با تولید کافی آبزیان، آیا مردم می‌توانند مصرف آن را جایگزین گوشت قرمز و مرغ کنند؟

محسن موسوی زاده | شهرآرانیوز؛ توصیه جدید رئیس جمهور به مردم برای مصرف آبزیان به جای گوشت قرمز و مرغ با واکنش کاربران شبکه‌های اجتماعی روبه‌رو شده است. حجت الاسلام حسن روحانی روز پنجشنبه در مراسم بهره برداری از طرح‌های وزارت جهاد کشاورزی گفت که اگر بتوانیم میگو و ماهی را به قیمت و اندازه مناسب دراختیار مردم قرار دهیم تا عادت آن‌ها ازمصرف گوشت قرمز و مرغ به سمت آبزیان حرکت کند، تحول بزرگی است.

البته علیرضا معزی، معاون دفتر رئیس‌جمهور دیروز گفت که روحانی پیش و پس از بیان این جملات، صریحا تأکید کرده که اگر فرآورده‌ها با قیمت مناسب و به اندازه کافی عرضه شده و در اختیار مردم قرار گیرد، می‌توان انتظار چنین تغییری را داشت.
دیروز پرویز فروغی، دبیر کانون سراسری مرغداران گوشتی ایران، به تسنیم گفت: ردپای تحریم‌ها در مشکل نهاده‌های دامی و افزایش قیمت مرغ خیلی پررنگ نبوده و بیشتر از همه، سوء مدیریت تأثیرگذار بوده است.

با وجود توضیحات معاون دفتر رئیس‌جمهور، تعدادی از کاربران فضای مجازی با انتشار قیمت انواع ماهی و مقایسه آن با قیمت گوشت قرمز به اظهارات رئیس جمهور واکنش نشان دادند. همچنین برخی دیگر از کاربران، به آن بخش از صحبت‌های روحانی که کمبود مرغ را به تحریم‌ها نسبت داده بود، انتقاد کردند. در همین باره یک نفر نوشته بود: «خدا را شکر که مقصر کمبود مرغ در بازار را شناختیم؛ آمریکا!» فرد دیگری هم نوشته بود: «نصف تغییر سبد خرید مردم به آبزیان انجام شده و آن هم حذف گوشت قرمز و مرغ از سفره مردم بوده است.» فرد دیگری هم نوشته بود: «مردم پول ندارند، پا و پوست مرغ می‌خرند، بعد می‌گویند ماهی بخورید!» یک کاربر فضای مجازی در توئیتر نوشت: «‏منظور رئیس جمهور از حرکت عادت مردم از مصرف گوشت و مرغ به سمت آبزیان، خوردن عنکبوت آبی هست دیگه!»

هم اکنون هرچند قیمت مصوب مرغ ۲۴ هزارو ۹۰۰ تومان است، توزیع ناکافی آن در بازار سبب شده است در بسیاری از شهرها، شاهد تشکیل صف برای خرید مرغ به قیمت مصوب باشیم. سینه مرغ در بازار مشهد به قیمت ۴۰ هزار تومان عرضه می‌شود. قیمت هرکیلوگرم گوشت قرمز در مشهد به بیش از ۱۵۰ هزار تومان رسیده است. گوشت گوساله نیز کیلویی ۱۳۵ هزار تومان عرضه می‌شود.

این درحالی است که براساس اعلام مراکز عرضه ماهی در مشهد، هرکیلوگرم فیله ماهی شیر تازه ۱۸۰ هزار تومان، ماهی شیر ۱۴۸ هزار تومان، قزل آلا و سالمون آب شور ۸۴ هزار تومان، اردک ماهی تازه ۸۹ هزار تومان، ماهی تن (ماهی هوور) ۸۱ هزار تومان، طوطی ماهی ۱۱۳ هزار تومان و حلوای سفید (زبیدی) کوچک ۳۸۸ هزار تومان عرضه می‌شود. این ارقام نشان می‌دهد که جایگزینی ماهی با گوشت قرمز و به خصوص گوشت سفید در سبد مصرف خانوار‌ها امکان پذیر نیست.

