روند افزایشی مصرف سیگار در مشهد | افزایش ۱۳ درصدی مصرف میان ۱۳ تا ۱۵ ساله‌ها
گزارشی درباره روند افزایشی مصرف سیگار در مشهد و کشور که برخلاف روند کاهشی دنیا پیش می‌رود.
به گزارش شهرآرانیوز یا تازگی‌ها شایع‌تر شده است یا ما بیشتر دقت می‌کنیم، اما واقعا سریال و فیلمی در شبکه خانگی یا سینما نیست که یکی از شخصیت‌هایش پُکی به سیگار نزند. بخشی از جذابیت و کشش بازی را برعهده سیگار گذاشته‌اند. در سال‌های اخیر تأثیر فضای مجازی و تولیدات سینمایی در جذابیت بیشتر شخصیت، کامل‌شدن جایگاه اجتماعی فرد و همچنین رواج برخی باور‌های غلط در مصرف سیگار بسیار مؤثر بوده است.
اثرش را می‌توان در افزایش آمارها، میزان فروش سیگار و محصولات دخانی به‌آسانی مشاهده کرد. بعید نیست بی‌اعتنایی قانون به استعمال دخانیات در اماکن عمومی هم رواج آن را به یک رفتار عادی بدل کرده باشد. هرچه هست، این روز‌ها سیگار بین ایرانیان رایج است و سن شروع آن به‌طور مرتب در حال پایین آمدن است.
آمار‌های رسمی از سنین بین سیزده تا پانزده‌سالگی سخن می‌گویند، اما مشاهده عینی می‌گوید آن‌بیرون چیزی فاجعه‌بارتر در حال وقوع است. از‌سوی‌دیگر درکنار اوضاع نامناسب ما، آمار‌های سازمان بهداشت جهانی از کاهش مصرف سیگار در کشور‌های دیگر دنیا حکایت دارد و این، نگرانی‌ها را بیشتر می‌کند.
۱۴ درصد بالای ۱۸ ساله‌ها
آخرین آمار‌های وزارت بهداشت مربوط به سال ۱۴۰۲ است که نشان می‌دهد ۲۵.۸۸ درصد مردان و ۴.۴۴ درصد زنان ایرانی دخانیات مصرف می‌کنند. این یعنی به طور میانگین ۱۴ درصد افراد بالای هجده سال در کشور، مصرف کننده انواع محصولات دخانی هستند. در سال ۱۴۰۰ در گروه سنی ۱۸ تا ۲۴ سال، ۱۸.۱۵ درصد مردان و ۳.۷۹ درصد زنان دخانیات مصرف می‌کردند که این ارقام نسبت به سال ۱۳۹۵ به ترتیب ۳۴ و ۹۰ درصد رشد داشته است. در گروه سنی ۲۵ تا ۳۴ سال نیز ۲۶.۹۱ درصد مردان و ۶.۲۸ درصد زنان مصرف کننده دخانیات بودند که این دو رقم نیز نسبت به پنج سال پیش از آن، به ترتیب ۱۵.۶ و ۹۰.۸۸ درصد افزایش را نشان می‌دهد.
آمار و ارقام خراسان رضوی هم به همین میزان تکان دهنده است. بر اساس اعلام دانشگاه علوم پزشکی مشهد میزان مصرف دخانیات در گروه سنی سیزده تا پانزده سال ۱۳ درصد افزایش یافته و این عدد در نوجوانان دختر افزایش ۱۳۳ درصدی داشته است. در کنار بالارفتن وحشتناک آمار مصرف، میزان مرگ ومیر هم به شدت بالا می‌رود. مرگ ومیر ۶۰ تا ۶۵ هزار نفر در سال، آن هم برای ماده‌ای که آگاهانه مصرف کرده ایم و از خطرهایش خبر داشته ایم، دردناک است.
