۱۷دی ۵۶؛ قیام زنان مشهد
جواد چشمه‌نور
عضو گروه مبارزاتی «ستاره اسلام»
۲ روز مانده به قیام ۱۹دی ۵۶ قم در اعتراض به مقاله احمد رشیدی‌مطلق در اهانت به امام راحل و مقام مرجعیت، اولین تظاهرات و حرکت انقلابی زنان مشهد به وقوع پیوست.
این واقعه از تکیه «پزندگان» در میدان بیت‌المقدس (فلکه آب) آغاز شد و جمعیت زنان مبارز از مسیر خیابان شهید اندرزگو (خسروی‌نو) به سمت میدان شهدا (میدان مجسمه شاه) حرکت کردند، درحالی‌که روی پرده‌نوشته‌ای که در دست زنان بود، این جمله به چشم می‌خورد: «ما زنان مسلمان خراسان آزادی خواهران دربند را خواهانیم».
تظاهرکنندگان نزدیک میدان شهدا و در خیابان شیرازی (بالاخیابان) با گارد و نیرو‌های ساواک روبه‌رو شدند و عده‌ای از آنان مورد ضرب و شتم قرار گرفتند و تعدادی هم دستگیر و به زندان شهربانی منتقل شدند.
این حرکت حماسی پس از سال‌ها سکوت و خفقان که رژیم پهلوی ایجاد کرده بود، برای اولین‌بار در کشور اتفاق افتاد، بازتاب گسترده‌ای یافت و پیرو آن سکوت مطلق و خفقان شکسته شد، تا جایی که خبر و عکس این واقعه توسط شهید «فرودی» و گروه «ستاره اسلام» و از طریق ۲ تن از عناصر انقلابی، یعنی آقایان شهید «محمد منتظری» و هم‌رزمش «مرتضی نیلی» به خارج از مرز‌ها منتقل و در روزنامه «تشرین» سوریه و جراید پاکستان منعکس و چاپ شد، همچنین توسط اعضای «ستاره اسلام» به‌صورت اعلامیه افشاگرانه و اطلاع‌رسانی خبر واقعه در شهر مشهد توزیع شد و انعکاس کشوری پیدا کرد تا آنجا که رژیم شاه مجبور شد این حادثه را در روزنامه‌های محلی خراسان و آفتاب شرق با عناوین «زنان چادری و مجهول‌الهویه» و در روزنامه حزب رستاخیز به نام «ارتجاع سرخ و سیاه» مورد حملات سخیفانه خود قرار دهد تا شاید بتواند افکار عمومی را از اصل ماجرا منحرف کند. علت حضور زنان در این روز و اقدام به تظاهرات، موضوع کشف حجاب رضاخانی در سال۱۳۱۴ و سرکوبی گسترده مردم در مسجد گوهرشاد و همچنین حرکتی علیه رژیم شاه بود. طراحان تظاهرات می‌خواستند در تقابل با مراسم کشف حجاب میدان مجسمه شاه (شهدای فعلی) که همه‌ساله در ۱۷ دی توسط زنان وابسته به رژیم برگزار می‌شد، بگویند ما ضمن قیام علیه رژیم دست‌نشانده شاه با چادر و حجاب کاملمان اعلام می‌کنیم که کشف حجاب رضاخانی موضوعی شکست‌خورده است و برهنگی زنان آزادی نیست، بلکه اسارت است.
ازجمله کسانی که در طراحی، سازمان‌دهی و اجرای این تظاهرات نقش کلیدی داشتند، می‌توان به حجت‌الاسلام حسین صفایی، شهید مهدی فرودی و سایر هم‌رزمانشان و همچنین تلاش مجاهدانه و تاریخی طلاب و مدرسان مکتب اسلام‌شناسی بانوان اشاره کرد.
این قیام مدبرانه در حرکت ۱۹ دی مردم و حوزه علمیه قم بی‌تأثیر نبود. مقام معظم رهبری نیز در مقاطعی از این حرکت زنان در مشهد یاد فرمودند.
