هیئت‌های مذهبی و آزمون‌های سخت!

هیئت‌های مذهبی به‌عنوان مهم‌ترین نهاد‌های مدنی در جامعه شیعی همواره با حساسیت‌های گوناگون و چالش‌های متفاوتی روبه‌رو بوده‌اند؛ روزگاری با ممنوعیت و محدودیت و زندان و شکنجه گذرانده‌اند و امروز هم به عزت و احترامی رسیده‌اند که در مهم‌ترین موقعیت‌ها تجلیل رسمی می‌شوند و بهترین زمان و فرصت آنتن رسانه ملی را در اختیار دارند.

هیئت‌ها کارکرد‌های متعدد دارند و در حوزه‌های مختلف نقش‌آفرینی می‌کنند؛ به‌ویژه در انقلاب و دوران دفاع مقدس که تحولات بسیاری را رقم زده‌اند.
هیئت از سویی محل تجمع باورمندان و پایگاه ترویج و نشر معارف و اعتقادات است و از سوی دیگر فضایی برای تعاملات اجتماعی و هم‌بستگی‌های عاطفی میان اهل یک محل یا صنف یا گروه هم‌سالان است.
اینک و در ماه‌های گذشته به‌دلایل مختلف ازجمله سرعت تحولات اجتماعی و فراگیری ویروس کرونا، هیئت‌های مذهبی با تهدید‌های تازه و جدی‌تری روبه‌رو شده‌اند.

ابتدا مسئله رویارویی کاذب علم و دین به‌طور ناخواسته، حاشیه‌هایی را رقم زد که از زیارت بقاع متبرکه و حرم‌های مطهر آغاز شد و همچنان ادامه دارد. پس از آن موضوع مواسات و هم‌بستگی اجتماعی در حوادث طبیعی و سیل و زلزله و مشکلاتی ازجمله نیاز برخی خانواده‌های آسیب‌پذیر در دوران کرونا به اقلام بهداشتی و مواد خوراکی پیش آمد.

خوشبختانه در همه این موارد بیشتر هیئت‌های مذهبی کارنامه‌ای موفق داشتند و با خدمت خالصانه و رفتار عاقلانه خوش درخشیدند.
هم در مراسم ماه محرم و هم در برنامه‌های شب‌های ماه مبارک رمضان در مراسم هیئت‌های مذهبی شیوه‌نامه‌های بهداشتی به‌خوبی رعایت شد و وسواس و جدیت جریان مذهبی و متعهد به این ضوابط و عقلانیت هیئت‌ها در روز‌های کرونا چنان چشمگیر بود که در برخی شبکه‌های اجتماعی، پیوسته با بی‌توجهی برخی هم‌وطنان و ترافیک مسافران به شهر‌های شمالی و مراکز تفریحی مقایسه می‌شد.

شاید به‌جز مواردی معدود از رفتار‌های نادرست و توجیه‌ناپذیر در فضای برخی هیئت‌های مذهبی، تصویر عمومی و چهره چیره هیئت‌ها در این دوره سیمایی از عقلانیت و عملکرد قابل دفاع به نمایش گذاشت.
این مراعات و رفتار عقلانی و منطقی به‌عنوان فصل درخشانی از تاریخ نهاد‌های دینی خواهد ماند و رفتار صحیح متولیانشان، با وجود رفتار نادرست افراد معدود و هیئت‌های خاص که به هر دلیل مراعات نکردند، موجب قدردانی خواهد بود. به‌ویژه نهاد‌هایی مانند حرم مطهر رضوی که عملکرد قابل دفاع و افتخارآمیز آن مجموعه در این بحران، مستقل قابل مطالعه و بررسی است.

با این پیشینه، اما اکنون تهدیدی جدی و نگران‌کننده در مقابل هیئت‌های مذهبی و نهاد‌های دینی وجود دارد، زیرا در ماه‌های آینده انتخابات پیش روی ماست و این مقطع خطرناک ممکن است آسیب‌های جدی به جایگاه و نقش هیئت‌ها وارد کند. متأسفانه در بسیاری موارد ملاک مشخص و معیار شفافی برای مرزبندی میان ادای تکلیف انقلابی و آلوده‌شدن به حاشیه‌های جریانات سیاسی وجود ندارد و برخی افراد خود را به دامان قدرت‌طلبی‌های سیاسیون می‌اندازند و بی‌آنکه بدانند، پادو جریان‌های سیاسی می‌شوند. اینجاست که باید به‌قول جناب محتشم کاشانی پرسید «بنگر که را به قتل که دلشاد کرده‌ای» و باید دید که آیا ارزش دارد میراث هزاروچهارصدساله ایمان و باور قلبی مردم را برای ۴ سال ریاست این و آن هزینه کنیم؟!