به گفته مسئولان بهداشتی استان، خراسان رضوی رتبه دوم کشور را در میزان مصرف مواد دخانی دارد و در مصرف سیگار در رتبه بیست ودوم است. این آمار در حالی است که ۲۸۰ مرکز خدمات جامع سلامت در استان دایر است که مشاوره‌های «نه به دخانیات» و درمان دخانیات را دارند؛ همچنین برای افرادی که تمایلی به مراجعه حضوری ندارند، تماس با سامانه ۴۰۳۰ در دسترس است. بااین همه چند فرد سیگاری را می‌شناسید که با این شماره تماس گرفته یا به مرکزی مراجعه کرده باشند؟ یعنی این مسائل نیاز به فرهنگ سازی دارد که جای آن خالی است.
چرا پرمصرف هستیم؟
ایرانی‌ها اگرچه در لیست آمار‌های جهانی در مصرف سیگار در رتبه ۷۳ جهان قرار دارند، این به معنی کم مصرف بودن آن‌ها نیست. درحقیقت عوامل بسیاری دست به دست هم داده اند تا میزان مصرف سیگار را در کشور بالا نگه دارند یا افزایش بدهند. از اولین و مهم‌ترین مورد، یعنی مافیای فروش و عرضه سیگار که بگذریم، برخی موارد دیگر این‌ها هستند:
اول: می‌گویند سیگار رایج‌ترین ماده مصرفی اعتیادآور و مسیر ورود به دنیای مواد مخدر دیگر است؛ درحالی که متأسفانه هنوز افراد بسیاری از این نکته غفلت می‌کنند و سیگارکشیدن را دلیلی برای اعتیاد نمی‌دانند یا خطری از جانب آن احساس نمی‌کنند. درواقع سیگار هنوز تفریح دورهمی هاست.
دوم: راه دسترسی آسانی دارد. دسترسی راحت نوجوانان و جوانان به سیگار و مواد دخانی در سایه نبود نظارت ها، اجرانشدن قانون ممنوعیت فروش سیگار و دخانیات به زیر هجده ساله‌ها و ناکامی دستگاه‌ها و نهاد‌های فرهنگی در آگاهی رسانی به خانواده‌ها درباره اثرات سوءمصرف سیگار از جمله شایع‌ترین دلایل است. این دسترسی آسان محدودیتی برای مصرف کنندگان ایجاد نمی‌کند.
براساس آمار‌های جهانی حدود ۵۰ درصد مصرف کنندگان نیکوتین از سیزده سالگی شروع به مصرف سیگار می‌کنند و ۹۶درصد این افراد در نوزده سالگی به نیکوتین معتاد می‌شوند؛ حال آنکه در کشور ما سن استعمال دخانیات به سیزده سال رسیده و حساب کنید که سن اعتیاد چقدر کاهش پیدا می‌کند.
سوم: ترک کردن آن نه تنها آسان نیست، بلکه اغلب غیرممکن است. مسئله مهم مصرف سیگار این است که نمی‌توان آن را ترک کرد، یعنی اگر هم فرد مصرف کننده بخواهد ترک کند، آن قدر سخت است که تا پایان مصمم نخواهد ماند. از مشکلات اساسی ترک سیگار بازگشت مجدد فرد به مصرف است. در واقع ترک نیکوتین بسیار سخت و در بسیاری از موارد ناممکن است. ۴۰ درصد افراد سیگاری اقدام به ترک می‌کنند، اما ۳۰ درصد آن‌ها پس از دو روز بازمی گردند؛ یعنی وابستگی به سیگار از مواد افیونی بیشتر است.
بنا بر تحقیقات انجام شده، نسبت افرادی که با مصرف نخستین بار الکل به آن معتاد می‌شوند یک به ۱۰ است که این نسبت در اعتیاد به کراک یک به شش است، اما این شاخص برای مصرف کنندگان نیکوتین ۹ به ۱۰ است. استراتژی اصلی برای ترک سیگار شامل مجموعه‌ای از مشاوره‌های ترک و درمان‌های دارویی است که بعضی از افراد بدون مشورت با مشاور از دارو‌های بدون نسخه ترک استفاده می‌کنند که این نه تنها باعث اثربخشی محدود دارو‌ها می‌شود، بلکه عوارض دیگری مثل افسردگی، اعتیاد به الکل و دیگر اختلالات رفتاری را به همراه دارد. برای یک برنامه موفق ترک سیگار مشورت با فوق تخصص ریه و روان پزشک ضروری است.
