ریشه‌های تاریخی و فرهنگی جشن میلاد پیامبر اکرم(ص) در مراکش

به گزارش شهرآرانیوز، میلاد پیامبر اکرم (ص) یکی از مهم‌ترین مناسبت‌های مذهبی است که مراکشی‌ها قرن‌هاست آن را جشن می‌گیرند. این روز با تجمیع و ترکیب ابراز عشق به پیامبر (ص) و خاندان پاکش و حفظ هویت منحصر‌به‌فرد مراکشی در چارچوب سنت‌های جامع اسلامی، از ویژگی اجتماعی و فرهنگی خاصی برخوردار شده است.

مراکش در طول حکومت‌های اسلامی متوالی شاهد جلوه‌های مختلفی از این جشن بوده است. با این حال، خاندان عزفی در شهر سبته به ویژه قاضی ابوالعباس عزفی (متوفی ۶۳۳ هجری/۱۲۳۶ میلادی)، اولین کسانی بودند که آیین‌های منظمی را برای بزرگداشت این مناسبت برقرار کردند.

ابوالعباس عزفی، جد بزرگ این خاندان، با تألیف کتاب مشهور «الدُّرالمُنظّم فی مولدالنبی المُعظّم» در برگزاری جشن میلاد حضرت رسول اکرم (ص) در این منطقه، تأثیر بسزایی برجای گذاشت؛ عزفی در این کتاب خواستار بزرگداشت میلاد پیامبر (ص) به عنوان یک جایگزین آموزشی و فرهنگی برای مسلمانانی شد که شاهد جشن گرفتن میلاد عیسی توسط مسیحیان بودند. از آن زمان، جشن میلاد به وسیله‌ای برای تحکیم هویت مذهبی و فرهنگی و تجدید ارتباط با زندگینامه پربار پیامبر تبدیل شده است.

این مناسبت در حافظه عمومی مراکشی‌ها با مفاهیم عمیق نمادین و اجتماعی همراه بوده است. یکی از تصاویر دوران کودکی که در برخی مناطق، به ویژه در ریف، حفظ شده است، این است که مراکشی‌ها تولد پیامبر (ص) را طوری جشن می‌گرفتند که گویی از نوزادی جدید در خانه استقبال می‌کنند. زنان پرچم‌هایی از پارچه‌های گرانبها مانند «فولار» یا «سبنیه» را از پشت بام خانه‌های خود بر می‌افراشتند و غذا‌های ویژه‌ای را که معمولاً به تازه عروس و داماد‌ها تقدیم می‌شد، تهیه می‌کردند که نمادی از ورود بزرگترین نوزاد بود. خانواده‌ها همچنین معمولاً خروسی را ذبح می‌کردند یا غذایی از کوسکوس تهیه می‌کردند و کودکان لباس‌های نو می‌پوشیدند که نشان دهنده ادغام خودجوش و تأثیرگذار دین در زندگی روزمره مراکشی‌ها بود.

این مسئله به آیین‌های خانگی ختم نشد؛ مراکشی‌ها در اشکال مختلف فرهنگی و معنوی برای ابراز عشق خود به پیامبر (ص)، چه از طریق ستایش پیامبر، چه از طریق اعیاد مردمی، ضرب‌المثل‌ها و زبان‌های محاوره‌ای و آمازیغی، که سرشار از عبارات مذهبی با مفاهیم اخلاقی و معنوی هستند، نوآوری می‌کردند. این انباشت فرهنگی، میلاد پیامبر (ص) را به یک رویداد اجتماعی طبیعی تبدیل کرده است که نه به عنوان یک تعطیلات مذهبی اضافی، بلکه به عنوان بخشی از حافظه فرهنگی و عنصری از انسجام اجتماعی برای مردم مراکش تلقی می‌شود.

اگرچه برخی از جریان‌های فقهی، جشن میلاد پیامبر (ص) را نوعی بدعت می‌دانند، اما چنین موضعی، زمینه تاریخی و اجتماعی که باعث ایجاد این رسم شده است، را نادیده می‌گیرد.

در ادامه حتما بخوانید مشهد میزبان کنگره بین المللی شعر پیامبر رحمت(ص)

مراکشی‌ها هرگز به میلاد به عنوان یک تعطیلات مذهبی جدید معادل عید فطر یا عید قربان نگاه نکرده‌اند. بلکه آن را به عنوان فرصتی برای احیای ارزش‌های اسلامی و تحکیم عشق به پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) دیده‌اند. بنابراین، هر حکم فقهی که این ابعاد تاریخی و فرهنگی را در نظر نگیرد، از درک عمیق این پدیده ناتوان است.

جشن میلاد پیامبر (ص) در مراکش یک آیین و آداب و رسوم تنها نیست؛ بلکه یک تجلی فرهنگی است که تعامل جامعه مراکش با دین، تاریخ و فرهنگ خود را منعکس می‌کند و بیانگر عشق خالصانه به پیامبر (ص) است و توانایی مراکشی‌ها را در تبدیل مناسبت‌های مذهبی به فضا‌هایی برای انسجام اجتماعی و بیان فرهنگی نشان می‌دهد.

از این رو، می‌توان گفت که درک این پدیده مستلزم فراتر رفتن از قضاوت‌های هنجاری محدود و اذعان به ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد هویت مراکشی است که توانسته است دین را به شیوه‌ای منحصر‌به‌فرد در جزئیات زندگی روزمره ادغام کند، اصالت و نوآوری را با هم ترکیب کند و عشق به پیامبر (ص) را به اهرمی اخلاقی و فرهنگی در جامعه تبدیل کند.