تصادف زنجیره‌ای در بلوار نماز مشهد یک کشته و ۳ مصدوم برجای گذاشت (۱۴ شهریور ۱۴۰۴) جاده کندوان یکطرفه شد | آزادراه تهران شمال مسدود شد (۱۴ شهریور ۱۴۰۴) ۶ کشته در یک مشاجره خانوادگی در سراب ۱۲ مصدوم در سانحه رانندگی در جاده چالوس پیش‌بینی آسمانی صاف تا کمی ابری در تهران برای ۵ روز آینده ۶۳ سکه تاریخی منقوش به نام پیامبر (ص) رونمایی می‌شود ترافیک سنگین در جاده‌های شمالی کشور (۱۴ شهریور ۱۴۰۴) کیفرخواست قاتل ایلیا صادر شد انهدام بیش از ۹۷ هزار متر خطوط لوله انتقال سوخت قاچاق در هرمزگان نتایج دوره بدون آزمون دکتری تخصصی ۱۴۰۴ دانشگاه آزاد اعلام شد علت دود اطراف سایت هسته‌ای اصفهان چه بود؟ زلزله‌ای شدید جلال آباد مرکز ولایت ننگرهار افغانستان را لرزاند (۱۳ شهریور ۱۴۰۴) شناسایی بیش از ۱۳۰۰ نوع ماده مخدر نوظهور در جهان آمار جان‌باختگان زلزله افغانستان از مرز ۲ هزار نفر رد شد (۱۳ شهریور ۱۴۰۴) دستگیری قاتل فراری پس از ۱۴ سال در تهران وزیر میراث فرهنگی: باید سهم گردشگری ایران از چین افزایش یابد + ویدئو سازمان غذا و دارو: نگرانی‌ها درباره کمبود انسولین بی‌مورد است کشف و توقیف محموله سلاح و مهمات جنگی در لرستان + عکس (۱۳ شهریور ۱۴۰۴) هواپیمایی برای پرواز رشد اشتغال پایان یک انتظار ۱۵ ساله! | نسخه آی‌پد اینستاگرام منتشر شد هشدار پلیس فتا درباره کلاهبرداری در پلتفرم‌های جعلی رمزارز فیشورسیلنت دندان چیست و چه کسانی باید آن را روی دندان بگذارند؟ یک ورزش موثر و توصیه شده برای کاهش استرس نسل Z پیش‌بینی هواشناسی مشهد و خراسان رضوی امروز (پنجشنبه، ۱۳ شهریور ۱۴۰۴) | پایداری نسبی دما تا اواسط هفته آینده در استان پوشش بیمه‌ای ۲ هزار فعال صنایع‌دستی کشور مهریه، عامل استحکام یا انفصال خانواده؟ | گذری بر قوانین شرعی، حقوقی و روانشناختی مهریه واکنش وزیر آموزش و پرورش به اعتراضات داوطلبان آزمون استخدامی: همه امتیازات قانونی بوده است تربیت پرستار بیمارستانی غیرقانونی است وزیر علوم در همدان مطرح کرد: امسال ۴ هزار خوابگاه دانشجویان متاهل تحویل داده خواهد شد
سرخط خبرها

دین و معرفت

  • کد خبر: ۶۸۴۹
  • ۲۱ مهر ۱۳۹۸ - ۰۶:۵۲
دین و معرفت
عباس عبدی رئیس انجمن صنفی روزنامه‌نگاران

