مقابله با شبهات عزاداری در فضای مجازی

در این چند سال با فرارسیدن ایام محرم و عاشورای حسینی، شاهد لجن پراکنی و بیان شبهاتی درباره این حادثه بزرگ در فضای مجازی هستیم؛ مطالبی که گاه با گره زدن به بعضی مسائل و مشکلات امروز جامعه همراه می‌شود و مخاطب را با پس زمینه قبلی، برای پذیرش آن مجاب می‌کند. دقت در این مباحث نشان می‌دهد که بیشتر نکات مطرح شده فقط با نگاهی مادی به واقعه عظیم کربلا نگاشته می‌شود؛ جایی که بسیار نزدیک به مباحث اقتصادی گره خورده است و می‌کوشد از این روزنه نفوذ، جایگاهی در ذهن مخاطب به دست بیاورد.

همچنین، همراه این جریان با انعکاس بعضی بدعت‌ها و اعمال نادرست در عزاداری ذهن مخاطب این فضا را که بیشتر جوانان هستند، بیش از پیش درگیر و منحرف می‌کند. چنان که نوع نوشتار در این زمینه به گونه‌ای است که به ظاهر منابع معتبر علمی دارد و از گفتار‌ها و نوشته‌های متقن استفاده شده است.

به نظر می‌رسد با شوروشوقی که هرسال در برگزاری مراسم عزاداری حضرت اباعبدا... الحسین (ع) در جامعه دیده می‌شود، تأثیر این گونه فضاسازی‌ها بسیار اندک است، اما باقی ماندن این پرسش‌ها در ذهن مخاطب ممکن است دودلی باقی بگذارد و در بزنگاه‌های تصمیم و اراده، وی را با کندی در واکنش و تصمیم صحیح روبه رو سازد. امام علی (ع) می‌فرماید: «میوه شک سرگردانی است.» در روایتی دیگر از ایشان است که می‌فرماید: «هیچ گاه گمراه نشود کسی، مگر زمانی که شک و تردید بر یقین او چیره شود.»

اول اینکه در رویارویی با این گونه شبهات باید دانست که همه نوشته ها، گفتار‌ها و تصاویری که در فضای مجازی منتشر می‌شود و صورت واقعی به خود می‌گیرد، نشئت گرفته از نقصان در آگاهی مخاطب است. مخاطب نیز به علت ناآشنایی با مباحث تاریخی، فقهی و روایی و همچنین دردسترس نبودن منابع، قدرت تشخیص صحت مباحث را ندارد و در دام این شبهات گرفتار می‌شود.

همان گونه که گفته شد، همراه کردن این نوشتار با ذکر اسامی دانشمندان یا کتب معتبر علمی، درحالی ذهن را درگیر می‌کند که با یک جست وجوی ساده مشخص می‌شود که یا این منبع اصلا وجود خارجی ندارد یا سخن گفته شده تقطیع شده یا اصلا گوینده چنین جملاتی را بر زبان نیاورده است. به هرحال بی حوصلگی مخاطب در فضای مجازی و تحریک احساسات که خاصیت کار در این فضاست، باعث می‌شود هم پیام‌ها سریع‌تر پذیرفته شود و هم فرد دریافت کننده پیام خودش زمینه‌ای برای بازنشر این پیام در صفحات مجازی دیگر شود. بنابراین، مطالعه و تبحر در استفاده از فضای مجازی برای جست وجو‌های ساده اینترنتی در رسیدن به این منابع و اطلاعات و به دست آوردن حداقل‌های کاربردی، از راه‌هایی است که می‌تواند مخاطب را در این جنگ مجهز کند.

دوم اینکه مطالبی که همیشه بر آن‌ها تأکید شده است، بی توجهی به این موضوعات و شبهات درپی یقینی است که در سال‌ها و در موضوع قیام حسینی و ابعاد مختلف آن برای فرد ایجاد شده است. یقینی که برگرفته از سال‌ها رنج بزرگان در رسیدن این پیام به عصر کنونی است. حال برای پاسخ به این شبهه و عبور از این پرتگاه، بهترین راه پرسشگری است.

اگر روحیه پرسشگری در جوانان مسلمان به نحوی شایسته شکل بگیرد و افرادی با قابلیت‌های جذب و دارای دانش و آگاهی محل مراجعه جوانان قرار بگیرند و در دسترس باشند، بی گمان نه تنها می‌تواند از ادامه این روند جلوگیری کند، بلکه به ثبات ایمان و عقیده و تجهیز جامعه به سلاح قوی و درخور اتکا کمک می‌کند. وظیفه متولیان امر تولید محتوای رسانه‌ای زیبا، فاخر و پذیرفتنی در پاسخ به این شبهات را نیز نباید نادیده گرفت، چنان که خارج کردن جلسات سخنرانی ایام عزاداری از روش متکلم وحده به پرسش وپاسخ می‌تواند یکی دیگر از روش‌های رفع این شبهات در ذهن مخاطب باشد و در عمل به جای بیان مطالب جدید، مطالبی را که از قبل در ذهن داشته است، تثیبت کند.

سوم اینکه باید جوانان را با این موضوع بیش از پیش آشنا کرد که قیام اباعبدا... (ع) قیامی صرفا در مدار ذهنی شیعیان نیست و سایر فرقه‌های اسلامی و حتی بزرگان و اندیشمندان غرب و شرق دراین باره سخنرانی‌ها کرده اند و کتاب‌هایی مختلف در تأیید و بیان ابعاد مختلف این قیام نوشته اند. با یک جست وجوی ساده می‌توان به گفتار‌ها و کتاب‌های این بزرگان دست یافت و به این شبهه افکنی‌ها پاسخی قاطع داد که آیا این بزرگان که خودشان منشأ تحول در جامعه بشری بوده اند، از این شبهات غافل بوده و به این نکات توجه نکرده اند و واقعا این موضوعات ساده را نفهمیده اند؟ بررسی سخنان این دانشمندان غربی و شرقی و بیان این سخنان در فضای مجازی نه تنها ضدحمله مفیدی برای هجمه افکنی است، بلکه می‌تواند ما را به یک مهاجم در این جنگ نابرابر تبدیل کند.