سرمای ۱۳۸۶ به ۱۴۰۱ رسید

«تاریخ دو بار تکرار می‌شود، بار اول به صورت تراژدی و بار دوم به صورت کمدی». سال ۱۳۸۶ بود و کم کم داشتم برای امتحان‌های پایان ترم دانشگاه آماده می‌شدم که همه برنامه ریزی‌ها با یک برف و سپس سرمای ناگهانی به هم خورد. برف و سرمای زیاد از یک سو دمای مشهد را به کمتر از ۲۰ درجه زیرصفر رسانده بود و این مسئله هم زمان با بستن گاز از سوی ترکمنستان همراه شد. نتیجه این شد که آن سال امتحان‌های پایان ترم به تعویق افتاد تا قدری از سرمای زمستان کاسته شود. از آن زمان پانزده سال می‌گذرد و این در حالی است که دوباره مشهد سرمایی در حدود ۲۰ درجه زیر صفر را در این چند روز اخیر تجربه کرده است.

دوباره دانشگاه‌ها و اداره‌ها برای صرفه جویی در مصرف گاز تعطیل شده اند. رسانه‌های جمعی هم البته به درستی در حال تبلیغ استفاده بهینه انرژی از سوی شهروندان هستند. اما چه چیزی این تکرار سرما را کمدی کرده است؟  یکی اینکه ما بعد از آن سرمای سخت، به گذشته برنگشتیم تا راه رفته را بررسی کنیم که کجای کار را باید تصحیح می‌کردیم. همین شد که همچنان سیاست‌های توسعه یک جانبه مصرف گاز و بی توجهی به سایر انرژی‌ها را ادامه داده ایم. در تمام پانزده سال گذشته توجه جدی به مسئله بهینه سازی ساخت و ساز‌ها و رعایت حداقل استاندارد را به فراموشی سپردیم.

اکنون شاهد احداث هزاران واحد ساختمانی در شهر‌های مختلف هستیم که به دلیل غیراستاندارد بودن، گرم کردن آن‌ها هزینه زیادی بر روی دست کشور می‌گذارد. در کنار این مسئله باید به غیراستاندارد بودن بسیاری از وسایل گرمایشی که در منازل شهروندان هست، هم اشاره کرد. این وسایل غیراستاندارد سبب شده اند تا میزان گاز لازم برای گرم کردن مسکن هر خانوار به طور عجیبی افزایش بیابد. این اتفاق در حالی روی می‌دهد که در سال‌های گذشته بار‌ها کارشناسان به این مسئله هشدار داده اند. آن‌ها پیشنهاد می‌کردند که می‌توان با تعامل با صنایع لوازم خانگی هم بستر نوسازی لوازم گرمایشی را فراهم کرد و هم از این رهگذر رونقی به واحد‌های نیمه جان تولیدی داد. اما آن موقع چندان به این مسائل توجهی نشد و اکنون تمام موارد اشاره شده به صورت بحران مجدد انرژی در حال بروز است.

با این حال آنچه که امروز را با زمستان ۱۳۸۶ متمایز می‌کند، رقم درآمد‌های نفتی ماست. در آن سال براساس آمار‌های رسمی ۷۹ میلیارد دلار و سال گذشته ۳۹ میلیارد دلار درآمد نفتی داشته ایم. درآمد نفتی سال ۱۳۸۶، سبب شده بود تا با برخی گشاده دستی‌ها کمبود انرژی را جبران کنیم،  اما اکنون چنین امکانی نداریم، از همین رو امسال سرمای زمستان خودش را به صورت کمدی بر ما جلوه گر کرده است.