رضا کربلایی - تحلیلگر مسائل اقتصادی
تنش آبی شهر‌ها در روز‌های گذشته شدت گرفته است و ضرورت ملی ایجاب می‌کند که بحران آب در کشور بسیار جدی گرفته شود. از منظر اقتصادی، با ناترازی بین منابع و مصارف آبی کشور روبه‌رو هستیم و دامن‌زدن به مطالبات منطقه‌ای فقط به پیچیده‌ترشدن ماجرا می‌افزاید.
ما در رویارویی با بحران آب در طول سال‌های گذشته خطا‌های زیادی داشته‌ایم و آثار همین خطای سیاست‌گذاری اکنون نمایان شده است تا جایی که سطح مطالبات شهروندان طیف وسیعی از مخالفت‌ها با انتقال آب میان حوزه‌های آب‌ریز، تأکید بر حقابه‌ها و آب‌رسانی به روستا‌ها و شهر‌های دور از مرکز را دربرمی‌گیرد و درحال تبدیل‌شدن به معمایی اجتماعی‌واقتصادی است.
واقعیت این است که ایران کشوری واقع‌شده در اقلیم خشک و نیمه‌خشک است و منابع آب زیرزمینی در اثر برداشت‌های بی‌رویه ناشی از الگوی ناقص توسعه بخش‌های مختلف اقتصادی به‌ویژه در عرصه کشاورزی و صنعت دیگر کفاف نیاز‌ها را نمی‌دهد و حتی پیامد‌های زیست‌محیطی ازجمله تهدید حیات تالاب‌ها و رودخانه‌ها را به بار آورده است.
از سوی دیگر، تمرکز دولت و مجلس در ریل‌گذاری اقتصاد آب بر عرضه هرچه بیشتر آب بوده و همین روند باعث شده است کمتر به بهینه‌سازی مصرف آب و اصلاح حکمرانی اقتصاد آب توجه شود و نتیجه آن قرارگرفتن شهر‌ها و روستا‌ها در وضعیت تنش شدید آبی است.
ورای این ماجرا، سیاست‌های سال‌های گذشته مبنی بر سازگاری آبی با شرایط اقلیمی کشور هم خروجی مطلوبی نداشته است و بیم آن می‌رود در صورت ادامه روند کنونی مصرف و اصلاح‌نشدن حکمرانی اقتصاد آب در سال‌های پیش‌رو، سطح نزاع و درگیری بر سر آب تشدید شود.
از سوی دیگر ثابت شده که جلسات کارگروه‌ها و کمیته‌های ویژه در دولت و مجلس و دستگاه‌های اجرایی هم نتیجه مطلوب نداشته و در وضعیت کنونی سطح تنش به مدیریت حوزه‌های آب‌ریز به‌ویژه در فلات مرکزی و دیگر حوزه‌ها ازجمله شرق کشور کشیده شده است.
برون‌رفت از این بحران نیازمند تدبیر ملی برای جلوگیری از وقوع پدیده ورشکستگی آبی و اصلاح حکمرانی آب با تکیه بر گفتگو‌های ملی بین ارکان حاکمیت و مردم و تلاش برای مهار بحران مصرف بی‌رویه آب است.
کاهش میزان مصرف آب در کشوری که هم منابع آب زیرزمینی آن تضعیف شده و هم با پدیده خشک‌سالی روبه‌رو است، نیازمند برنامه‌ای ملی، جامع و شفاف با تکیه بر سرمایه‌گذاری‌های پایدار است.
چه اینکه قسمت عمده مصرف آب در بخش کشاورزی ایران مبتنی بر روش غرقابی و الگوی سنتی است و در بخش صنایع هم آشکار شده است صنایع آب‌بر در نقاطی متمرکز شده‌اند که کمبود آب پیش‌بینی‌پذیر بوده است.
اقتصاد آب ایران بیمار است و به درمان جدی نیاز دارد؛ برای همین تا دیر نشده است باید فکری کرد و جلو وخامت بیماری آبی را گرفت. مجلس و دولت ابتدا باید درک صحیح و تصویری روشن از بحران آب داشته باشند و به‌جای تجویز نسخه‌های موقت و تزریق دارو‌های مسکن، به‌سمت جراحی اقتصاد بیمار آب بروند.
اشتباه است اگر مسئولی در دولت و مجلس فکر کند که حل بحران آب در کوتاه‌مدت با تکیه بر مطالبات منطقه‌ای و محلی ممکن است. در گام نخست باید از دمیدن در کوره تنش آبی خودداری و از تجربه جهانی برای اصلاح حکمرانی آب با رویکرد مصرف بهینه استفاده کنیم.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
