خداحافظی با فورتنایت؟

علی رضایی | شهرآرانیوز؛ مهم‌ترین خبر هفته گذشته دنیای بازی، حذف عنوان محبوب «فورتنایت» از فروشگاه‌های اپلیکیشن اپل و گوگل بود. سال ۹۷ که بازی فورتنایت برای اندروید عرضه شد، هنوز بازی‌های سبک بتل‌رویال آن‌قدر‌ها بین کاربران محبوب نشده بودند، اما امروز نمی‌توان درباره بازی‌های محبوب دنیا صحبت کرد و حرفی از بازی‌های سبک بتل‌رویال مثل فورتنایت یا کال‌آف‌دیوتی (وارزون یا موبایل) نزد. اردیبهشت امسال بود که حساب کاربری فورتنایت اعلام کرد تعداد کاربران این بازی به عدد باورنکردنی ۳۵۰ میلیون نفر رسیده است، اما اول این هفته بود که خبر به راه افتادن یک جنجال بین شرکت‌های اپل، گوگل و اپیک‌گیمز در دنیا سر و صدا کرد. در این جنجال یا -بهتر بگوییم- جنگ، ۲ شرکت اپل و گوگل مدعی شدند اپیک‌گیمز قوانین انتشار پلتفرم‌هایشان را زیر پا گذاشته است. به همین دلیل، بازی فورتنایت را از فروشگاه‌های خود حذف کردند، اتفاقی که اعتراض میلیون‌ها کاربر بازی را به همراه داشت. حالا در این مطلب می‌خواهیم ببینیم حق با کدام طرف این جنگ است.

داستان از اینجا شروع شد که طبق قوانین استفاده از استور‌های اپل و گوگل‌پلی، ۳۰ درصد از هر پرداخت برای بازی‌ها و اپ‌های ثبت‌شده در این فروشگاه‌ها به خود اپل و گوگل‌پلی می‌رسد، اما «اپیک‌گیمز» که ناشر بازی فورتنایت است و بازی خود را از طریق این فروشگاه‌ها برای کاربران موبایلی عرضه کرده است، رغبت چندانی به پرداخت این مبلغ به اپل و گوگل ندارد. حالا این شرکت تصمیم گرفته است به جای دریافت مبالغ از کاربرانش که به طور معمولی از طریق استور انجام می‌شود، یک سیستم پرداخت درون‌برنامه‌ای مستقیم در بازی خود قرار دهد.

به غیر از اینکه اپیک‌گیمز دوست ندارد سهم کمیسیون حداقل سی‌درصدی اپل و گوگل را بپردازد، قابلیت پرداخت مستقیم درون‌برنامه‌ای را نیز بدون هماهنگی و انجام مراحل قانونی به بازی خود اضافه کرده است. همین کار باعث شد اپل و گوگل بازی فورتنایت را به دلیل نقض قوانینشان از فروشگاه‌های خود حذف کنند.
حالا اپیک‌گیمز ۲ شرکت اپل و گوگل را به انحصارطلبی متهم و از آن‌ها رسما شکایت کرده است. در پرونده شکایت اپیک‌گیمز از این ۲ شرکت آمده است: اپل حالا بزرگ‌تر، قدرتمندتر، تثبیت‌شده‌تر و نابودکننده‌تر از سال پیش است. ابعاد و اندازه این شرکت و محدوده فعالیتش به قدری بزرگ شده است که هر شرکت انحصارطلب دیگر در تاریخ را پشت سر می‌گذارد. در سال ۱۹۹۸ میلادی گوگل به عنوان یک شرکت جوان با یک شعار منحصربه‌فرد راه‌اندازی شد: شیطان نباشید! حالا ۲۲ سال از آن زمان گذشته و گوگل این شعار را به‌کلی رها کرده است و با تکیه بر ابعاد و اندازه خود، به رقبا، صاحبان ایده، مشتریان و کاربرانش در بازار‌هایی که تحت انحصار آن قرار دارند ضرر می‌زند.

در جنگ بین اپل، گوگل و اپیک‌گیمز حق با کدام جبهه است؟ در نگاه کلی، به نظر می‌رسد کمیسیون سی‌درصدی‌ای که استور‌ها از برنامه‌ها می‌گیرند کمی سنگین است. همین ۳۰ درصد حق کمیسیون دریافتی استور‌ها برای بسیاری از سازندگان تقریبا می‌تواند حکم نابودی‌شان را صادر کند. همه سازندگان و توسعه‌دهندگان جزو آن دسته نیستند که ساخته‌شان هرروز چند صد و حتی چند هزار دلار سوددهی داشته باشد.

