چراغ‌سبز دولت برای فروش زمین‌های «زکریا» در مشهد

محمد کاملان | شهرآرانیوز؛ سرانجام بعد از ۱۰ سال مصوبه فروش ۵۰۰ هزارمتر مربع از زمین‌های متعلق به دولت در اراضی زکریا برای سامان دهی حاشیه شهر مشهد از سوی معاون اول رئیس جمهور به وزارت راه وشهرسازی ابلاغ شد.  براساس این مصوبه، شرکت بازآفرینی شهری ایران باید این زمین‌ها را به ارزش افزوده تبدیل و هزینه آن را صرف بازسازی حاشیه شهر مشهد کند.

ماجرای فروش اراضی دولتی زکریا به نفع سامان دهی حاشیه شهر، پیشینه‌ای دستکم ۱۰ ساله دارد و اولین بار در سال ۱۳۸۹ و در حد یک ایده مطرح شد؛ ایده‌ای که البته هیئت وزیران آن را در همان سال تصویب کرد، اما خبری از اجرا نشد. پیگیری‌های شورا‌های شهر مشهد هم برای عملی شدن آن فایده‌ای نداشت و این مصوبه در عمل به دست فراموشی سپرده شد. اما پرونده فروش اراضی زکریا با یک جین معارض در سال ۱۳۹۴ دوباره مطرح شد. محمدسعید ایزدی، معاون وقت وزیر راه و شهرسازی در آن سال، از طرحی با نام اسکان مجدد رونمایی کرد که قرار بود طی آن وزارت راه و شهرسازی بخشی از اراضی مرغوب زکریا را به شهرداری مشهد بدهد تا در قبال آن مسکن آماده برای جابه جایی و سامان دهی بخشی از ساکنان حاشیه شهر مشهد فراهم شود.

 

البته از ۵۰ هکتار تصویب شده سال ۱۳۸۹، مقرر شد تنها ۳۵ هکتار آماده سازی شده بدون معارض در اختیار شهرداری گذاشته شود. قرار بود با فروش این زمین‌ها چیزی نزدیک به ۶۰۰ میلیارد تومان برای سامان دهی حاشیه شهر دست شهرداری را بگیرد. قرار بود ۴۰۰ میلیارد تومان از این اعتبار صرف ساخت ۲ بیمارستان ۵۴۰ و ۳۲۰ تخت خوابی در مناطق قرقی و شمال شرق مشهد شود. کلنگ هر ۲ بیمارستان نیز با حضور وزیر بهداشت به زمین خورد، اما آن ۵۰ هکتار مصوبه دولت و ۳۵ هکتار آماده سازی شده‌ای که معاون وزیر قولش را داده بود فروش نرفت و ساخت این ۲ بیمارستان در همان مرحله کلنگ زنی باقی ماند.

در سال ۱۳۹۶ ایزدی، معاون وزیر راه و شهرسازی، در مصاحبه‌ای دیگر اظهار کرد که همه اعتبار ششصدمیلیاردتومانی حاصل از فروش این زمین‌ها در حاشیه مشهد هزینه خواهد شد و حتی مدعی شد که معارضات این پروژه برطرف شده است و تنها مسئله‌ای که وجود دارد، نحوه اختصاص منابع حاصل از این زمین برای ساخت بیمارستان در حاشیه شهر است. ایزدی همچنین وعده داده بود که اعتبار حاصل از فروش این زمین‌ها در سال ۱۳۹۶ به حاشیه مشهد تزریق شود، اما باز هم نه از فروش زمین‌ها خبری شد، نه اعتبار ششصدمیلیاردی برای سامان دهی حاشیه شهر مشهد به شهرداری داده شد.

در آخرین روز‌های دی ماه سال ۱۳۹۹ و پس از کش وقوس‌های فراوان، سرانجام مصوبه فروش ۵۰ هکتار اراضی متعلق به دولت در اراضی زکریا به امضای معاون اول رئیس جمهور رسید و به وزارت راه و شهرسازی و ۳ وزارتخانه و سازمان دیگر ابلاغ شد. البته این مصوبه با آن چیزی که در سال‌های قبل رسانه‌ای شده بود تفاوت دارد و مورد بازنگری قرار گرفته و شرکت بازآفرینی شهری ایران متولی فروش و اختصاص ارزش افزوده این زمین‌ها به شهرداری مشهد شده است. براساس مصوبه هیئت دولت، این شرکت باید در مدت ۶ ماه ۵۰ هکتار اراضی یادشده را به فروش برساند و با همکاری دیگرسازمان‌های مسئول، ارزش افزوده‌ای را که از فروش این زمین‌ها به دست می‌آید صرف سامان دهی حاشیه شهر کند. در واقع این شرکت بازآفرینی شهری است که تصمیم می‌گیرد پول اراضی زکریا کجا و چطور در حاشیه شهر مشهد هزینه شود.