تبلیغات وسوسه انگیز
یکی از ترفند‌های تولیدکنندگان مواد دخانی، معرفی محصولات دخانی جدید مانند سیگار‌های الکترونیک، سیستم‌های ایجاد بخار (ویپ) و سیستم‌های گرم کننده تنباکو به عنوان محصولات بی خطر است. جوانانی که با گمراهی و ترفند‌های صنایع دخانی برای اولین بار مواد دخانی را تجربه می‌کنند، به راحتی به نیکوتین وابسته و به یک مصرف کننده دائمی مواد دخانی تبدیل می‌شوند.
بسیاری از جوانانی که این محصولات را مصرف می‌کنند، یا اصلا سیگاری نیستند و دنبال جایگزین کم خطری برای سیگار می‌گردند، یا برای ترک سیگار خود سراغ محصولات مشابه می‌روند که در هر حالت این محصولات نیز وابستگی ایجاد می‌کند و آن‌ها را با دردسر تازه‌ای مواجه خواهد کرد. این درحالی است که تبلیغات از وابسته نشدن و روشی برای ترک سیگار سخن می‌گوید.
به گفته متخصصان حوزه سرطان ممکن است برخی افراد تصور کنند که استفاده از دخانیات بدون دود، تأثیری در ابتلا به این بیماری ندارد، اما واقعیت این است که دخانیات بدون دود نیز باعث ابتلا به سرطان می‌شود.
تجربه کشور‌های دیگر
آژانس بهداشت سازمان ملل متحد به تازگی اعلام کرده است که فقط یک پنجم مردم در سراسر جهان سیگار می‌کشند یا به اشکال دیگر، دخانیات مصرف می‌کنند. در این گزارش آمده در حالی که در سال۲۰۰۰ میلادی یک سوم مردم مواد دخانی مصرف می‌کردند، حالا میزان یادشده به یک پنجم کاهش یافته است. این گزارش را اگر در کنار آمار رسمی‌ای که از مصرف سیگار و دخانیات در ایران منتشر می‌شود، بگذاریم، به این واقعیت می‌رسیم که روند مصرف این محصولات در کشور ما بر خلاف سیر جهانی است.
درحقیقت گفته شده است که آموزش‌های مداوم آنان در فضای مدرسه و خانواده‌ها و همچنین ممنوعیت استعمال دخانیات در بیشتر فضا‌های عمومی عامل مهمی در کاهش مصرف یا کاهش گزارش مصرف سیگار بوده است. حتی برخی کشور‌ها قوانین سختی برای سیگارکشیدن در اماکن عمومی دارند؛ مثلا مالزی برای سیگارکشیدن در مکان‌های ممنوع صد دلار، صربستان ۶۴ دلار و فرانسه ۴۵۰ یورو جریمه در نظر گرفته است.
هند و ممنوعیت تبلیغات
مسئولان کشور هند در اولین اقدام خود برای کاهش مصرف سیگار در این کشور، تبلیغات این محصول را ممنوع کرده اند؛ سپس سراغ وضع قوانین دیگری رفته اند که به این هدف آن‌ها جامه عمل بپوشاند. از جمله این قوانین می‌توان به قانون ممنوعیت مصرف سیگار در فضا‌های عمومی یا محل کار اشاره کرد. اعمال محدودیت فروش و کمک مالی برای تولید دخانیات در این کشور نیز از دیگر قوانین وضع شده در هندوستان است.
نیوزیلند و افزایش سن مصرف
مسئولان و قانون گذاران کشور نیوزیلند در تلاش برای افزایش تدریجی سن قانونی افراد مجاز به خرید دخانیات در این کشور هستند. آن‌ها تلاش می‌کنند تا سال ۲۰۲۵ استعمال دخانیات را به صفر برسانند. دولت همچنین در حال بررسی ممنوع کردن فروش فیلترها، کاهش میزان نیکوتین در دخانیات و محدودکردن مکان‌های خرید آن است. وزیران کشور نیوزیلند قصد دارند برای محصولات دخانی حداقل قیمت را تعیین کنند.
