزمان همه انسان‌ها صدای مظلومیت شهید کربلا را شنیده باشند و با ظهور امام زمان (عج) او را به عنوان فرزند حسین (ع) بشناسند، این همان چیزی است که اینک در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی دارد اتفاق می‌افتد. از این زاویه، مشکلاتی که امسال برای مجالس حسینی رخ داد تهدید نیست بلکه می‌تواند فرصت و مقدمات یک دوران متفاوت و جدید از زندگی بشر باشد.
اکنون در هیئت‌های مذهبی ما نسل جدیدی از عزاداران حسینی را می‌بینیم که با زبان‌های خارجی آشنایند، پشت کامپیوتر یا لپ‌تاپ نشسته‌اند و دارند از اپلیکیشن‌های مختلف برای اقامه عزا و برپایی مجالس استفاده می‌کنند، نسل جدیدی که تبلت یا گوشی تلفن همراه در دست دارد و برنامه‌های عزای حسینی را در پلتفرم‌های مختلف بارگزاری و منتشر می‌کند، اما حال و هوای دلش همان حال و هوایی است که پدران و مادرانش داشته‌اند، نسل جدیدی که به جای مخاطب محدود مسجد و حسینیه‌شان، اینک با مخاطبی به گستردگی ۵ قاره ارتباط برقرار می‌کند و پیامی را فریاد می‌زند که قرن‌هاست منتشر شده است، پیام حسین (ع) از صحرای کربلای سال شصت‌و‌یکم هجری!