بررسی روند مصرف گوشت در کشور، حاکی از آن است که سرانه مصرف این ماده پروتئینی به ازای هر ایرانی در کشور، سالانه کمتر از ۱۲کیلوگرم است، این درحالی است که سازمان جهانی خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) سرانه مصرف گوشت قرمز و سفید در کشور‌های جهان را ۴۱کیلوگرم اعلام کرده که ایران از این نظر رتبه ۹۸ را درمیان ۱۹۶کشور جهان به دست آورده است. همچنین سرانه مصرف آبزیان کشور ۱۳/۳ کیلوگرم است و حال آنکه سرانه مصرف سالانه ماهی در جهان به ۲۱ کیلوگرم می‌رسد.

براساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس که پیش از این منتشر شده است، نسبت مصرف گوشت قرمز دهک دهم به دهک اول جامعه درخورتوجه است. به عنوان نمونه دهک دهم ۲۷برابر دهک اول، گوشت گوسفندی مصرف می‌کند.
همه دهک‌های درآمدی، میزان مصرف خود از گوشت قرمز (گوسفند و گوساله) را کاهش داده اند و برای جبران پروتئین ازدست رفته، مرغ و تخم مرغ را جایگزین کرده اند. نکته درخورتوجه آنجاست که این کاهش در دهک‌های میانی مانند دهک چهارم شدیدتر بوده است. دهک چهارم (طبقه متوسط رو به پایین) ۳۴ درصد از میزان مصرف گوشت قرمز خود را کم کرده است.

 

این گزارش نشان می‌دهد که دهک دهم یعنی دهک برخوردار فقط ۸ درصد از میزان مصرف گوشت قرمز خود را کاهش داده است، با این حال هم زمان با گرانی گوشت قرمز، مصرف مرغ در دهک‌های مختلف افزایش یافته است. بر این اساس، مصرف مرغ دهک اول ۱۶ درصد، دهک چهارم ۱۳ درصد و دهک ششم ۱۲ درصد بیشتر شده است. مصرف دهک دهم هم ۴ درصد افزایش یافته است.

براساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، رفاه خانوار ایرانی در یک دهه گذشته کاهش درخورتوجهی داشته است، به طوری که خانوار‌های ایرانی از سال ۱۳۹۰ به بعد، پیوسته میزان کالری دریافتی شان کمتر شده است و بیشترین کاهش نیز در سال۱۳۹۷ با ۴ تا ۵درصد کاهش در میزان کالری دریافتی (به ترتیب میانگین و میانه کالری دریافتی) رخ داده است، از این رو به نظر می‌رسد آنچه اکنون سفره خانوار‌ها را تحت فشار قرار می‌دهد، افزایش هزینه‌های تامین کالری خانواده است. نگاهی به قیمت انواع مواد غذایی نشان می‌دهد که موج گرانی همه کالا‌ها سبب شده است خانواده‌ها دیگر توان جایگزین کردن بسیاری از اقلام گران شده را هم نداشته باشند و مجبور شوند وزن همه کالا‌ها از برنج، حبوبات، گوشت و... را در سبد خانوار خود کم کنند.

به دنبال گرانی گوشت قرمز، بسیاری از خانوار‌ها گوشت مرغ را جایگزین آن کردند که این کالا نیز از زمستان سال گذشته تاکنون با صف‌های طولانی توزیع، کمبود و دوبرابر شدن قیمت همراه بوده است. در چنین شرایطی رئیس جمهور، مردم را به مصرف آبزیان دعوت کرده است، درحالی که مصرف آبزیان تا قبل از این هم جزو هزینه‌های سنگین به شمار می‌رفته و در سبد مصرفی بسیاری از خانواده‌ها جای زیادی نداشته است.