درهمین راستا رئیس کمیسون ویژه مناطق پیرامونی و کم برخوردار شورای اسلامی شهر مشهد با بیان اینکه مصوبه فعلی باید در سال ۱۳۸۹ اجرا می‌شد، گفت: در آن سال و براساس چیزی که دولت تصویب کرده بود باید این ۵۰ هکتار زمین بابت سامان دهی اراضی سیس آباد و سایر مناطق حاشیه شهر مشهد که بر روی گسل قرار دارند فروخته و اعتبار آن صرف مناسب سازی و مقاوم سازی این سکونتگاه‌ها می‌شد، اما بنا به دلایل نامشخصی اجرای این مصوبه به تعویق افتاد.

رمضانعلی فیضی، با اشاره به مکاتبات فراوان استانداری خراسان رضوی و شورای شهر مشهد برای استفاده از این ظرفیت بالقوه با هدف سامان دهی حاشیه شهر مشهد، ادامه داد: از ابتدای شورای پنجم پیگیر اختصاص و فروش این اراضی به نفع سامان دهی حاشیه شهر مشهد بودیم و استانداری هم بار‌ها درباره این موضوع با وزارت راه و شهرسازی مکاتبه کرده است، اما جوابی دریافت نکردیم، تا اینکه به ما گفتند اراضی زکریا به منظور ساخت یک بیمارستان پانصدتخت خوابی در بولوار حر مشهد تهاتر شده است که این تهاتر هم معطل ماند و ساخت آن بیمارستان پانصدتخت خوابی هم به فراموشی سپرده شد.

وی از بازنگری جدی مصوبه سال ۱۳۸۹ هیئت دولت وقت توسط دولت دوازدهم خبر داد و افزود: چیزی که امروز ابلاغ شده است تفاوت‌هایی با مصوبه یک دهه قبل دارد و بازنگری‌هایی در آن انجام شده است. به نظر می‌رسد قرار است شرکت بازآفرینی شهری ایران پول فروش این اراضی را در هدف خودش که سامان دهی حاشیه شهر مشهد است خرج کند.

فیضی با تأکید بر اینکه مسئله حاشیه شهر مشهد موضوعی ملی است و حل آن نیازمند یک عزم همگانی در سطح کشوری است، خاطرنشان کرد: این مصوبه و ابلاغ آن از سوی دولت بسیار خوب است و گامی مهم برای حل مسئله حاشیه شهر مشهد است، اما مشکلات حاشیه نشینی مشهد زمانی حل و فصل می‌شود که یک عزم جزم ملی برای آن وجود داشته باشد، در غیراین صورت همان اتفاقی می‌افتد که در ۱۰ سال گذشته افتاده است و در عمل، هیچ کاری برای حاشیه شهر مشهد انجام نمی‌شود. فرایند‌ها در این زمینه باید کم شود و تداخلات به حداقل برسد تا کاری انجام شود و این سرمایه هرچه سریع‌تر صرف رونق بخشی حاشیه شهر مشهد شود.

رئیس کمیسیون ویژه مناطق پیرامونی و کم برخوردار شورای شهر ادامه داد: برای نمونه، اداره کل راه و شهرسازی استان بعد از ابلاغ این مصوبه باید پای کار بیاید و شرایط فروش اراضی زکریا را با وجود معارضاتی که دارد تسهیل کند تا در کار فروش این اراضی اختلالی به وجود نیاید.

فیضی با بیان اینکه همه آورده مالی از فروش این اراضی باید صرف بهبود فضای حاشیه شهر مشهد شود، تصریح کرد: سامان دهی حاشیه شهر که در متن این مصوبه به آن اشاره شده است، معنای وسیعی دارد و شهرداری بعد از اختصاص این اعتبار باید آن را صرف ساخت مسکن استاندارد و اعمال سیاست‌های تشویقی برای این کار، تأمین سرانه‌های شهری مثل فضای سبز، زیرساخت‌های مهم شهری و جبران دیگرکمبود حاشیه‌های شهر مشهد کند تا زیست پذیری، رفاه و ضریب ارائه خدمات به مردم در این مناطق افزایش پیدا کند.

وی گفت: اگر عزم ملی و استانی برای اجرای این مصوبه وجود داشته باشد و همه سازمان‌ها برای مردم قدم بردارند و از همه مهم‌تر تداخلات اجرایی برخی از دستگاه‌های اجرایی حل شود، می‌توان به تحقق پذیری و اجرای این مصوبه دولت امیدوار بود؛ کما اینکه در مشهد بسیاری از مشکلات حاشیه شهر با پادرمیانی شورای شهر و شهرداری، به ویژه در زمینه اراضی بزرگ مقیاس حل وفصل شده است.