از طرفی فروشگاه‌های اپل و اندروید، تقریبا تنها راه انتشار یک بازی یا اپ در بستر گوشی‌ها و دستگاه‌های هوشمند است. هر ناشر یا سازنده، هرقدر کوچک یا بزرگ، مجبور است در برابر این انحصار سر خم کند و با قبول برداشته شدن ۳۰ درصد از پرداخت برای ساخته‌اش را به نظاره بشیند چگونه بخشی از پولی که مخاطب خرج کرده است به جیب استور محل انتشار اثرش می‌رود.

با این حال، این قانونی است که وضع شده است و تیم سازنده با دانستن آن، ساخته‌اش را با قبول قوانین هرچند تا حدودی ظالمانه، در بستر این استور‌ها منتشر می‌کند و قدرت کافی برای مخالفت در این فرایند را ندارد. در این میان، جریان اپیک‌گیمز و فورتنایت فرق می‌کند. اپیک، خود، یک استور نسبتا قدرتمند برای پلتفرم پی‌سی در اختیار دارد. فورتنایت نیز بازی محبوب و پرمخاطبی به حساب می‌آید که شاید خیلی‌ها دوست داشته باشند مثل بتل‌رویال‌های دیگر، نسخه‌ای از آن را روی گوشی‌های هوشمندشان نیز تجربه کنند. با این وضع، اپیک که دوست ندارد ۳۰ درصد حق کمیسیون را بپردازد، تصمیم می‌گیرد راه پرداخت درون‌برنامه‌ای مستقیم را بدون هماهنگی با گوگل و اپل برای ساخته خود قرار دهد تا به جای ۷۰ درصد پرداختی مخاطب، تمام پرداختی کاربر را برای خودش بردارد. شاید اپیک جزو معدود شرکت‌های این صنعت باشد که بتواند با قدرت خود به غول‌هایی مثل اپل و گوگل برای ایجاد تغییرات فشار وارد کند. همین الان هم جو عمومی نسبت به اپیک‌گیمز مثبت، نسبت به جبهه فروشگاه‌ها منفی و هشتگی مثل #FreeFortnite در توییتر ترند شده است.

اگر دعوای اپیک‌گیمز با اپل و گوگل در نهایت به کم شدن حق کمیسیون سی‌درصدی استور‌های اپلیکیشن منجر شود، برنامه‌سازها، مخصوصا تیم‌های مستقل و کوچک، بیشترین سود را خواهند برد، اما نباید فراموش کرد که اپیک‌گیمز هم در این ماجرا آن‌چنان نقش رابین هود را ندارد و بیشتر به دنبال سود شخصی خودش است.

با اینکه سیاست انحصارگرایانه اپل و گوگل در انتشار اپلیکیشن‌ها به‌هیچ‌وجه قابل چشم‌پوشی نیست، اپیک‌گیمز هم با انحصار بازی‌ها چندان غریبه نیست.
این شرکت که پلتفرمی فروشگاهی مخصوص به خود را دارد، قبل از این هم بازی‌های زیادی را به صورت انحصاری در فروشگاه خود عرضه کرده است. در واقع، اپیک هر موقع بخواهد، موافق انحصارطلبی است و هر موقع که به نفعش نباشد، مانند قضیه‌ای که با اپل و گوگل پیش آمد، ادعای حمایت از توسعه‌دهندگان می‌کند و حتی وعده می‌دهد اگر اپل و گوگل سهم کمتری از درآمد فورتنایت کسب کنند، آیتم‌های درون بازی را با قیمت ارزا‌ن‌تری به گیمر‌ها خواهد داد. به صورت خلاصه، اپیک می‌خواهد با استفاده از قدرت رسانه‌ای و مالی زیادی که فورتنایت برایش به ارمغان آورده است، قوانین صنعت گیم را به دلخواه خودش تغییر دهد. شرکت‌هایی مثل اپل و گوگل هم نمی‌خواهند سود هنگفتی را که تاکنون بابت میزبانی از اپ‌ها و بازی‌ها نصیبشان می‌شده است از دست دهند.

اپیک‌گیمز علاوه بر شکایت از اپل به علت زیر پا گذاشتن قوانین کسب‌و‌کار آزادانه، با تکیه بر ۳۵۰ میلیون کاربر خود، می‌خواهد قواعد بازی را به نفع خود تغییر دهد. جالب‌ترین حرکت این شرکت هم انتشار کلیپی با حال و هوای اعتراضی به انحصارطلبی اپل است که با اسکن کد زیر، می‌توانید آن را تماشا کنید.
باید دید آیا در روز‌های آینده شاهد تغییر قوانین اپل و گوگل و بازگشت فورتنایت به اپ‌استور‌های آیفون و اندروید خواهیم بود یا اپیک‌گیمز بازنده نهایی نبرد با بزرگان لقب خواهد گرفت.