خوش زیستن در گفتار امام‌صادق (ع)

گواراترین زندگی و زیستن چه زندگانی است؟ برای پاسخ به این سؤال به‌سراغ کلام مبارک و مبین امام جعفر صادق (ع) رفته‌ایم که در روز‌های آینده نیز میلاد باسعادت ایشان را در پیش داریم و خوب است به سرچشمه نورانی آموزه‌های آن حضرت نظر کنیم که ایشان در علم و آگاهی و نشر آن در دوران خود و همه دوران‌ها سرآمد بودند. ایشان در حدیثی اخلاقی به پرسش مذکور پاسخ داده‌اند.

امام‌صادق (ع) به حمران‌بن‌اعین فرموده‌اند: «لا عَیْشَ اَهْنَأُ مِنْ حُسْنِ الْخُلُقِ؛ هیچ زندگانی‌ای گواراتر از حسن‌خلق و اخلاق پسندیده و نیک‌خویی نیست» (الکافی، ج ۸، ص ۲۴۴/ تحف‌العقول عن آل‌الرسول علیهم‌السلام، ص ۳۶۰/ علل‌الشرایع، ج‌۲، ص‌۵۵۹/ الاختصاص، ص‌۲۲۷/ بحارالانوار، ج ۷۸، ص ۱۹۸ و ۲۴۲).

انسان‌ها درپی زندگانی و زیستن خوش و باآرامش و با لذت و بی‌مشقت هستند. امام در این حدیث، چنین زندگانی را نشان داده‌اند. عامل خوش زیستن و شادمان بودن و برکت داشتن زندگی، «حسن‌خلق» است. زندگی با حسن‌خلق و نیک‌خویی با مردم، گوارا و دلپذیر می‌شود. «عیش» به معنای زیستن و زندگی کردن است.

در این حدیث «اَهْنَأُ» به‌کار رفته است که صیغه افعل تفضیل است. بهترین زیستن با آموختن چگونه زیستن و رعایت آن تحقق می‌یابد. چگونه باید زیست تا بالاترین و باارزش‌ترین زیستن باشد. اَهْنَأُ گواراترین و خویش‌ترین و شادترین و دلپذیرترین و نیکوحال‌ترین زیستن را یاد می‌کند. 

به حکم این حدیث، زندگی با اخلاق زیبا و آراستگی به فضایل و مکارم اخلاق، گوارا می‌شود. هدف بعثت آخرین و بهترین پیامبر خدا (ص)، حضرت محمد (ص)، آموزش و توسعه کامل مکارم اخلاق و به پایان رساندن آن بوده است. پیامبر خدا (ص) راه گوارا و شادمان زیستن بشر را نشان داده‌اند. امام‌صادق (ع) در این حدیث، زیستن متعالی را در پرتو عمل به مکارم اخلاقی می‌دانند. به انسانی که دارای اخلاق اسلامی است، باید تبریک گفت و او را تشویق کرد.

نتیجه بداخلاقی و بی‌اخلاقی، زندگی سخت و تلخ و ناآرام و ناگوار است. خودسازی برای اتصاف به صفات زیبای اخلاقی هرچه پرهزینه باشد، بازهم ارزش دارد؛ چون با اخلاق اسلامی گواراترین و شادمانه‌ترین زندگی پدید می‌آید. انسان خوش‌اخلاق در جامعه با عزت و احترام زندگی می‌کند و یک زندگی آرام و بی‌دردسر و بدون درگیری و رنج خواهد داشت.

شیعه امام جعفر صادق (ع) باید آراسته به حسن‌خلق و اخلاق نیک شود تا زندگی‌اش ارزش پیدا کند و به زندگی آسان و راحت و بانشاط و شاداب برسد. انسان خوش‌اخلاق، خوش‌زندگی است و یک زندگی برتر و گوارا و روشن را به جامعه انتقال می‌دهد و نقش زیادی در خوش‌زیستن مردم در اجتماع دارد.

در ادامه حتما بخوانید ارزش روایت و نشر حدیث

«حسن‌خلق»، همان آرام و نرم و با تواضع برخورد کردن و باادب و زیبا سخن گفتن و با روی خوش و گرم و خوشایند و چهره گشاده با مردم دیدار و گفتگو کردن و رعایت حقوق بشر اسلامی در رفتار و گفتار در روابط اجتماعی است. خوش‌اخلاقی در محیط اجتماعی، متقابل است و باعث حسن‌خلق دیگران می‌شود و سبب زندگی بهتر خواهد بود.