در سال‌های اخیر به موضوع حماسه ۱۷دی ۵۶ زنان مشهد بیشتر پرداخته شده و به‌تازگی جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی کتابی در همین رابطه به نام «روز آزادی زن» منتشر کرده است.
این واقعه از تکیه «پزندگان» در میدان بیت‌المقدس (فلکه آب) آغاز شد و جمعیت زنان مبارز از مسیر خیابان شهید اندرزگو (خسروی‌نو) به سمت میدان شهدا (میدان مجسمه شاه) حرکت کردند، درحالی‌که روی پرده‌نوشته‌ای که در دست زنان بود، این جمله به چشم می‌خورد: «ما زنان مسلمان خراسان آزادی خواهران دربند را خواهانیم».
تظاهرکنندگان نزدیک میدان شهدا و در خیابان شیرازی (بالاخیابان) با گارد و نیرو‌های ساواک روبه‌رو شدند و عده‌ای از آنان مورد ضرب و شتم قرار گرفتند و تعدادی هم دستگیر و به زندان شهربانی منتقل شدند.
این حرکت حماسی پس از سال‌ها سکوت و خفقان که رژیم پهلوی ایجاد کرده بود، برای اولین‌بار در کشور اتفاق افتاد، بازتاب گسترده‌ای یافت و پیرو آن سکوت مطلق و خفقان شکسته شد، تا جایی که خبر و عکس این واقعه توسط شهید «فرودی» و گروه «ستاره اسلام» و از طریق ۲ تن از عناصر انقلابی، یعنی آقایان شهید «محمد منتظری» و هم‌رزمش «مرتضی نیلی» به خارج از مرز‌ها منتقل و در روزنامه «تشرین» سوریه و جراید پاکستان منعکس و چاپ شد، همچنین توسط اعضای «ستاره اسلام» به‌صورت اعلامیه افشاگرانه و اطلاع‌رسانی خبر واقعه در شهر مشهد توزیع شد و انعکاس کشوری پیدا کرد تا آنجا که رژیم شاه مجبور شد این حادثه را در روزنامه‌های محلی خراسان و آفتاب شرق با عناوین «زنان چادری و مجهول‌الهویه» و در روزنامه حزب رستاخیز به نام «ارتجاع سرخ و سیاه» مورد حملات سخیفانه خود قرار دهد تا شاید بتواند افکار عمومی را از اصل ماجرا منحرف کند. علت حضور زنان در این روز و اقدام به تظاهرات، موضوع کشف حجاب رضاخانی در سال۱۳۱۴ و سرکوبی گسترده مردم در مسجد گوهرشاد و همچنین حرکتی علیه رژیم شاه بود. طراحان تظاهرات می‌خواستند در تقابل با مراسم کشف حجاب میدان مجسمه شاه (شهدای فعلی) که همه‌ساله در ۱۷ دی توسط زنان وابسته به رژیم برگزار می‌شد، بگویند ما ضمن قیام علیه رژیم دست‌نشانده شاه با چادر و حجاب کاملمان اعلام می‌کنیم که کشف حجاب رضاخانی موضوعی شکست‌خورده است و برهنگی زنان آزادی نیست، بلکه اسارت است.
ازجمله کسانی که در طراحی، سازمان‌دهی و اجرای این تظاهرات نقش کلیدی داشتند، می‌توان به حجت‌الاسلام حسین صفایی، شهید مهدی فرودی و سایر هم‌رزمانشان و همچنین تلاش مجاهدانه و تاریخی طلاب و مدرسان مکتب اسلام‌شناسی بانوان اشاره کرد.
این قیام مدبرانه در حرکت ۱۹ دی مردم و حوزه علمیه قم بی‌تأثیر نبود. مقام معظم رهبری نیز در مقاطعی از این حرکت زنان در مشهد یاد فرمودند.
در سال‌های اخیر به موضوع حماسه ۱۷دی ۵۶ زنان مشهد بیشتر پرداخته شده و به‌تازگی جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی کتابی در همین رابطه به نام «روز آزادی زن» منتشر کرده است.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
