نماز وَتْر چیست و چه فضایلی دارد؟ + طریقه خواندن

به گزارش شهرآرانیوز، نماز‌های مستحبی، علاوه بر ثواب اخروی، زینت و مکمل نماز‌های واجب محسوب شده و راهی برای تقرب بیشتر به خداوند هستند. در میان این نمازها، نماز شب که نماز وتر بخشی از آن است، به دلیل تأکید ویژه بزرگان دین و خواص فراوانش، جایگاهی ممتاز دارد. 

وتر یعنی چه؟

نام‌گذاری نماز وتر ریشه در معنای لغوی آن دارد؛ وتر به معنای فرد و برخلاف شفع که به معنای جفت است، این انتخاب نام به دلیل رکعات فرد نماز است.

نماز وتر چیست؟

نماز وتر، آخرین بخش از یازده رکعت نماز شب (تهجد) محسوب می‌شود و نزد مسلمانان به عنوان یکی از پرفضیلت‌ترین اعمال مستحبی شناخته می‌شود.

زمان خواندن نماز وتر

نماز وتر را چه زمانی بخوانیم؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم که نماز وتر معمولاً در نیمه‌شب شرعی تا طلوع فجر خوانده می‌شود.

تعداد رکعت‌های نماز وتر

نماز وتر یک رکعتی است و پس از هشت رکعت نماز شب (چهار نماز دو رکعتی) و دو رکعت نماز شفع، به عنوان اتمام‌کننده نماز شب ادا می‌شود.

روش خواندن نماز وتر

پس از اتمام نماز شفع، نیت کنید که نماز وتر را به جا آورید و بگویید: یک رکعت نماز وتر می‌خوانم قُربة اِلی الله

سوره حمد را قرائت نمایید.

تلاوت یک مرتبه سوره توحید، یک مرتبه سوره فلق، یک مرتبه سوره ناس مستحب است.‌

می‌توانید به‌جای این سه سوره، سوره توحید یا هر سوره دیگری را بخوانید، اما قرائت سه سوره فوق فضیلت بیشتری دارد.

قنوت گرفتن پس از قرائت حمد و سوره است.

به رکوع رفته و ذکر رکوع را بگویید.

سپس از رکوع بلند شده و به سجده بروید و ذکر سجود را بگویید.

دوباره سجده دوم را رفته و ذکر سجود را بگویید.

طریقه خواندن قنوت نماز وتر

دعای قنوت در نماز وتر به دلیل جایگاه خاص آن، طولانی‌ترین و مهم‌ترین بخش این نماز محسوب می‌شود. روش خواندن قنوت نماز وتر به صورت زیر است: چهل مرتبه ذکر زیر را بگویید (مستحب است برای چهل مؤمن زن و مرد، از درگذشتگان یا زندگان، دعا شود):

«اَللّهُمَّ اِغْفِر لِلْمُؤمِنینَ وَ اَلْمُؤمِناتْ وَ اَلْمُسلِمینَ وَ اَلْمُسلِماتْ»

هفتاد مرتبه استغفار کنید:

«اَسْتَغْفِرُ اللهَ رَبی وَ اَتُوبُ اِلَیه»

هفت مرتبه بگویید:

«هذا مَقامُ الْعائِذِ بِکَ مِنَ النّار»

سیصد مرتبه ذکر «اَلْعَفو» را تکرار کنید؛ و در نهایت ذکر زیر را بگویید:

«رَبّ اغْفِرْلی وَ ارْحَمْنی وَ تُبْ عَلیََّ اِنَّکَ اَنْتَ التّوابُ اَلْغَفُورُ الرّحیم»

آیا در قنوت نماز وتر می توان فارسی دعا کرد؟

بر اساس فتوای اکثر مراجع تقلید (با استثنای آیت‌الله فاضل و آیت‌الله مکارم)، خواندن دعا به زبان فارسی در قنوت تمامی نمازها، اعم از واجب و مستحب، جایز است. در نتیجه، خواندن دعای قنوت به زبان فارسی در نماز وتر هیچ اشکالی ندارد.

ذکر قنوت نماز وتر را باید با حالت تضرع بگوییم؟

بر خلاف نماز‌های یومیه که باید در سکون و خشوع مطلق خوانده شوند، قنوت نماز وتر بر حالت تضرع و خوف تأکید دارد؛ مستحب است فرد با حالت گریه بر گناهان خود به درگاه الهی مناجات کند. البته، این گریه باید ریشه در مسائل معنوی داشته باشد و گریه و اندوه ناشی از غم‌ها و مشکلات مادی در این قنوت نهی شده است. آموزش نماز وتر

در قنوت نماز وتر برای چه کسانی دعا کنیم؟

در قنوت نماز وتر نیز مستحب است چهل مؤمن به اسم دعا شوند و برای آنها از خداوند خیر و رحمت طلب شود.

