آرشیوهای نا امن!

ایمان فروزان‌نیا - خبر رفتن مزدک میرزایی هنوز هم برای خیلی‌ها شوکه‌کننده است و با گذشت چند روز از انتشارش، همچنان درباره زوایای مختلف این اتفاق بحث می‌شود. یکی از این بحث‌های داغ که با یک توئیت در فضای مجازی شروع شد و دیروز خیلی از کاربران فضای مجازی را به خودش مشغول کرد، انتقال بخشی از آرشیو صداوسیما به خارج از کشور توسط مزدک میرزایی است؛ موضوعی که توئیت مازیار ناظمی، مجری سابق تلویزیون و مدیر فعلی روابط‌عمومی وزارت ورزش، باعث داغ شدن آن شد.

پیگیری بین‌المللی آرشیودزدی
ماجرا با توئیت یک خبرنگار ورزشی شروع شد. هیوا یوسفی در توئیتی نوشت: «‏می‌گن مزدک میرزایی بخشی از آرشیو صداوسیما رو با خودش برده؛ البته چیز عجیبی نیست. بیشتر اونایی که برای صداوسیما مستند می‌سازن، به آرشیو دسترسی دارن و می‌تونن ازش کپی کنن.» این توئیت با پاسخ مازیار ناظمی همراه بود و ازقضا توئیت ناظمی بیشتر از توئیت اول دیده شد و خیلی‌ها آن را سندی برای اثبات سرقت بخشی از آرشیو صداوسیما توسط مزدک میرزایی دانستند. ناظمی نوشته بود: «مزدک میرزایی یک جورایی شاهد مراسم عقد من بیست‌وچند سال پیش بود. بچه شرق تهران بودیم و کلی خاطره خوب دارم. امیدوارم که اول مزدک به کشور برگرده و دوم اون آرشیو منحصرا متعلق به صداوسیماست و پخش آن، پیگیری بین‌المللی داره، موضوع کپی‌رایت بین‌المللی و البته».
توئیت ناظمی با واکنش‌های مختلف کاربران همراه بود. برخی از این نوشتند که این موضوع یک تهمت است و مزدک چنین شخصیتی ندارد. برخی هم از این گفتند که صداوسیما خودش همیشه قانون کپی‌رایت را زیر پا می‌گذارد و حق ندارد دم از حق کپی‌رایت بزند. مازیار ناظمی در گیرودار این دعواها، توئیت جدیدی نوشت و به‌نوعی توئیت اولش را تکذیب کرد: «به مزدک میرزایی تهمت نزنیم! از قول بنده گفته شده بردنِ آرشیو صداوسیما توسط ایشون قطعی است! هرگز، در پاسخ شبهه همکاران گفتم اگر چنین باشد، مبانی حقوقی بین‌المللی، مجازات می‌کند.»

آرشیوی که قبلا دزدیده شده است
شاید دلیل اصلی اینکه چنین ظنی به مزدک میرزایی رفته است، مسبوق به سابقه بودن سرقت آرشیو در صداوسیماست؛ موضوعی که کاربران فضای مجازی هم به آن اشاره کرده بودند؛ مثل کاربری که در جواب مازیار ناظمی نوشته بود: «‏‎‎‎اگه این‌کاره‌ای و پیگیر بین‌المللی سرقت آرشیو هستی، اول برو اون آرشیو پنجاه‌ساله‌تون رو که توی «من‌وتو» داره روزی یه مسند ازش ساخته می‌شه، پیگیری کن.» ماجرا برمی‌گردد به پخش مستندهایی از شبکه معاند «من‌وتو» که در آن از تصاویری استفاده شده است که جایشان آرشیو صداوسیماست، نه دفتر یک شبکه خارجی. درباره اینکه این آرشیو چطور از صداوسیما خارج شده است، گمانه‌زنی‌های متفاوتی وجود دارد. گروهی این اتفاق را به دوره ریاست عزت‌ا... ضرغامی بر صداوسیما مربوط می‌دانند؛ ازجمله امیر تاجیک، مدیر شبکه مستند، که سال95 در نامه‌ای سرگشاده‌ علاوه‌بر انتقاد از مدیریت ضرغامی، کنایه آشکاری هم به ماجرای فروش آرشیو صداوسیما زد و نوشت: «... جنابعالی درخصوص آرشیو سازمان و پخش تصاویر محرمانه از شبکه‌های معاند، اظهارنظر کرده بودید که هیچ تصویری از آرشیو خارج نشده است. سوال اینجاست که چرا مدیرکل اسبق آرشیو تا سرحد بازداشت، پیش رفت و تنها به‌دلیل واسطه‌گری شما بازداشت نشد و چرا دو تن از کار‌شناسان زیرمجموعه ایشان بازداشت شده، در دادگاه حضور یافتند و محکوم به حبس شدند؟»
برخی چهره‌های دیگر ازجمله احسان قاضی‌زاده‌هاشمی که عضو هیئت نظارت بر سازمان صداوسیما در مجلس است، درباره سرقت و فروش آرشیو صداوسیما این‌طور می‌گویند که آرشیو صداوسیما در طول زمان‌های مختلف به‌صورت موضوعی به جاهایی داده شده که به‌وسیله فرد ثالثی از کشور خارج شده است نه به‌صورت مستقیم.

آرشیو به چه درد مزدک می‌خورد؟
همان‌طور که گفتیم، هنوز مشخص نیست که آیا واقعا مزدک میرزایی با خودش آرشیوی را به خارج از کشور منتقل کرده است یا نه ولی اگر هنوز برایتان سوال است که آرشیو فوتبالی سیما چه اهمیتی دارد، باید بگوییم که فرض کنید در روزهای غیبت برنامه نود، اگر شبکه ایران‌اینترنشنال به‌دنبال ساخت یک برنامه ورزشی فوتبالی باشد، بعد از یک مجری خوب(مزدک میرزایی) نیاز به یک آرشیو کامل از تاریخ لیگ برتر دارد؛ تصاویر و ویدئوهایی که بتوان از داخلش، آیتم‌های جذاب برای ساخت یک برنامه هفتگی بیرون کشید. جدای از این موضوع، یادتان نرود که هرچند میرزایی شاید رسما آرشیوی را با خودش به خارج منتقل نکرده باشد، با مهاجرتش به یک شبکه ماهواره‌ای معاند، بخشی از آرشیو صداوسیما را پاک کرده است. حالا دیگر چگونه باید شاهد پخش گزارش مزدک میرزایی از گل قوچان‌نژاد به کره‌جنوبی و صعود تیم ملی به جام جهانی باشیم؟ هواداران قرمزها احتمالا دیگر رنگ ویدئوی برد دراماتیک3 بر 2 تیمشان مقابل استقلال را که در 10دقیقه رقم خورد، نخواهند دید و این هم خودش نوعی سرقت آرشیو است.