از عیب دیگران در لحظه چشم‌پوشی کنیم

یکی از درگیری‌های هرروز ما در محیط خانه یا جامعه، اختلاف نظر‌هایی است که ممکن است با دیگران پیش بیاید. این تنوع سلیقه گاهی ناخواسته باعث کدورت بین اعضای خانواده، همکاران، دوستان و آشنایان می‌شود. البته از این مهم غافل نشویم که اصل اختلاف سلیقه نشان‌دهنده پویایی اجتماع انسانی است، خواه آن اجتماع محیط خانوادگی (بین والدین و فرزندان) باشد خواه میان اجتماع بزرگ‌تر یا همان شهر و شهروندان.

مهم مدیریت رفتاری و گفتاری در این زمینه است، اینکه بدانیم وقتی فردی نظر مخالفی در جهت پافشاری روی خطا یا کار غیرقابل‌قبول خود دارد، چطور به او تذکر دهیم و از بروز مشکلات بعدی پیش‌گیری کنیم.

این مسئله در آموزه‌های دینی ما نیز مطرح و پیشنهاد‌هایی برای برطرف شدن این جنس از مشکل بیان شده است تا زندگی اجتماعی یک خانواده یا جامعه به شکل بهتری پیش رود. امام رضا (ع) در حدیثی به ما می‌آموزند: اگر کسی در خانه یا اجتماع کاری انجام دهد که دیگران را ناراضی کند، اول اینکه تقوا داشته باشیم و چیزی نگوییم که خدا از آن راضی نباشد. دوم، صبر و سکوت کنیم.

امام رئوف با این حدیث به ما پیشنهاد می‌کنند اولین مرحله برخورد با مشکلات یا اختلاف سلیقه‌ها «تغافل» است. یعنی تا جایی که می‌توانیم از عیب دیگران چشم‌پوشی کنیم و خودمان را به غفلت بزنیم. این در حالی است که متأسفانه برخی افراد طوری آموزش دیده و تربیت شده‌اند که به محض دیدن مشکل، اگر آن را مطرح نکنند، آرام نمی‌شوند.
با این توصیف، با به کار بستن توصیه‌های زیر، می‌توان اختلاف سلیقه‌ها را با تمرین مستمر مدیریت و از نمایان شدن مشکلات جلوگیری کرد.

۱. نشکستن حرمت بین همسران، والدین، فرزندان، دوستان و آشنایان
۲. فرصت جبران: کسانی که خطایی می‌کنند به طور معمول به دنبال جبران آن هستند که با تغافل، این فرصت را به طرف مقابل می‌دهیم.
۳. این مسئله زمینه‌ساز ویژگی‌هایی مانند صبر و حلم در خودمان می‌شود.
۴. انسان‌ها وقتی تغافل می‌کنند، آرامش و در نهایت آسایش بیشتری می‌گیرند.
۵. این صفت از ویژگی‌های خداست و در واقع ما با این کار، حق تعالی را خوشحال کرده‌ایم.

توجه به این نکته ضرور است که منظور از تغافل این نیست که دیگران اشتباه کنند و ما هیچ تذکری به آن‌ها ندهیم بلکه مقصود، تذکر ندادن در همان لحظه است، زیرا در آن موقع، از روی عصبانیت مطالبی بیان خواهد شد که مشکلات دیگری ایجاد می‌کند که کوچک‌ترین آن، نپذیرفتن و نیز تحقیر شدن طرف مقابل است.

پس شایسته است تذکر را برای زمان و مکانی با بیان مناسب موکول کنیم تا موجب کوچک شدن و بی‌حرمتی دیگران نشویم و از طرفی، علاوه بر جلوگیری از ایجاد مشکل، حرفمان اثرگذارتر باشد.