در کتاب توضیح المسائل مراجع درباره دعا برای چهل مؤمن چنین نوشته شده است: در قنوت نماز وتر مستحب است چهل نفر مؤمن را دعا کند و مثلاً بگوید: اللهم اغفر لاءمام خمینی، اللهم اغفر للشهید بهشتی، اللهم اغفر للشهید رجایی و… و می‌تواند به مؤمنان و آشنایان محلّ خود ـچه زن باشند و چه مرد، چه زنده باشد و چه مرده ـ. دعا کند و می‌تواند به فارسی دعا کند و بگوید: خدایا پدرم، مادرم، برادرم، خواهرم و… را بیامرز.

دعا‌های مجرب برای قنوت نماز وتر

دعا‌هایی مانند ابوحمزه، کمیل، آل یس و ده‌ها دعای نام آشنای دیگر در احادیث متعدد توصیه شده‌اند که خواندن آنها موجب توفیقات بسیار است. یکی از این دو این دعای بسیار زیبا عبارتند از:

اللهم إنا نستعینک ونستغفرک ونؤمن بک ونتوکل علیک ونثنی علیک الخیر کله نشکرک ولا نکفرک ونخلع ونترک من یفجرک، اللهم إیاک نعبد ولک نصلی ونسجد وإلیک نسعی ونحفد نرجو رحمتک ونخشی عذابک إن عذابک بالکفار ملحق

و دیگری:

اللَّهُمَّ اهْدِنِی فِیمَنْ هَدَیتَ، وَعَافِنِی فِیمَنْ عَافَیتَ، وَتَوَلَّنِی فِیمَنْ تَوَلَّیتَ، وَبَارِک لِی فِیمَا أَعْطَیتَ، وَقِنِی شَرَّ مَا قَضَیتَ، فإِنَّک تَقْضِی وَلا یقْضَی عَلَیک، وَإِنَّهُ لا یذِلُّ مَنْ وَالَیتَ، وَلا یعِزُّ مَنْ عَادَیتَ، تَبَارَکتَ رَبَّنَا وَتَعَالَیتَ، ولا منجا منک إلا إلیک

بهترین دعا در قنوت نماز وتر از پیامبر

از پیامبر اسلام (ص) آمده است که در قنوت نماز وتر ۷ مرتبه ذکر زیر را بگویند تا از آتش دوزخ دور بمانند، زیرا خودشان در نماز وتر این ذکر را می‌گفتند: هذا مَقَامُ الْعَائِذِ بِکَ مِنَ النَّار ( اینجا جایگاه بنده‌ای است که از آتش دوزخ به تو پناه آورده است)

استجابت دعا در قنوت نماز وتر

در اسلام استغفار و طلب بخشش از خداوند جایگاه رفیعی دارد. یکی از بهترین مواقع برای طلب بخشش قنوت نماز وتر است و ثواب زیادی دارد. به گونه‌ای ۷۰ بار ذکر استغفار و ۳۰۰ مرتبه ذکر العفو از مستحبات مؤکد در قنوت این نماز است. همچنین نفرین بر دشمنان اسلام قبل از استغفار کردن و بالا گرفتن دست چپ در حال ذکر گفتن و شمارش اذکار با دست راست نیز مستحب است. امام رضا (ع) از پدران بزرگوار خود نقل می‌کنند که امام حسین (ع) فرمودند؛ روزی نزد امیرالمؤمنین (ع) نشسته بودم که عربی وارد شد و عرض کرد یا امیرالمؤمنین! من مرد عیالمند و فقیر هستم و مالی که زندگی مرا کفایت کند ندارم. حضرت فرمودند:‌ای برادر عرب! چرا استغفار نمی‌کنی تا حالت نیکو شود؟ عرض کرد: زیاد استغفار می‌کنم، اما تغییری در زندگی‌ام پیدا نشده است. حضرت فرمودند:‌ ای برادر عرب خدای متعال می‌فرماید: فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّکمْ إِنَّهُ کانَ غَفَّاراً (سوره نوح-آیه ۱۰)  به آنها گفتم: از پروردگار خویش آمرزش بطلبید که او بسیار آمرزنده است.

خواص و فضیلت‌های نماز وتر

نماز وتر از جایگاه والایی برخوردار است و سیره پیامبر (ص) و ائمه اطهار (ع) بر اهمیت آن تأکید دارد؛ این نماز زیور آخرت مؤمن است.