سینمای دفاع مقدس نیازمند وفاداری به تاریخ است

به گزارش شهرآرانیوز، محمد‌ کلاته‌ملایی، کارشناس و منتقد سینما، امشب، ۲۰ بهمن، در جلسه نقد و بررسی فیلم‌های سینمایی چهارمین روز از جشنواره فیلم فجر در مشهد درباره فیلم کت چرمی اظهار کرد: فیلم کت چرمی شروع خوبی داشت و شخصیت اصلی آن هم در همان سکانس اول شناخته می‌شود. نترسی و کله‌شقی او در همان ابتدا روایت می‌شود. متاسفانه مانند دیگر فیلم‌های این روزها، بعد از گذشت کمی از داستان فیلم‌نامه مسیر اصلی خود را ادامه نمی‌دهد و دوباره اسیر خرده‌داستان‌ها می‌شود. 

وی ادامه داد: به جز جواد عزتی، شخصیت اصلی فیلم، چند کاراکتر دیگر در فیلم هستند که حضورشان در اثر نقشی در پیشبرد ماجرا ندارد. این‌ها همان مشکلات و مسائلی است که اکثر قریب به اتفاق آثار به آن دچار است.

کلاته‌ملایی درباره ایرادات فیلم‌نامه نیز گفت: این سوال وجود دارد که در سکانس مربوط به اخذ رضایت، وکیل خانواده مقتول از کجا در مورد روابط جواد عزتی و خانواده مقتول خبر داشته است؟ این موضوع در کجای فیلم نشان داده شد که وی از این مسائل اطلاع داشته است؟ در حقیقت داستان منطق روایی ندارد.  

این منتقد سینما درباره فیلم هایپاور نیز اضافه کرد: متاسفانه هایپاور اصلا فیلم نبود بلکه یک تجربه ناموفق و آماتورگونه و همچنین به شدت ضعیف در فیلم‌نامه، کارگردانی و انتخاب بازیگر بوده است. 

وی تصریح کرد: وقتی یک کارگردان نتواند کار خوب تولید کند، شخصیت ارزشمندی هم که درباره وی فیلم ساخته می‌شود، ضعیف نمایش داده خواهد شد. فیلم‌نامه به قدری ضعیف است که شخصیت و موقعیت نمی‌تواند ایجاد کند. 

کلاته‌ملایی با بیان اینکه تکان‌های دوربین و کلوزآپ‌های آن کارکرد ندارد، گفت: چگونه ایده پدافند به ذهن شهید ستاری می‌رسد؟ این موضوع در فیلم پاسخ داده نمی‌شود. در سکانس مربوط به اجرای ایده شهید ستاری چیز زیادی نمایش داده نمی‌شود. به نظر من این فیلم جزو آثاری است که ساخته شده تا بودجه دریافت کند. 

این منتقد سینما درباره فیلم شماره ۱۰ نیز بیان کرد: این اثر نیز آغاز خوبی دارد و ۱۰ دقیقه ابتدایی بسیار طلایی است که یک اسیر را نشان می‌دهد که نسبت به فرار کردن مصر است اما متاسفانه در زندان، قصه سمت مسائل دیگری می‌رود که نسبت به داستان اصلی کم‌اهمیت‌تر است. 

وی اضافه کرد: ای کاش قصه فرار سمت جنگ نمی‌رفت چون جنگ در این اثر کارکرد زیادی نداشت. اینطور کمتر به اسرا توهین می‌شد. مثلا در داستان هر فرار منجر به اعدام سه اسیر می‌شود ولی گویی این موضوع برای شخصیت‌های اصلی اهمیتی ندارد. اگر این نکات رعایت می‌شد، می‌توانستیم انتظار داستان بهتری داشته باشیم. 

کلاته‌ملایی عنوان کرد: خاصیت بد سینما این است که اگر آن را بلد نباشیم، حرف ما ضد خودمان می‌شود. کارگردانی در این فیلم موفق نبود و فیلم‌نامه نیز گاف‌های زیادی داشت. مثلا بارها اشاره می‌شود که شخصیت همراه نقش اصلی خرده‌شیشه دارد ولی کارکرد این موضوع مشخص نیست و به راحتی کشته می‌شود. 

علی ظفر، پژوهشگر تاریخ سینما نیز دبراه فیلم کت چرمی اظهار کرد: به نظر می‌رسد کت چرمی کپی دیگری از فیلم بازنده بود. شخصیت اصلی بدون دستور مقام مافوق رفتاری دارد که به نظر نمی‌رسد در دنیای واقعی امکان آن وجود داشته باشد. از همین رو خیلی نمی‌شود با فیلم به لحاظ محتوایی ارتباط برقرار کرد.

وی بیان کرد: فیلمی که قرار است در حوزه اجتماعی کار کند، خیلی ناهمگون پیش رفته و فضای جزیره‌ای داشت. خرده‌روایت‌ها خیلی در کنار هم معنای زیادی پیدا نمی‌کرد.

ظفر درباره فیلم هایپاور هم عنوان کرد: قبلا یک فیلم در مورد شهید ستاری ساخته شده اما اینجا شاهد یک فرمانده فربه‌تر که منفعل است و در خانه درگیر کاغذبازی است، هستیم. این‌ها نزدیک به شهید ستاری نیست.

این پژوهشگر تاریخ سینما تاکید کرد: فیلم نشان می‌دهد یک فرمانده از بازی وسط‌طناب الگویی می‌گیرد که بسیار سخیف است و سپس به ایده بزرگی می‌رسد. نمایش شهید صیاد نیز موجب از بین رفتن باورهای بیننده در مورد آن شهید می‌شود.

وی افزود: فیلم با فضای جنگنده‌ها و موشک‌ها اتمسفر را جذاب نشان می‌دهد ولی اصلا شرایط جنگ را تداعی نمی‌کند. هنگامی که شخصیت شهید ستاری در فیلم منصور باصلابت نمایش داده می‌شود، چرا باید با این اثر خراب شود؟ امید است برای ساخت فیلم‌های دفاع مقدسی بودجه دولتی نیاید.

ظفر درباره فیلم شماره ۱۰ نیز گفت: در این فیلم برخی افراد دیده می‌شوند که ارتباطی به اسارت نداشتند. باید این فیلم را از ۲ منظر دید. یکی اینکه به تاریخ فیلم توجهی نکنیم و فقط مشاهده کنیم که یک اسیر دنبال فرار کردن است. نگاه دیگر این است که به آن از منظر دفاع مقدس بنگریم.

از این جهت این سوال پیش می‌آید آیا واقعا شماره ۱۰ براساس واقعیت بوده است؟ نمایش برخی فضاها مانند یک کارخانه متروکه بیشتر شبیه فیلم‌های خارجی است.

وی افزود: اگر قرار است فیلمی تاریخی باشد، باید به تاریخ وفادار بود. بین اسرا نیز هیچ رابطه احساسی وجود ندارد. این فیلم از نگاه دفاع مقدس نقدهای زیادی دارد و تصور می‌کنم در آن برخی تحریف‌ها مشاهده می‌شود.