سردار ملی و هویت ملی

هویت در تعریف جامعه‌شناختی به معنای تمایزگذاری میان «ما» و «آنان» است. یعنی اعضای یک گروه اجتماعی با ارجاع به برخی عناصر فرهنگی میان خود و دیگری فرق می‌گذارند. هویت ملی نیز به معنای وجود احساس قوی ما بودن در میان آحاد یک جامعه و عنصری ضروری برای تداوم حیات یک ملت است. بدون وجود هویت ملی قوی خطر انحلال ملت و اضمحلال اقتدار دولت وجود دارد.
وجود، تداوم و قدرت‌بخشی به هویت ملی از عناصر متعددی تأثیر می‌گیرد که یکی از آن‌ها نماد‌های مشترک است. نماد‌ها مفاهیم، اشخاص یا اشیایی هستند که به‌طور قراردادی و بر اثر برخی وقایع تاریخی و بر اساس یک مفاهمه اجتماعی تداعی‌کننده یک مفهوم یا رویداد دیگر شده‌اند. از آنجا که نماد‌ها ظرفیت فراوانی برای انتقال و یادآوری مفاهیم دارند، می‌توانند به هویت ملی کمک فراوانی کنند. قهرمانان ملی، یعنی کسانی که جان خود را برای خدمت به میهن فدا کرده‌اند، گاهی به نماد‌هایی تبدیل می‌شوند که، چون احترام عموم ملت را همراه خود دارند، می‌توانند مقوم هویت ملی باشند. شهید سردار «قاسم سلیمانی» طی یک فرایند که ۴ دهه به طول انجامید، به دلیل روحیه پرهیز از جناح‌گرایی در سیاست داخلی در داخل و دشمن‌ستیزی و ذکاوت در خارج از مرز‌ها به نمادی تبدیل شد که هر ایرانی آزاده را به تحسین واداشت و به او احساس غرور داد. شهادت او نیز به شکلی نمادین دقیقا در امتداد اهداف او بود و جلوه نمادین قهرمانی او را چندین‌برابر نمود.
اکنون شهید سردار «قاسم سلیمانی» یک میراث ملی است. او نمادی است که در خارج از مرز‌ها برای ایران آبرو آورده و سرمایه اجتماعی را درون مرز‌ها افزایش داده است. حضور میلیونی ایرانیان در شهر‌های مختلف در بزرگداشت سردار نشان می‌دهد که او توانسته است اعتماد و احترام افراد از اقشار مختلف را برانگیزد. اکنون وظیفه خطیری بر عهده همه ماست. آن وظیفه صیانت از این محور وحدت ملی است.
شهادت این سردار ملی، قوتی مضاعف به روحیه ایرانیان بخشید. مظلومیت و شجاعتی که در زندگی و شهادت او بود، موجب شده است همه ما متألم شویم، اما تألم کافی نیست. به نظر می‌رسد باید برای حفاظت از سرمایه اجتماعی که این شهید برای کشور ما به ارمغان آورد، تلاش کنیم تا این سرمایه اجتماعی به بهانه‌های بی‌اساس دچار فرسایش نشود. تداوم راه او در گرو وفاداری ملی به اهداف و منش اوست. امید است ایرانیان سلحشوری و تدبیر را که به کمال در شهید سلیمانی جمع شده بود، در سیاست‌گذاری‌ها و سیاست‌ورزی‌های داخلی و خارجی به کار ببندند و هرگز وظیفه اصلی و همگانی خود را که صیانت از این خاک و ایمان مردمان آن است، فراموش نکنند.