یکی از روحانیون محترم که از عوام فریبی و انجام اقدامات خلاف به نام دین متأثر است و شواهدی ازجمله جنایات داعش و عملیات انتحاری آنان را در کشتن مردم، مصداقی از این تحمیق جوانان به نام دین می داند، در جریان یک نشست فرهنگی برای بررسی کتابش با عنوان «در دادگاه جهل مقدس» اظهار کرد که اگر بخواهیم دین داشته باشیم، باید معرفت داشته باشیم. دین بدون معرفت، از بی دینی به مراتب بدتر است. گرچه برای ایشان به پاس نگاهشان به دین و خرافات زدایی از آن باید احترام قائل بود، به چند علت می توان گفت که گزاره ایشان کمکی به اصلاح فرهنگ دینی مدنظر نمی کند؛ اول اینکه کسب معرفت را می توان به سادگی به کار برد بدون اینکه در عمل، امکان رسیدن به آن ساده باشد. درحقیقت کاربرد آن سهل و ممتنع است. سهل است، همان طور که ایشان به کار برده اند. ممتنع است؛ چراکه ایشان یک روحانی و از یک خانواده روحانی است و حدود 75سال سن دارد و در تمام طول زندگی درحال مطالعه و تحقیق بوده است. بعید است حتی درصد اندکی از مردم، حال وحوصله و استعداد یا امکان یا حتی علاقه به چنین کاری را داشته باشند. اگر هم داشته باشند و همه مشغول این فعالیت شوند، گذران زندگی عادی آن‌ها دچار اختلال می شود. به علاوه زمانی که دین آمده بود، مردم فوج فوج وارد آن می شدند(یدخلون فی دین ا... افواجا) و پیامبر(ص) هم به مردم نگفت وارد دین نشوید و اول به معرفت برسید، بعد وارد شوید.
اتفاقا هرچه رابطه دین(و نه لزوما همه موضوعات) را با معرفت به معنای شناخت دقیق بیشتر کنیم، برخی وجوه مهم آن تضعیف خواهد شد، مگر آنکه معرفت را یک درک یا حس کلی بدانیم که در این صورت، هر کسی این درک را کمابیش دارد؛ درک هایی که با یکدیگر فرق می کنند. مولوی در داستان موسی و شبان این مسئله را به خوبی بیان می کند.
دلیل دیگر اینکه اگر منظور از ضرورتِ داشتن معرفت، به علمای دینی برمی گردد که در این صورت هر نحله و جریان دینی، از جمله داعش و نحله های داخلی، دارای علمایی هستند که ادعای دارا بودن معرفت عمیقِ آنان، کمتر از دیگران نیست. اتفاقا آنان ممکن است اندیشه های دیگران را فاقد معرفت اصیل بدانند و آن ها را انحرافی قلمداد کنند، بنابراین براساس چه منطقی باید معرفت یکی را بر دیگری ترجیح داد و اولی را معرفت و دومی را نادانی دانست؟
به علاوه هنگامی که یک پدیده همه گیر و فراگیر می شود، به ناچار سطح معرفتی آن پدیده برای عموم، کم می شود و دستیابی به معارف آن پدیده، امری تخصصی و حرفه ای و از دسترس مردم دور می گردد.
از این ها گذشته، به نظر می رسد که از زاویه دید گوینده یک تلازم منطقی میان معرفت و رفتار وجود دارد، درحالی که درحقیقت چنین تلازمی وجود ندارد. ممکن است معرفت باشد ولی عمل و کنش به نحوی دیگری سوق پیدا کند. نمونه این خطا را در گزینش ها شاهد بودیم که چگونه تعهد ابتدا به تدین و سپس به معارف تقلیل یافت. و بالاخره اینکه معرفت دینی، امری انتزاعی و مثل ریاضی نیست. معرفت به شدت تحت تأثیر فضای اجتماعی و عمومی است؛ به ویژه ملاحظات و اثرات محیط ازجمله منافع و قدرت سیاسی در آن مشهود است. اگر به گزاره های معرفت دینی و سایر معارف اجتماعی در همین نیم قرن اخیر در ایران توجه کنیم، روشن خواهد شد که چگونه سیال و غیرثابت و متأثر از این عوامل و شرایط بوده است.نکته دیگر اینکه هدف از دین را همیشه انسان سازی دانسته اند. این تعبیر دیگری از هدف اخلاقی دین است. اخلاق، موکول به معرفت نیست، بلکه کنش اخلاقی برآمده از جمع و گروه است. در اینجا نیز وجه اجتماعی رفتار مهم است.چه نتیجه ای از این نقد می خواهم بگیرم؟ قصدم رد انگیزه های گوینده محترم نیست. چه بسا حداکثر همدلی با این انگیزه را دارم. تجربیات فردی ما در مواجهه با افراد نشان می دهد که نوعی از کج فهمی دینی درحال رواج است که برای خودش نیز مبانی معرفتی قائل است و حتی معرفت دیگران را قبول ندارد. این مسئله با متهم کردن آنان به نداشتن معرفت، حل نمی شود. این یک امر اجتماعی است نه مسئله ای فردی که با معرفت و دانش بتوان آن را حل یا درمان کرد. اگر به جای طرح مسئله از موضع معرفتی و شناختی یا روان شناسی، آن را اجتماعی تحلیل کنیم، در این صورت احتمال دارد که شیوه های اجتماعیِ حل مشکل را نیز بتوان یافت.

گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
آخرین اخبار پربازدیدها چند رسانه ای عکس
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->