ممنوعیت استعمال در مراکز عمومی
برخی کشور‌ها مجازات منع مصرف سیگار برای افراد زیر هجده سال یا استعمال سیگار در حضور افراد زیر هجده سال را اعمال کرده اند. روسیه یکی از این کشورهاست که خریدوفروش سیگار به افراد هجده ساله را در برخی فروشگاه‌ها و استعمال دخانیات در مراکز عمومی از قبیل ایستگاه‌های مترو، سینما‌ها و مراکز دولتی را ممنوع اعلام کرده است.
منع مصرف در رستوران‌ها
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ایالات متحده برای کنترل دخانیات برنامه‌ها و تحقیقات فراوانی دارد. ایالات متحده آمریکا به دنبال چنین برنامه ریزی وسیعی برای کنترل دخانیات، اقدامات مؤثری انجام داده است که البته در ایالت‌های مختلف این کشور کمی با هم متفاوت هستند. به طور مثال در برخی از ایالت‌ها فقط در رستوران‌ها مصرف سیگار ممنوع شده، اما در برخی دیگر مصرف سیگار در همه فضا‌های عمومی غیرقانونی است.
جریمه در اروگوئه
آخرین آمارها نشان می‌دهد روزانه در کشور اروگوئه هفت نفر بر اثر ابتلا به بیماری‌های ناشی از مصرف سیگار جان خود را از دست می‌دهند. به همین دلیل مصرف سیگار در مکان‌های عمومی (مانند فروشگاه ها، رستوران‌ها یا سازمان‌های اداری) ممنوع است و البته اگر مدیران کسب وکار‌ها از این قانون تبعیت نکنند، ۱۱۰۰ دلار جریمه می‌شوند یا محل کار آن‌ها سه روز تعطیل می‌شود. اروگوئه اولین کشور در آمریکای جنوبی است که مصرف سیگار را در مکان‌های عمومی سربسته ممنوع اعلام کرده است.
ممنوعیت تبلیغات در هنگ کنگ
در این کشور هم مصرف سیگار در مکان‌های عمومی، فضا‌های بسته و محل کار غدغن است. همچنین هیچ کس اجازه مصرف دخانیات در مدارس و حتی نواحی باز آن را ندارد و تبلیغات سیگار به هر شکل در این کشور ممنوع شده است؛ همچنین این کشور قصد دارد برنامه‌های جدید و قانونی تری برای کاهش مصرف سیگار در نظر بگیرد. از این موارد می‌توان به وضع مالیات سنگین روی دخانیات، ممنوعیت واردات سیگار و وضع قوانینی سخت و مشکل برای روند تولید سیگار اشاره کرد.
ممنوعیت فروش به زیر ۱۸ سال
در بریتانیا نیز قوانین محدودکننده‌ای وجود دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به ممنوعیت تبلیغات تنباکو و نیز ممنوعیت نمایش محصولات مربوط به دخانیات در فروشگاه‌ها اشاره کرد؛ همچنین تولیدکنندگان موظف اند تصاویر افرادی را که در اثر مصرف دخانیات دچار بیماری شده اند، روی بسته بندی سیگار‌ها درج کنند تا از این طریق مردم را به نخریدن سیگار تشویق کنند.
همچنین بر اساس بخش دیگری از قوانین این کشور، تولیدکنندگان مجاز نیستند سیگار‌های خوش طعم تولید کنند. فروش سیگار هم در این کشور محدودیت‌های خاص خودش را دارد و در یک نمونه فروش سیگار به افراد زیر هجده سال ممنوع است.
سیگار‌های گران در استرالیا
برای بسته بندی‌های سیگار نباید از رنگ، لوگو و برند خاصی استفاده شود و بسته بندی‌ها باید ساده باشد. دولت همچنین برای کاهش مصرف سیگار، مالیات تقریبا سنگینی روی این محصول وضع کرده است که خرید آن گران تمام شود. در واقع قیمت یک بسته سیگار می‌تواند درآمد یک هفته فردی را که حقوق متوسطی دارد به خود اختصاص دهد. همچنین خرید نیکوتین برای سیگار الکترونیکی در این کشور ممنوع است؛ زیرا بنا به گفته کارشناسان بهداشت و سلامت، استفاده از نیکوتین به هر شکلی که باشد، برای بدن بسیار مضر است.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
